Þjóðmál - 01.12.2011, Side 63

62 Þjóðmál VETUR 2011
Ástandið hér, ég aðeins spyrja vil:
Er það nú gott um þessi tímabil?
Rækja hér flokkar réttlæti og dyggð,
Ráðhollir einatt fyrir þjóð og byggð?
Veit ég að mörgum virðist fremur hitt,
Vilji hér margur falsa umboð sitt .
Hagsmunaklíkur hefji stétta ríg,
Heildinni vinni tjón og frænda víg .
Sundrungin eyðir sæmd og þjóðardáð,
Sérhverju máli velur Loka ráð .
Innbyrðisdeilur útlendingum fá,
Aðgang að landsins björtu frelsisskrá .
Sameinuð þjóð í sinni gæfuleit
Sigrinum nær, þó baráttan sé heit .
Sundurlynd þjóð, þó sé að nafni frjáls,
Sverðinu bregður á sinn eigin háls .
Komandi ár, sem kveikti ljósin ný,
Kom þú með sætt og bróðurmálin hlý .
Blessaða ár, um byggðir þessa lands,
Berðu hið góða frækorn kærleikans .
___________________________________________
Hvað þýðir það eiginlega að helstu seðlabankar veraldar hafi skyndilega tekið höndum saman
um það í vikunni að „auka aðgengi evrópskra
banka að fjármagni“?
Ályktunin sem menn drógu eðlilega um leið
var að stór evrópskur banki væri við það að falla .
Hitt sem blasir við er að seðlaprentunin, sem sett
var í gang fyrir evrópsku bankana, er tilfærsla
frá hinum fátæku til hinna ríku . Hlutabréfin í
bönkunum hækkuðu, þeir sluppu fyrir horn í
bili, en almenningur fær reikninginn með hærri
sköttum og ekki síður verðbólgu — verðfalli hinna
ofprentuðu peninga .
Í þessu samhengi er rétt að vekja athygli á nýrri
bók eftir Detlev S . Schlichter sem ber nafnið
Paper Money Collapse . Þar spáir höfundur að
núverandi peningakerfi muni — líkt og öll slík
fótalaus (fiat) kerfi hafa áður gert — ganga sér til
húðar . Það sem hann á við með pappírspeningum
og óhjákvæmilegu falli þeirra eru gjaldmiðlar án
tengingar við verðmæti á borð við málma .
Schlichter ritaði grein í The Wall Street Journal í
gær þar sem hann segir að nú sé öllum að verða ljóst
að fjármálakreppan sem gerði fyrst verulega vart
við sig árið 2007 með vandræðum vegna undir-
málslána í Ameríku sé ekkert venjulegt fyrirbæri .
Það sem við eigum í höggi við skekur undirstöður
kerfisins . En er þetta kreppa kapítalismans eins og
„Occupy“ hreyfingin og jafnvel ýmsir hagfræðingar
gefa í skyn?
Að skella skuldinni á óheft laissez-faire er langsótt í
þjóðfélagi sem er á kafi í reglum og þar sem hið opinbera
eyðir álíka miklu og öll heimili og fyrirtæki til samans .
En mótmælendur halda því fram kreppan eigi rót sína
að rekja til fjármálakerfisins og eru fjármálamarkaðir
ekki síðasti vígi hins óhefta kapítalisma?
Ekkert er fjær sannleikanum . Skoðum til að
mynda hvað það er sem við notum í dag sem
peninga . Peningar á markaði hafa ætíð verið tengdir
verðmætum eins og gulli eða silfri . Tímabilið sem
helst má kenna við „laissez-faire“ fellur saman við
notkun á hinum klassíska gullfæti á árunum 1881
– 1914 þegar hinn iðnvæddi hluti heimsins byggði
fjármálakerfi sitt á gulli, málmi með lítt teygjanlegt
framboð . Þetta hamlaði lánsfjárbólum, batt
lánveitingar við raunverulegan sparnað og hafði í för
með sér aga og ábyrgð í rekstri banka og ríkis . Þetta
var tímabil aukinnar alþjóðlegrar verslunar, hagur
manna vænkaðist og verðlag var stöðugt .
Núverandi peningakerfi er allt annars eðlis . Enginn
hagfræðingur af fyrri kynslóðum hefði kallað það
kapítalískt . Peningakerfið er ekki markaðsdrifið
heldur stýrt af stjórnmálum . Gjaldmiðlarnir eru
ótengdir verðmætum og framboð þeirra má teygja
og toga með pólitískum ákvörðunum . Þeir eru
búnir til við landfræðilega einokun seðlabanka og
banka . Bindiskylda, tilteknir vextir og skilyrði fyrir
lánveitingum eru ákveðin af stjórnvöldum .
Hér er kveðið á sama hátt og Ludwig von Mises
gerði fyrir miðja síðustu öld þegar hann skrifaði
í Human Action að aukning peningamagns væri
skæðasta vopn stjórnvalda gegn frjálsum markaði .
Vef-Þjóðviljinn, 336 . tbl ., 15 . árg .
andriki .is, 2 . desember 2011 .
Grundvallarorsakir fjármálakreppunnar