Þjóðmál - 01.03.2013, Blaðsíða 62

Þjóðmál voR 2013 61
magns tekjuskattur, auðlegðarskattur og hærra
trygg ingagjald . Þessir skattar vinna gegn fjár-
festingu og aukinni atvinnu starf semi .
Reyndar má sjá þess stað í Ríkisreikningi
hvernig skattar virka á hvata . Erfða fjár-
skatt urinn var hækkaður um 100% (úr
5% í 10%) frá ársbyrjun 2011 . Fyrir
árið 2010 skil aði erfðafjárskatturinn 2,6
milljörðum króna, en hafði árið áður skilað
1,6 milljörðum . Loks inn heimtust „aðeins“
1,3 milljarðar árið 2011 . Væntanlega féllu
ekki svo margir frá árið 2010 eins og hér
mætti ætla . Einstaklingar gerðu einfaldlega
ráðstafanir árið 2010 þegar ljóst var í hvert
stefndi . Fyrirfram greiddur arfur reyndist
óvenjuhár árið 2010 . Þannig mun tvöföld-
un skattsins ekki skila því sem til var ætlast
fyrr en að nokkrum árum liðnum . Og fjár-
magnstekjuskatturinn, sem hækkað hefur frá
2008 um 100%, skilar árið 2011 aðeins ¾
þess sem hann skilaði árið 2006 og auðvitað í
mun verðminni krónum þar sem hér er ekki
tekið tillit til verðbólgu . Svipað mun gerast
með svokallaðan sykurskatt sem lagður hefur
verið á 2013 . Hann mun litlu sem engu skila
fyrr en árið 2014 þar sem innflutningsaðilar
hafa hamstrað sykur í miklum mæli . Og
svo er því enn haldið fram að stighækkandi
tekjuskattur með háum jaðarskatti virki ekki
letjandi á vinnuframlag einstaklinga .
Er ný kreppa í uppsiglingu?
Ekki var hlustað á ráðleggingar Görans Persson, fyrrverandi fjármála- og for-
sætis ráðherra Svíþjóðar, sem brýndi fyrir
Íslend ing um að taka strax út sársaukann sem
hlaust af falli bankanna . Nauðsynlegt væri að
gera strax viðeigandi ráðstafanir í ríkisfjármál-
um . Skera niður kostnað, fækka opinberum
starfsmönnum, leita hagkvæmari leiða til að
veita þjónustu á vegum hins opinbera . Það
gerðu Svíar í kjölfar bankakreppunnar 1992 .
En Ís lend ingar hafa haldið enn lengra inn á
þá við sjárverðu braut sem verulegan þátt átti
í að valda fjármálakreppunni í Svíþjóð .
Í fyrirlestri dr . Nils Karlsson, forstöðu-
manns Ratio-stofnunarinnar í Stokkhólmi,
um nýju sænsku leiðina (haldinn á vegum
RNH snemma árs 2013), kom fram að meðal
orsaka valda bankakreppunnar í Svíþjóð mátti
telja ýmsar breytingar sem urðu á rekstri
sænska ríkisins á árunum 1970–1990:
• Búið var til risastórt millifærslukerfi
• Vaxandi opinber geiri með auknu skrifræði
• Velferðarþjónustan að mestu rekin af hinu
opinbera
• Ósveigjanlegar reglur á vinnumarkaði
• Stighækkandi tekjuskattur
• Háir fjármagnstekjuskattar
• Mikil hækkun á heildarskattbyrði
Á þessum tíma jukust skattsvik, enda
hvatinn til þeirra mikill, meðan hvati til að
afla aukinna tekna var lítill sem enginn . Það
hægði á öllu hagkerfinu, færri fyrirtæki voru
stofnuð og sköpun nýrra atvinnutækifæra í
samræmi við það .
Á rin frá falli bankanna hafa ekki verið nýtt til að taka
til í rekstri ríkissjóðs . Þó að ýmis
grunnþjónusta hafi verið skert, svo
og fjárfestingar í innviði skornar
við trog, hafa útgjöld verið aukin
á öðrum sviðum, sérstaklega í
millifærslum . Og vaxtagjöld ríkisins
fyrir árið 2011 nema tæpum 70
milljörðum, enda bein afleiðing
af lán tökum til að fjármagna
hallareksturinn .