Þjóðmál - 01.12.2011, Page 39

38 Þjóðmál VETUR 2011
Geoffrey Wood, prófessor við Cass-við-skipta háskólann í London, skrifaði
mjög athyglisverða grein, um nýjan gjald-
miðil fyrir Ísland, í Þjóðmál árið 2007 . Þar
minntist hann sérstaklega á það að evran
ætti eftir að fara í gegnum eldskírn sína og
vitnaði í rannsóknir hagfræðinga sem höfðu
efasemdir um að myntin myndi hafa það af,
enda hefði hún ekki sama bakhjarl og t .d .
dollar Bandaríkjanna, sem væri með eitt
fjármálaráðuneyti að baki sér en ekki 17 .
Það voru ekki margir sem vöruðu við þessari
þróun fyrir rúmum fjórum árum síðan .
Umræðan um þessi mál hefur hins vegar
ekki verið mjög málefnaleg upp á síðkastið
og þar hafa pólitískir þættir vegið þyngra en
efnahagslegur raunveruleiki . Einhver besta
samantekt, sem sést hefur á vandanum, er
nýlegur leiðari Wall Street Journal, sem hér
er birtur á eftir í þýðingu undirritaðs .
Skuldavandi heimsins breiðist hratt út og
það er athyglisvert að sjá samanburð stærstu
iðnríkja heims þegar kemur að vaxta-
kostnaði . Þar skiptast ríkin í tvo flokka:
Ríki sem hafa prentað peninga til að borga
af skuldum sínum og kaupa útistandandi
skuldir til baka — og ríki sem ekki hafa
pen ingaprentunarvald . Það er sérstakt að
sjá hvor flokkurinn hefur séð vaxtakjör sín
versna, það eru nefnilega þau sem ekki hafa
bætt við sig skuldum með peningaprentun!
Það vekur jafnan furðu mína að margir
hagfræðingar skuli haldi að hægt sé að
lækna skuldakreppu með útgáfu frekari
skulda . Peningaprentun er ekkert annað
en útgáfa skuldaviðurkenninga ríkja . Með
pen ingaprentun er verið að auka á vandann
en um leið fresta honum um örfá misseri .
Á sama hátt er furðulegt að sjá fjármála-
mark aði hampa frekari peningaprentun .
Hlýst það af því að með miklum inngrip um
seðlabanka er verið að þjóðnýta hugsan legt
tap að hluta og minnka þar með lík urnar
á að fjármálafyrirtæki fari á hausinn . Eins
leiða inngripin til falls á gengi peninga í
sam an burði við aðrar eignir . Allt eru þetta
ríkis aðgerðir á kostnað sparifjáreigenda .
Frægustu skuldakreppur sögunnar, svo
sem í Þýskalandi á fyrri hluta 20 . aldar og
í Zimbabwe 60 árum síðar, byrjuðu með
svipuðum hætti . Þar stóð til að örva vöxt
hagkerfanna og létta undir fjárlögum með
peningaprentun . En vandinn við slíkt er að
nær engin leið er að hætta prentun þegar
hún er hafin . Seðlabankamenn í dag halda
að þeir standi þessum fyrrum kollegum
sínum mun framar og muni ekki gera sömu
vitleysur og þeir .
Heiðar Guðjónsson
Að rífa sig upp á hárinu