Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.1998, Síða 23

úr nýlegri könnun sem hún gerði meðal kennara. 630 - 40
kennarar skrifuðu um eigin reynslu af umhyggju og
umhyggjuleysi í samskiptum við kennara," segir Sigríður,
„það eru verstu tilfellin af umhyggjuleysi sem ég hef séð.“
Umhyggja og umhyggjuleysi
Sigríður telur að umhyggjuleysi geti haft ótrúlega niður-
brjótandi áhrif þar sem sjúklingar eigi á brattann að sækja.
„Þegar frískt fólk verður fyrir umhyggjuleysi verður það ef til
vill miður sín í nokkra daga en bæði umhyggja og um-
hyggjuleysi hefur margföld áhrif þegar fólk er veikt fyrir.
Það einkennir skjólstæðinga hjúkrunar að þeir eru veikir
fyrir af einhverjum ástæðum."
Sigríður heldur því ennfremur fram að umhyggja og
umhyggjuleysi hafi ekki aðeins áhrif á skjólstæðinga hjúkr-
unarfræðinga heldur einnig á starfsumhverfi þeirra. „Meira
að segja sjúklingarnir taka eftir því. Kona, sem ég tók einu
sinni viðtal við, sagðist hafa verið á tveimur deildum. Á
annarri hafði ekki einn hjúkrunarfræðingur sýnt henni um-
hyggju en hin deildin var beinlínis umhyggjusamfélag. Hún
sá að það streymdi umhyggjan frá deildarstjóranum til
hinna hjúkrunarfræðinganna." Þetta er höfuðatriði að mati
Sigríðar sem telur að hægt sé að drepa niður umhyggju
hjá hjúkrunarfræðingum með umhyggjuleysi, en jafnframt
skapi umhyggja af sér umhyggju. Þess vegna séu góðir
hjúkrunarstjórnendur gífurlega mikilvægir því það sé hægt
að úthýsa umhyggju ef stjórnandinn er þannig, en um-
hyggjusamur stjórnandi bæði iaði að sér umhyggjusama
hjúkrunarfræðinga og þeir fái að njóta sín. „Við lifum í kristnu
samfélagi þar sem umhyggja fyrir náunganum er eitt af
aðalsmerkjum okkar sem þjóðar. En umhyggjan er fjöregg
sem við verðum að gæta vel."
Mikilvæg stétt
í framhaldi af umræðunni um umhyggjusama hjúkrunar-
fræðinga er fróðlegt að fá skoðun Sigríðar á stöðu hjúkr-
unar á íslandi. „Menntun Íslenskra hjúkrunarfræðinga er
öðrum þjóðum til fyrirmyndar. Norðurlandaþjóðirnar nota
ísland sem gott dæmi. Það eru ekki mörg lönd í heiminum
sem hafa hjúkrunarnám eingöngu á háskólastigi." Sigríði
finnst einnig að þeir sem hafi útskrifast úr Háskólunum
bæði norðan heiða og sunnan hafi staðið sig mjög vel í
námi tii meistaragráðu. Það sýni vel styrk menntunarinnar.
Það beri líka vitni um góða menntun hvað hjúkrunarfræð-
ingar standa sig vel í hinum ýmsu störfum. „Hjúkrunar-
fræðingar eru þjóðhagslega mikilvæg stétt vegna þess að
þeir búa yfir mikilli umhyggju." Sigríður álítur ástæðuna
vera að umhyggjusamir einstaklingar leiti frekar í hjúkrunar-
fræðinám og þegar menntunin bætist við ali það af sér
faglega umhyggju. „Það er ákveðið sjálfsvai inn í hjúkrun.
Þeim, sem velja hjúkrun, þykir yfirleitt vænt um fólk og
langar að gera eitthvað fyrir aðra. Fagleg umhyggja er síð-
an samspil hugar, hjarta og handa. Það er umhyggja sem
byggist á þekkingu."
Sigríður telur hjúkrunarfræðinga öfluga boðbera um-
hyggju. „Ég hélt fyrirlestur á fyrstu ráðstefnu Heimilis og
skóla og þá sá ég fjöldann allan af hjúkrunarfræðingum
sem létu sig menntun varða. Hjúkrunarfræðingar láta ekki
staðar numið að vinnutíma loknum heldur sinna þeir oft
þjóðhagslega mikilvægum málum í frítíma sínum. Þeir láta
sig málin varða í stóru og smáu. Einn ráðherrann okkar er
hjúkrunarfræðingur til dæmis.“
Að mati Sigríðar er það vilji hjúkrunarfræðinga til að láta
gott af sér leiða sem veldur því að þeir vinna við svo margt
annað en hefðbundin hjúkrunarstörf. „Þeir sem eiga eða
reka fyrirtæki sjá hjúkrunarfræðinga sem mjög trúverðuga
starfsstétt. Menntað og gott fólk. Við erum fyrir fólkið og
samfélagið treystir okkur fyrir ákveðnum hlutum."
Prestsfrúarlífið
Það er greinilegt að Sigríður tekur hlutverk sitt bæði sem
hjúkrunarfræðingur og sem kennari alvarlega. Skyldi sama
vera uppá teningnum þegar kemur að hlutverki prestsfrú-
arinnar? „Ég upplifi mig aldrei sem prestsfrú heldur bara
sem kristna konu. Ég er gift presti en ég er ekki dæmigerð
prestsfrú," segir Sigríður, en viðurkennir þó að hún hafi
ákveðnar skyldur. „Ég sinni þeim, en ég fer í kirkju af því
að mig langar til þess. Ég var mjög kirkjurækin áður en
maðurinn minn varð prestur."
Sigríður og eiginmaður hennar höfðu verið saman í 12
ár áður en hann varð prestur og þau hafa alltaf verið
kirkjurækin. „Ég hef alltaf fengið mikið út úr því að fara til
messu. Þar fæ ég einmitt þessa andlegu endurnýjun sem
ég leita að í klaustrum og á kyrrðarsetrum." Henni finnst
það synd hvað fólk nýtir sér illa þetta tækifæri, þessa einu
klukkustund á viku til að vera í kyrrð og friði með Guði í
helgu húsi.
Sigríður ítrekar að þegar hún segist ekki vera prestsfrú
þá meini hún að það sé henni ekki kvöð heldur eitthvað
sem hún hafi mikla ánægju af að gera. „í raun væri ég
kannski enn kirkjuræknari ef ég væri ekki gift presti því
stundum hef ég þurft að vera heima hjá börnunum þegar
Gunnlaugur er að messa.“
Það er margt á skrifstofunni og í ræðu hennar sem
bendir til þess að hún sé mjög trúuð. Er hún það? „Ég
hugsa að ég sé bara venjulegur íslendingur að því leyti. Ég
held að íslendingar séu almennt trúaðir. Það er bara mis-
munandi hvernig þeir rækja sína trú. Þeir eru ekki allir
kirkjuræknir en ég held að margir biðji. Annars á ég mjög
erfitt með að leggja mat á það sjálf hversu trúuð ég er.“
Að endurnýja andann
Hvað kom til að Sigríður var skipuð fyrsti prófessorinn í
hjúkrun á íslandi í vor er leið? „Við áttum hér prófessors-
stöðu og höfðum auglýst hana nokkrum sinnum en enginn
sótti um. Mér virtist ég hafa birt nógu margar greinar og
215
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 74. árg. 1998