Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.2013, Blaðsíða 47

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 89. árg. 2013 43
Ásdís Elfarsdóttir Jelle
er hjúkrunarfræðingur
á gæða­ og
sýkingavarnadeild
Landspítalans.
haft einkenni í nokkrar vikur eða mánuði.
Þeir skilja út veiruna í saur allan þann tíma.
Viðkvæmir sjúklingahópar eru til dæmis
aldraðir einstaklingar, ónæmisbældir
einstaklingar og hjartasjúklingar (Green,
2007; Said o.fl., 2008).
Nóróveira er greind með PCR­tækni en
þá er leitað að merki um veiruna í
saur og tekur 7­8 klst. að framkvæma
prófið (Green, 2007). Mörg dæmi eru
um faraldra og lokanir deilda af völdum
nóróveira á erlendum sjúkrahúsum
(Cieslak og Lee, 2009; Rhinehart o.fl.,
2012). Rannsóknir sýna að veiran finnst á
mörgum snertiflötum í umhverfinu, meðal
annars á salernum (Gallimore o.fl., 2006;
Wu o.fl., 2005).
Nóróveirusýkingar á LSH
Nóróveirur berast inn á LSH með
sjúklingum sem leggjast inn með sýkingu
af völdum veirunnar. Starfsmenn og gestir
bera einnig veiruna inn á stofnunina og
geta smitað sjúklinga og starfsfólk.
Á LSH eru í gildi leiðbeiningar um við­
brögð við nóróveirusýkingum sem hafa
það að markmiði að hindra dreifingu
veirunnar. Það krefst þess að sjúklingur,
sem hefur einkenni sem geta samrýmst
nóróveirusýkingu, sé einangraður meðan
hann er með einkenni og í tvo sólarhringa
eftir að einkenni ganga yfir. Einangrun
fer eftir smitleiðum, það er snertismits­
og hugsanlega dropasmitseinangrun.
Einangra þarf sjúkling í einbýli með sér
salerni og helst einnig sturtu, annars þarf
að þrífa og sótthreinsa sturtuna þegar
sjúklingurinn hefur notað hana. Starfsfólk
klæðist hlífðarbúnaði þegar það fer
inn í herbergi sjúklings. Umhverfisþrif
eru mikilvæg, bæði dagleg þrif og
lokaþrif þegar einangrun er aflétt, því
veiran er þolin í umhverfinu. Velja þarf
sótthreinsiefni sem vinnur á veirunni.
Vanda þarf þrifin og gefa sér góðan tíma
til að framkvæma þau. Óvönduð þrif
og rangt blandað sótthreinsiefni getur
valdið því að ekki tekst að vinna bug á
veirum í umhverfinu sem geta þá dreifst
til annarra og valdið faraldri á deildinni.
Starfsmenn, sem veikjast, eiga að vera
frá vinnu í tvo sólarhringa eftir að einkenni
ganga yfir.
Á LSH eru einbýli, salerni og sturtur
takmörkuð auðlind en það hefur áhrif
á möguleika á að einangra sjúklinga.
Þegar einangra þarf fleiri en 2­3 sjúklinga
á deild í Fossvogi eða á Hringbraut
horfir fljótt til vandræða. Á Landakoti er
hreinlega skortur á einbýlum, salernum
og sturtum þó svo að enginn sjúklingur
sé í einangrun. Flest sjúklingarými á LSH
eru ætluð tveimur til fjórum sjúklingum
og oft þurfa allt að 8­10 sjúklingar að
deila salerni og sturtu. Einn sjúklingur
með nóróveirusýkingu getur þannig
sett marga sjúklinga í smithættu áður
en hann er einangraður. Skortur á
einangrunar aðstöðu á LSH eykur líkur
á nóróveirusmiti og það getur leitt til
faraldra á stofnuninni.
Engan þarf því að undra að LSH hefur
ekki farið varhluta af nóróveirufaröldrum á
undanförnum árum. Í nóróveirufaröldrum
veikjast bæði sjúklingar og starfsmenn
og oft hefur þurft að loka deildum til að
ná stjórn á aðstæðum. Þegar loka þarf
deild raskar það starfsemi stofnunarinnar
mikið og hefur áhrif út fyrir deildina
þegar sjúklingar, sem með réttu ættu að
leggjast inn á lokuðu deildina, þurfa að
fara annað. Þetta er gríðarlega dýrt fyrir
stofnunina og getur haft áhrif á öryggi
sjúklinga. Meðan sjúklingar þurfa að deila
herbergjum, salernum og baðaðstöðu
er meiri hætta á því að smit dreifist milli
þeirra en ef hver sjúklingur er í einbýli
með sér salerni og baðaðstöðu.
Heimildir
Cieslak, P.R., og Lee, L.E. (2009). Recurring
norovirus outbreaks in a long­term residential
treatment facility – Oregon, 2007. Morbidity
and Mortality Weekly Report, 58 (25), 694­
698.
Gallimore, C.I., Taylor, C., Gennery, A.R., Cant,
A.J., Galloway, A., Iturriza­Gomara, M., og
Gray, J.J. (2006). Environmental monitoring
for gastroenteric viruses in a pediatric primary
immunodeficiency unit. Journal of Clinical
Microbiology, 44 (2), 395­399.
Green, K.Y. (2007). Caliciviridae: The noroviruses.
Í D.M. Knipe (ritstj.), Field’s Virology (5. útg.),
bls. 949­979. Philadelphia: Lippincott Williams
&Wilkins.
Rhinehart, E., Walker, S., Murphy, D., O’Reilly, K.,
og Leeman, P. (2012). Frequency of outbreak
investigations in US hospitals: Results of a
national survey of infection preventionists.
American Journal of Infection Control, 40 (1),
2­8.
Said, M.A., Perl, T.M., og Sears, C. L. (2008).
Gastrointestinal flu: Norovirus in health care
and long­term care facilities. Clinical Infectious
Diseases, 47 (9), 1202­1208.
Wu, H.M., Fornek, M., Schwab, K.J., Chapin,
A.R., Gibson, K., Schwab, E., o.fl. (2005).
A norovirus outbreak at a long­term­care
facility: The role of environmental surface
contamination. Infection Control and Hospital
Epidemiology, 26 (10), 802­810.