Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2013, Blaðsíða 20

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 89. árg. 201316
kostnað félagsmanna FÍH. Þannig hafi
launagreiðendur hjúkrunarfræðinga
greitt í þessa sjóði samkvæmt
kjarasamningum og hafi það verið hluti
af starfskjörum hjúkrunarfræðinganna.
Þetta sjóðafyrirkomulag hafi komist á fyrir
tilstilli aðila vinnumarkaðarins vegna þess
að sjóðum, sambærilegum sjúkrasjóði
BHM og styrktarsjóði BHM, hafi verið
ætlað að tryggja launþegum ákveðin
réttindi. Um gegnumstreymissjóði væri
að ræða, það er þeir fjármunir, sem
launagreiðendur greiddu í sjóðina, áttu
að fara í styrkveitingar. Fyrstu árin í
rekstri sjóðanna var hins vegar hluta
innborgana haldið eftir til að mynda
höfuðstól sjóðanna. Taldi FÍH að
uppsöfnuð og áunnin réttindi heillar
starfsstéttar yrðu ekki þurrkuð út
með einu pennastriki og síðan nýtt
til þess að niðurgreiða styrkveitingar
til annarra starfsstétta sem eftir væru
innan BHM. Í því fælist að mati FÍH
augljóslega óréttmæt auðgun. Ljóst
var að eftir höfnun stjórna sjóðanna á
aðild hjúkrunarfræðinga að sjóðunum
þyrfti FÍH að tryggja hjúkrunarfræðingum
umsamin starfskjör, það er rétt til að
njóta styrkja úr sjóðum sambærilegum
sjúkrasjóði BHM og styrktarsjóði BHM.
Hlutdeild FÍH í höfuðstól styrktarsjóðs
og sjúkrasjóðs BHM yrði höfuðstóll
sambærilegra sjóða innan FÍH.
BHM krafðist frávísunar í málinu en til vara
að bandalagið yrði sýknað af kröfum FÍH
vegna aðildarskorts. BHM væri ekki réttur
aðili að málinu heldur væru það sjóðirnir,
og kröfum FÍH væri ranglega beint að
BHM þar sem BHM væri ekki bært til þess
að ráðstafa eignum sjúkrasjóðs BHM og
styrktarsjóðs BHM sem ekki ættu aðild
að gerðardómsmálinu. Jafnframt byggði
BHM á því að sjúkrasjóður BHM og
styrktarsjóður BHM væru aðildarhæfir
hvor fyrir sig og því hafi FÍH átt að
beina kröfum sínum að þeim. Sjóðirnir
séu báðir lögaðilar og skráðir sem
sjálfseignarstofnanir. Þeir hafi hvor um sig
eigin reglur og sérstaka stjórn, kennitölu
og sjálfstæðan fjárhag sem BHM hafi
engin afskipti af eða áhrif á.
Niðurstaða gerðardóms
Gerðardómurinn kvað upp sinn dóm
17. desember 2010. Gerðardómurinn
taldi það falla undir valdsvið sitt að
ákvarða hvort sjúkrasjóður BHM og
styrktarsjóður BHM teldust til eigna BHM
í skilningi 1. mgr. 21. gr. laga BHM við
fjárhagslegt uppgjör vegna úrsagnar FÍH
úr BHM. Gerðardómurinn taldi FÍH eiga
brýna og lögvarða hagsmuni af því að
fá úr því skorið hvort FÍH ætti kröfu
til hlutdeildar í eignamyndun sjóðanna
vegna þess tímabils sem FÍH átti aðild
að BHM. Þannig taldi gerðardómurinn
að kröfugerð FÍH væri raunhæf og fæli
ekki í sér lögspurningu og því væru engin
tilefni til þess að fallast á kröfu BHM um
frávísun þess.
Í dóminum segir síðan meðal annars:
„Sjúkrasjóður og styrktarsjóður varnar­
aðila eru sjóðir um afmarkaðan og
ófjárhagslegan tilgang og stunda ekki
atvinnurekstur. Þeim er ætlað að veita
sjóðsfélögum félagslegan stuðning
þegar á þarf að halda vegna veikinda,
andláts, starfsloka eða annarra
óvæntra áfalla. Þeir hafa báðir orðið
til fyrir tilverknað kjarasamninga og er
framlag atvinnurekenda í sjóðina hluti
af umsömdum kjörum sjóðsfélaga, sbr.
1. mgr. 6. gr. laga nr. 55/1980, um
starfs kjör launafólks og skyldutryggingu
lífeyrisréttinda ... Sjóðirnir eru því í eðli sínu
samtryggingarsjóðir sem hluti af stærri
heild er myndar starfskjör viðkomandi
stéttar. Hinir umdeildu sjóðir BHM hafa
sérstakan og sjálfstæðan fjárhag. BHM
veitir sjóðunum þjónustu á skrifstofu sinni
gegn ákveðnu endurgjaldi. Ársreikningar
þeirra, sem sæta skulu endurskoðun
af hálfu annarra endurskoðenda en
þeirra sem annast endurskoðun og
gerð ársreikninga fyrir varnaraðila, skulu
lagðir fyrir ársfundi fulltrúaráða sjóðanna
en þeir fara með málefni þeirra ásamt
sérstaklega kjörnum sjóðsstjórnum.
Ársreikningarnir skulu jafnframt lagðir
fram á aðalfundi varnaraðila en einungis til
kynningar. Í ársreikningi varnaraðila sjálfs
gætir ekki áhrifa sjóðanna í efnahags­
og rekstrarreikningi. Sjóðirnir eru þannig
sérstakar fjárhagslegar einingar innan
vébanda BHM. Fram á það hefur ekki
verið sýnt að þessir sjóðir geti ekki átt
1994
FÍH gengur í
BHM
1995
Skýrsla um kosti
og galla aðildar
1999
FÍH leggur fyrst til
hámarksárgjald í
BHM
Vorið
2007
Vinnuhópur
endurmetur aðild
September
2007
Aukaaðalfundur
FÍH um aðild
Apríl
2009
Lokatilraun til þess
að lækka hámarks­
árgjald BHM
Maí
2009
Aðalfundur FÍH
ákveður að
ganga úr BHM
September
2009
Úrsagnarbréf sent
Nóvember
2009
Fjárhagskröfur
lagðar fram