Stjórnartíðindi fyrir Ísland: B-deild - 01.12.1880, Side 77

67
1880
4. hver eða hverjir eru grunaðir um glœpinn, og ástœður þær, er menn byggja þenna
grun á;
5. nöfnum og heimilum þeirra, sem auk eigandans eður þess, sem misgjört er við, hafa
gefið eður geta gefið skýrslu um glœpinn.
fessa skýrslu sendir hreppstjóri sem fyrst sýslumanni, og hefur hann, þangað
til sýslumaður getur komið á staðinn, vakandi auga á hinum grunaða, en reynir samt,
eins og sagt var í 8. grein, að sporna við því, að nokkuð berist hinum grunaða um það,
sem hefir verið sagt um hann eður ráðstafað af hreppstjóranum.
fyki það ísjárvert að fresta framkvæmdum í málinu, þangað til sýslumaður
kemur að, má hreppstjóri með ráði prestsins eður annara merkra manna og í viðurvist
2 valinkunnra manna fara sjálfur til hins grunaða og bera á hann gruninn. Moðkenni
hann þá það, sem borið er á hann, og komi hann fram með hina stolnu muni, eður aðra
hluti, sem fengizt hafa fyrir glœp, eður hafðir hafa verið eður ætlaðir til að drýgja með
afbrot, á hreppstjórinn í votta viðurvist að rita skýrslu hans um hin einstöku atvik við
glœp þann, er hann hefur framið, og senda hana sem fyrst sýslumanni. J>ar að auki
tekur hreppstjórinn til varðveizlu hina nefndu muni, eptir að þeir eru auðkenndir með
innsiglum eður á annan hátt, svo að vottar þeir, er viðstaddir eru, síðan geti þokkt þá
aptur með vissu. Ef þar í mót hinn grunaði þrætir fyrir að hafa orðið sekur í glœp
þeim, sem borinn er á hann, skal hreppstjóri, ef spurning getur verið um, að sakborn-
ingur hafi undir hendi hlut viðkomandi glœpnum, gefa honum kost á að fá hús sín og
hirzlur rannsakaðar þegar í stað, og má þá með samþykki hlutaðeiganda húsleit fara fram
á heimili hins grunaða. Vilji hinn grunaði ekki leyfa hreppstjóra að gjöra húsleit,
þarf dómsúrskurðar með til þess að hún fari fram, sjá 49. gr. stjórarskrárinnar; en sjeu
megnar líkur á móti hinum grunaða og þyki það nauðsynlegt að sjá um, að hann komi
ekki undan stolnum raunum, eður öðrum slíkum hlutum, eður á annan hátt tálmi rann-
sókninni, má hreppstjóri taka hinn grunaða fastan. í húsum þeim eða hirzlum, sem
þörf þykir á að rannsaka, ber hreppstjóranum að sjá um, að ekkert raskist, fyrr
en leitin fer fram; má hann því læsa þeim með innsigli sínu, setja þar vörð og gjöra
aðrar ráðstafanir, sem nauðsynlegar þykja. Sje glœpur sá, er borinn er á hinn grunaða,
mjög þungur, svo sem stórþjófnaður, manndráp, brenna og rán, skal hreppstjórinn, þó
hinn grunaði játi það, sem borið er á hann, taka hann fastan til að varna því, að hann
strjúki oður, að hann beri sig saman við þá, sem kynnu að vera í vitorði með honum.
Samkvæmt 48. gr. stjórnarskráarinnar skal sjerhver sá, sem tekinn er fastur, leiddur fyr-
ir dómara svo fijótt, sem auðið er. jpað er því brýn embættisskylda hreppstjórans í hvort
sinn, og hann finnur tilefni til að svipta mann frelsi sínu, tafarlaust að flytja hann til
sýslumanns, eða cf því verður ekki við komið, að gjöra gangskör til þoss, að sýslumað-
urinn verði sem fyrst sóttur, rannsaki málið þar á staðnum og gjöri út um það, hvort
hinn handsamaði skuli settur í varðhald.
10. gr.
Hreppstjórinn á ekki einungis að gjöra sitt ítrasta til að koma upp um glœpa-
monn þá, sem verða sekir í hans eigin sveit, en hann á einnig að gjöra það, er í hans
valdi stendur, til að skýra glœpamál, sem koma fyrir í öðrum sveitum, og ber honum
þegar að tilkynna sýslumanni sínum það, som bann í þossu tilliti verður áskynja, þó
sveitin sje í annari sýslu. Verði honum send lýsing á manni, sem strokið hefur úr varð-
haldi eður frá heimili sínu, og er grunaður um glœp, skal hann halda spurnum fyrir um
slíkan mann við kirkju, í kaupstað eður á ferjustað, þar sem margir menn koma saman,
68
29. apríl