Stjórnartíðindi fyrir Ísland: B-deild - 01.12.1880, Blaðsíða 112

1880
102
ltí "apríl — ^r>cf ráðgjafans fyrir ísland tU land*höfðingia um þinglestur veitingar-
brjefa. — I þdknanlegu brjefi yðar, herra landshöfðingi, frá 15. f. ra. hafið þjer út af
fyrirspurn sýslumannsins í Mýra og Borgarfjarðar sýslu, óskað úrskurðar ráðgjafans urn
það, hvort þinglestur veitingabrjefa megi fram fara án þess borgun sje reiknuð fyrir það,
og ef ekki, hvort þá beri að reikna gjalfiið eptir 30. grein reglugjörðarinnar frá 10. sept-
ember 1830.
Fyrir því læt jeg ekki hjálíða aö tjá yður til þóknanlegrar leiðbeiningar og birt-
ingar það álit ráðgjafans, að þinglestur veitingarbrjefa sýsluraanna megi samkvæmt 34.
grein tilskipunar frá 30. janúar 1793 fram fara borgunarlaust.
þýðingu fiafa slysfarir, og sá, skabi, cr orsakast kynni af þeirn, yrði cinungis bœttur upp racö þvi að
liæklca tillögin. Stofnun, sem ekki á von á tillögumfrá fieiri en 140 embættismönnum— svovirðist tala
prestakalla þoirra að vera, sem frumvarpið liijóðar um — getur því ekki mcð neinni vissu notað þá
tillagaskrá, sem á við stóra ábyrgðarstofnun.
þar ab airki hefir frumvarpið ákvörðun, seru gerir það ómögulegt að nota tiilagaskrá stofnun-
ar vorrar og það er 2 grcin, er loggur þeim prcsti, scm tryggja skal líf sitt, í sjálfs vald að ákveða upp-
liæð fjárstyrksins eptir sinn dag frá 100—300 kr. árlega. Af þessari ákvörðun inyndi lciða, ab þcir er veik-
fclldir væru, en ættu heiisugóðar konur myndu rcyna að hafa styrkinn scm mcstan, en hinir scm heilsu-
góðir væru og ættu voikar konur, rnyndu rcyna að iáta fjárstyrkinn vora hinn minnsta, er liann gæti
orðiö. En af þessu myndi leiða tvöfaldan skaða fyrir ábyrgðarstofnunina, sem er skyld til ab borga
ckkjunni vibkomandi fjárstyrk, livað lengi scm luin lifir, án tillits til jiess live lengi maöur hcnnar
hefir lifað og greitt árstillög sín.
Ilið fyrsta skilyrði fyrir því, að viðliafa tillagarcglur þær, or hjer cr rciknað cptir, er því
það, að gefnar sjcu fastar og ófrávíkjanlegar reglur fyrir upphæð þoirri, scm embættismaðurinn er
skyldur að sjá ekkju sinni borgið. þar cö þessu skilyrði ckki hcfir vcrið fulluœgt, álítum vjer sjálf-
sagt, að iandssjóðurinn muni ekki geta fcngið neina árciðanlega lífsábyrgðarstofuun til aö takast á hend-
ur ábyrgð þá, sem getur um í 8. grein frumvarpsins.
í frumvarpinu cr ætlazt til þcss, að landsjóðurinn skuli greiða þeim, er liætta að sjá konum
sínum borgið, endurgjald fyrir tillðg þau} cr þeircru búnir aðborga. en þetta gctur orðið landssjóðnum
að allmiklum skaða. Aö vísu gseti litið svo út, sem landssjóðurinn, sem engu hefir kostað til hjóna
þoirra, som um er að rœða, hljóti jafnveJ að liafa nokkurn hag, cf liann cndurborgar tillögin vaxtalaus.
En lijer við cr aðgætandi, ab landssjóöurinn hefir á liinum liðna tíma borið ábyrgð, og að hann hofir tilkall til
endurgjalds fyrir liana. pegar lilutir eru tryggðir gcgn eldsvoða, or það auðsætt, að sá, scm ekkert
tiefir brunnið Jijá. getur ekki, þegar hann gengur úr brunabótafjclaginu, fengið tillög sín endurborguð.
bcinlínis af þeirri ástœðu að þcim lictir á mcðan vcrið varið til að grciða brunabœtur til annara, scm
lieðið hafa tjón af eldsvoöa, og eitthvað svipað þessu á sjer stað í líl'sábyrgðarfjelögum. Tillögum þeim,
scm lífsábyrgðarfjclög fá lijá þeím, sem lmfa kcypt ábyrgð á lífi sínu, bcr að verja til þess að grciða
ekkjum þeirra, cr deyja, fjárstyrk.
Jafnvel þó nú yrði bœtt úr fyrtöldum vandkvæðum. myndi það mjög vafasamt, hvort hið
fyrirhugaða fyrirkomulag yrði haganlegt. Ef að landssjóðurinn á að geta liaft yfirlit yfir, livort hann
hafi hag cða skaða af lífsábyrgðinni, vcrður aö lialda öllum tokjum og gjöldum, er snorta þett.a málefni
sjcrskildum. Tillögin vcrðnr að geyma sjcr i lagi og koma þeim á vöxtu, cða það vorður, hvernig sem
fer, ab halda bók ytir þau, cins og þan væru sjóðtir út af fyrir sig, sem árlega fcngi vexti talda I tekjum
sínum. I annan stað vcrður að halda bók ytir aldur og æfi hlutaðeigandi cnibættismanna, og vo'rðnr
öðru hvorn ab bera saman tillögin við mannalátin og skaöa þann er stofnunin hcfir liaft af þcim. En
allt þetta myndi úthciinta sjerstaka þekkingu, og er varla ráð gjörandi fyrir þvf, að þcir, er fjalla um
landsjóðinn, hafi þá þokkingu, aðþcir gætu loyst slíkt starf viðunandi af hcndi. þótt nú [icir, som vilja
fá sjer lifsábyrgð. ekki sjcu allmargir, myndi þó byrði sú verða okki all-lítil, sem landssjóðnum bœttist
af þessu fyrirkomulagi. Ejitir nokkur ár, má búast við, að ekkjurnar, sem eiga tilkall til að fá lífeyri
minst 100 kr árlega liver, yrðu um 70 eða 80 og verður þcssi byrði landssjóðsins varla talin minni en
milli 50000 og 80000 kr.; og þegar nú þar við bœtist skuldbindingin að groiða af hendi fjárstyrksupp-
hæðir þær, scm enn cr ckki farið að grciða, gctur skuldbinding landssjóðsins, cða uppliæð sú, som þyrfti
að vera í lífsábyrgðarsjóðnum, hœglega orbið um 100000 lcr. samtals.