Þjóðmál - 01.06.2014, Síða 76

Þjóðmál SUmAR 2014 75
en þau voru öll reist á því sem boðað var í
klassískri frjálslyndri hagfræði . (Það spillti
ekki fyrir að hún átti að mestu leyti rætur
í angló-saxneskum jarðvegi .) Væri hins
vegar vegið að breskum hagsmunum úr
annarri átt eða af öðrum ástæðum, eins og
í Falklandseyjastríðinu eða kalda stríðinu,
studdist hún bæði við afdráttarlausa afstöðu
reista á raunsæju mati á þjóðarhagsmunum
og siðferðileg sjónarmið reist á frjálslyndri
alþjóðahyggju þegar hún réttlætti aðgerðir í
þágu föðurlandsins .
Við þessar aðstæður var drifkraftur hennar
áköf föðurlandsást en henni var fylgt fram
af mjög jarðbundinni fyrirhyggju . Tveir
stórsigrar hennar, í Falklandseyjastríðinu
og verkfallsátökum námumanna, sýna
þetta . Hún átti ekki von á að Argentínu-
menn mundu leggja undir sig eyjarnar og
hafði ekki heldur gert neinar áætlanir með
hliðsjón af því, en sá sem fylgdi stefnu í
Breski rithöfundurinn John O’Sullivan
á Íslandi haustið 2013 .
anda þjóðlegrar endurreisnar gat hins vegar
varla þolað slíka ögrun . Eftir að stríðið hófst
hélt hún til skiptis á málum af pólitískri
varúð og greip til djarfra hernaðaraðgerða .
Á báðum sviðum tók hún yfirvegaða áhættu
en ekki fyrr en hún hafði íhugað ráð bestu
sérfræðinga . Eftir að sigur vannst neitaði
hún staðfastlega að verða við óskum hins
nána bandamanns síns, Ronalds Reagans,
um að hún gerði sigurinn að engu með
mála miðlun . Sami andi sveif yfir vötnunum
þegar hún lét undan kröfum samtaka
námumanna árið 1981 eftir að henni
hafði verið sagt að kolabirgðir þjóðarinnar
nægðu ekki kæmi til verkfalls . Hún hóf
hins vegar strax að búa sig undir að standast
verkfall síðar og lét meðal annars hlaða
upp kolabirgðum við raforkuver . Þegar
verkfallið var boðað og hófst þremur árum
síðar gjörsigraði hún .
Þessir tveir afdráttarlausu sigrar voru í algerri mótsögn við það sem venjulega
hafði gerst á breskum stjórnmálavettvangi
frá stríðslokum þar sem gangurinn var að
klambra einhverju saman, leita málamiðl ana
og reyna að tryggja að allir fengju eitthvað
fyrir sinn snúð . Í þeim fólst yfirlýsing um
nýtt sjálfstraust og staðföst íhaldssemi réð
ferðinni .
Við sigrana bættist að hún skipaði sér
í fremstu röð í kalda stríðinu og efna-
hagsstefna hennar bar árangur . Allt varð
þetta til að styrkja hana til forystu á
heima velli, festa umbætur hennar í efna-
hags málum og á vinnumarkaðnum í sessi
og gera að nýjum samnefnara í breskum
stjórnmálum . Þá óx einnig áhrifamáttur
hennar á alþjóðavettvangi og gerði henni
kleift að hafa áhrif á gang mála frá Póllandi
til Namibíu en slík afskipti höfðu venjulega
verið utan seilingar ráðamanna í London .
Þetta hentaði frú Thatcher mjög vel
því að hún taldi að Bretar hefðu almennt