Þjóðmál - 01.06.2011, Side 97

Þjóðmál SUmAR 2011 95
fræðinga nú á dögum . Hann er afkasta mik ill
fræðimaður og hefur skrifað fjölda bóka og
ritgerða, einkum um íslenska sögu nítjándu
aldar og um Íslendinga í Kaupmanna­
höfn á átjándu og nítjándu öld . Þessi bók
var hin síðasta sem hann gekk frá, áður en
hann fluttist aftur í heimahagana norður
í landi, eftir langa dvöl í höfuðborg inni .
Hún ber fræðilegu handbragði hans glöggt
vitni, byggir á yfirgripsmikilli þekkingu og
traustri rannsókn og er einkar vel skrifuð,
fróðleg og skemmtileg aflestrar .
Þjóðfélagsgagnrýni
Einars Más
Einar Már Guðmundsson: Bankastræti núll . Mál
og menning, Reykjavík 2011 . 185 bls .
Eftir Björn Bjarnason
Eftir að hægrimenn unnu kosn inga­sigur í Portúgal 5 . júní sl . eru aðeins
fjórar vinstristjórnir eftir innan Evrópu­
sam bandsins af þeim 27 sem þar sitja . Þær
eru í Austurríki, Grikklandi, Slóveníu og á
Spáni . Ríkisstjórnir Grikklands og Spánar
standa mjög höllum fæti . José Zapatero,
forsætisráðherra Spánar, hefur lofað því
að hætta í stjórnmálum eftir þetta kjör­
tímabil . Hann gaf þessa yfirlýsingu í von
um styrkja stöðu flokks síns . Í nýlegum
sveit ar stjórnakosningum sökk flokkurinn
hins vegar niður á botn og er talið ólíklegt
að hann komist þaðan aftur í bráð .
Fyrir utan ESB en á evrópska efnahags­
svæðinu sitja tvær vinstristjórnir: á Íslandi
og í Noregi . Innan þeirra beggja er hart
deilt á forystumenn stjórnarflokkanna
lengst til vinstri, það er VG hér landi undir
for mennsku Steingríms J . Sigfússonar og
SV í Noregi undir formennsku Kristinar
Halvor sen . Formennirnir eru sakaðir um
að sýna ekki dogmatískri stefnu flokka
sinna næga hollustu . Þeir láti um of glepjast
af markaðsöflunum og séu hallir undir
fjármálamenn svo að ekki sé talað um
NATO og hernaðinn í Líbíu .
Á þetta er minnst í upphafi umsagnar um
nýja bók Einars Más Guðmundssonar rit­
höfundar Bankastræti núll af því að hann
lítur á sig sem sósíalista af gamla skólanum .
Hann hafi aldrei lagt lið sitt við fjármálafursta
eða ýtt úr vör með útrásarvíkingum eins og
margir skáldbræður hans . Honum sé því
fært að fjalla um bankahrunið án þess að
sitja undir ásökunum um tvískinnung enda
sé sér kappsmál að komast ekki í mótsögn
við sjálfan sig þótt hann sýni þeim vissulega
skilning sem átti sig á villu síns vegar .
Einar Már skipar sér í hóp þeirra sem
gagn rýna Steingrím J . fyrir framgöngu hans
sem ráðherra . Hann spyr eftir að hafa séð
Steingrím J . fjármálaráðherra fylgja allt
ann arri stefnu en sami Steingrímur J . gerði
áður en hann varð ráðherra:
„Hver er munurinn á ráðherra með hug­
sjónir og ráðherra án hugsjóna? Getur sami
maður verið bæði raunsær og óraunsær? Eða
er veruleikinn óraunsær og allt ruglið raun ­
veruleiki? Er það ráðherrastóllinn sem hugs­
ar en ekki ráðherrann sem í honum situr?“
Einar Már segir núverandi ríkisstjórn
fylgja „gömlu fjármálastefnunni sem velt ir
kostnaðinum og kreppunni yfir á al menn­
ing en slær skjaldborg um fjár mála fyrirtæki
og auðjöfra“ . Stein grím ur J . ætti að vita
að þeir sem hafni „afar kostum Al þjóða­
gjald eyrissjóðsins og Evrópu sam bands ins“
vilji ekki hrunverjana aftur . Svo er eins og
Einar Má fái bakþanka, því að hann segist
ekki beina gagnrýni „gegn Steingrími J .
sem slíkum“ . Hann meti Steingrím J .
sem persónu og vilji endilega sjá hann við
stjórn völinn . Steingrímur J . þurfi „bara að