Þjóðmál - 01.06.2011, Page 42

40 Þjóðmál SUmAR 2011
dvöl þar í landi varð til þess að höfundur
sann færðist um að svo væri ekki . Í Sviss
situr í Bern ágætt þjóðþing í tveim þing­
deildum . Þá eru að aldagamalli hefð alls
kyns ákvarðanir bæjar­ og sveitarfélaga
lagðar fyrir borgara, oft að frumkvæði
ein staklinga . Í atkvæðagreiðslum um
ýmis meiriháttar þjóðmál ræður úrslit um
tvöfaldur meirihluti, þ .e . meirihluti at­
kvæða á landsvísu og jafnframt meirihluti
hinna misstóru 26 fylkja eða kantóna; sú
minnsta þeirra telur aðeins 15 .000 íbúa
og sú stærsta 1,2 milljónir . Afturhaldssemi
fárra lítilla kantóna réði því t .d . að í Sviss
fengu konur ekki kosningarétt fyrr en 1971
og landið varð ekki aðili að Sameinuðu
þjóðunum fyrr en 2002 . Þingmeirihluti
hafði þá vafalaust legið fyrir löngu áður .
Kalifornía greip til þess óráðs að taka Sviss
sér til fyrirmyndar um þetta frumkvæði
einstaklinga, sem þar hefur verið notað
úr öllu hófi í ákvörðunum um skatta
og fjármál . Þegar fáránleg tillaga um að
söluskattur skuli vera 1% líst kjósendum
mæta vel á, en gæta þess ekki að sveitarfélög
missa ómissandi tekjustofn . Kalifornía
rambar á barmi gjaldþrots og hefur fengið
verra lánshæfismat en Grikkland .
Næsta raunalegt er að höfundar ís­lensku stjórnarskrárinnar þyrftu að
skilja svo við það verk að það skyldi fljót­
lega end ur skoðað . Stjórnmálaástandið árið
1944 stuðlaði ekki að þeim vinnubrögðum
sem viðhafa þarf við jafn þýðingarmikið
verk og gerð stjórnarskrár . Hatrammar
deilur og ósætti var milli stjórnmála flokk­
anna enda sat utanþingsstjórn við stofnun
lýð veldisins, sam þykkt stjórnarskrárinnar
og kjör forseta 17 . júní 1944 á Þingvöllum .
Óvissa fengin í arfleið um synjunar vald
forsetans og stöðu Alþingis leiðir með
öðru varla til annars en pólitísks upp­
lausnar ástands . Á þessu þarf því að taka .
Að öðru leyti telur sá sem þetta skrifar, að
við eigum góða stjórnarskrá, að stofni til
hina sömu og þá dönsku frá 19 . öld . Mér
hefur sýnst hún segja það sem segja þarf
en annað mál er, að gömul og óviðeigandi
framsetning fengin frá konungsdæminu er
ekki til annars fallin en að rugla fólk . Hvað
sem öðru líður þarf ný stjórnarskrá að segja
það skýrum orðum, að það er ráðherra sem
ákveður en ekki að hann feli forsetanum
fram kvæmdina .

Enn ríkir órói í stjórnmálum á Íslandi . Skyldi sú stund koma að Ísland
öðlist stjórnarskrá, sem landsmenn verði
jafn stoltir af og Bandaríkjamenn eru af
sinni frá 18 . öld eða sátt ríkir um eins
og þá norsku samda á Eiðsvelli 1814?
Þjóðhátíðardagur Norð manna 17 . maí
er stjórnarskrárdagurinn — Grunnlovs­
dagen . Þessar stjórnarskrár eru til komnar
vegna nýfengins frelsis . Einnig getur
verið um að ræða meiriháttar pólitísk
umskipti eins og var tilefni stjórnarskrár
5 . lýðveldisins svokallaða í Frakklandi
1958 . Mikið forsetaveldi með sjö ára kjör­
tímabili var þar sniðið fyrir de Gaulle .
Ísland stendur á tímamótum endurreisn ar
eftir efnahagslegt hrun en það ógnar ekki
stjórn skipun okkar . Trygging þingbund­
ins lýðræðis er einfaldlega höfuðmarkmið
nýrrar stjórnarskrár, hver svo sem tíma­
þörfin er á því að ganga vel frá verki . Ný­
skipuðu stjórnlagaráði undir forystu Salv ar­
ar Nordal er óskað velfarnaðar við að semja
tillögur en myndarleg heimasíða birtir hið
mikla umfang verkefnisins og gerir öllum
aðgengilegt að fylgjast með framvind unni .
Tillögur stjórnlagaráðs koma síðan lögum
samkvæmt fyrir Alþingi sem átti á árum
áður að ráða bót á stjórnarskrármálinu .
Þegar upp er staðið skal ríkja sam staða á
þingi og með þjóðinni um sameign sem
varðar heill og heiður Íslendinga .