Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2006, Qupperneq 16

hefur tekið að sér mörg hlutverk svo sem
að vera starfsmannastjóri, rekstrarstjóri,
ráðningarstjóri, fræðslustjóri, innkaupa-
stjóri, gæðastjóri, skemmtanastjóri, ferða-
málastjóri, huggari, hjálpari, græðari, ráð-
gjafi og reddari svo fátt eitt væri upp
talið eða eins og einn kolleginn í heima-
hjúkrun hefði orðað það „ég þarf að
taka að mér að jarðsyngja páfagauk og
fara í kokteilpartý og allt þar á milli fyrir
skjólstæðinga mína.““
Framundan bíða ný verkefni; „Ég ætla að
byrja á því að Ijúka meistaragráðu í lýð-
heilsu frá Norræna Heilbrigðisháskólanum
í Gautaborg. Á eftir að skrifa ritgerðina,
hef veikst tvisvar frá henni en ætla nú
að Ijúka við hana,“ svarar hún spurningu
um hvað taki við. Áður en henni er
hleypt til þeirra verka er hún beðin um
skoðanir sfnar á tveimur málefnum sem
hafa verið mikið í fjölmiðlaumræðunni að
undanförnu, nefnilega málefnum aldraðra
og hjúkrunarfræðingaskortinum.
Málefni aldraðra og skortur á
hjúkrunarfræðingum til starfa
Sigþrúður var einn af frumkvöðlunum í
því að kenna öldrunarhjúkrun. „Það var
ekkert til hér heima sem hét öldrunar-
hjúkrun eða öldrunarlækningar í byrjun
áttunda áratugarins í námi þessara
fagstétta. Þór Halldórsson læknir var
þar mikill brautryðjandi. í gegnum árin
hef ég farið út um land með námskeið
fyrir fólk sem vinnur aðhlynningarstörf á
hjúkrunarheimilum. Það hefur gefið mér
mikið að geta miðlað einhverjum fróðleik til
kvenna sem vinna ótrúlega gott og gefandi
starf við öldrunarhjúkrun. Menntastefna
síðari ára hefur beinst að því að byggja
brýr og bæta við þekkingu þeirra sem í
öldrunargeiranum starfa. Sjúkraliðar hafa
tekið eins árs framhaldsnám í öldrunar-
hjúkrun og sérhæfðum starfsmönnum
öldrunarstofnana gefinn kostur á að ná
sér í félagsliðanám. Ég er afskaplega
ánægð með þessa framvindu mála, hún
kemur okkar skjólstæðingum til góða og
er það vel."
- Hvað finnst Sigþrúði brýnast að gera í
öldrunamálunum? „Fólk á að hafa val um
hvað það vill gera,“ segir hún. „Ef það vill
búa heima hjá sér á það að fá að búa þar
sem lengst með allri þeirri aðstoð sem til
þarf. Ef fólk getur ekki lengur verið heima
á því að standa til boða hjúkrunarheimili,
ekki vera á biðlista svo árum skiptir. Það
eru auðvitað tvær hliðar á þessu, þegar
það er ef til vill fjöldi manns kominn með
lykil að íbúðinni þinni og fólk gerir stuttan
stans inni hjá þér, þá færðu kannski ekki
það öryggi sem til þar eða félagsskap út
úr því að vera heima allan daginn. Það
eru þessir valkostir sem fólk í dag vill
hafa, bæði sá sem aldraður er og eins
fjölskyldan hans. Úrræði til hvíldarinnlagna
og meiri samfella í þjónustu er það sem
koma skal“. Hún leggur áherslu á að eldra
fólk sé ekki einsleitur hópur, það sé ólíkt
eins og fólk á öllum öðrum aldursskeiðum.
„En það þarf hugarfarsbreytingu varðandi
öldrunarmálin. Ég hef verið mikið í Dan-
mörku undanfarin ár og þar er miklu meira
af gömlu fólki á ferli með göngugrindurnar
sínar. Veðrið og gott aðgengi hefur þar
auðvitað mikið að segja.
Við höfum haft sem lykilorð í okkar
þjónustu á Sólvangi að sýna skuli fólki
virðingu, það fái að halda sinni reisn sem
lengst, hlýja sé í allri aðhlynningu og þar
ríki glaðværð. Ég sé ekki annað en þetta
gangi hvarsem eríhjúkrunarþjónustunni."
Að öðru leyti vísar hún í tillögu nefndar
um uppbyggingu heildrænnar öldrunar-
þjónustu í Hafnarfirði sem hún segist
vera mjög sátt við, sem kom út hjá
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytinu
í febrúar á þessu ári, en hana er að finna
á heimasíðu Heilbrigðisráðuneytisins.
www.stj.is/heilbrigðisráðuneyti
Nýútskrifaðir hjúkrunarfræðingar
ekki aldir upp í vaktavinnuumhverfi
Að lokum nokkur orð um skort á
hjúkrunarfræðingum, hvað finnst henni
brýnast að gera í þeim efnum þar sem
hún getur litið yfir langan veg? Sigþrúður
svarar að það þurfi fyrst og fremst að
mennta fleiri hjúkrunarfræðinga og veita
fjármagn tíl þess, ásamt því að fjölga
námsplássum. „Það vandamál sem við
erum að horfast í augu við í dag, þ.e.
skortur á hjúkrunarfræðingum er nokkuð
sem sjá mátti fyrir fyrir löngu. Þegar
Hjúkrunarskólinn hætti árið 1986 fækkaði
til mikilla muna þeim sem útskrifast.
Námsbraut í hjúkrunarfræði útskrifaði
upphaflega fáa nemendur, og um tíma
sóttu fáir um inngöngu, þar sem það var
ekki talið eftirsóknarvert að fara í hjúkrun.
Síðar óx Námsbrautinni fiskur um hrygg
og settar voru upp fjöldatakmarkanir,
líklega vegna þess að ekki var til nægílegt
fjármagn til kennslunnar og það voru ekki
til námspláss. Vandinn mun fara vaxandi
á næstu árum því stóru hóparnir sem
brautskráðust frá Hjúkrunarskóla íslands
milli 1970 og 1986 er fólk á aldrinum 45
til 55 ára, það er ekki langt þar til þessir
hópar fara á eftirlaun og hvað gerist þá?“
Sigþrúður bætir við að það hefði þurft
að bregðast víð þessu fyrir löngu síðan.
Á undanförnum árum hafi einnig orðið
mikil breyting á starfsmöguleikum
hjúkrunarfræðinga, þeir hafi farið að vinna
á ýmsum stöðum sem þeir unnu ekki á
áður. „Það hefur líka mikið verið byggt
undanfarin ár, byggt við Landspítalann,
við gamla Borgarspítalann, við mörg
sjúkrahús úti á landsbyggðinni og alls
staðar vantar fólk til starfa. Árið 1974
voru sett lög um heilsugæslustöðvarnar
sem gjörbreyttu landslaginu í sambandi
við heilbrigðiskerfið. Það verður svo mikil
vöntun, þar sem mun meiri eftirspurn er
eftir hjúkrunarfræðingum en framboð.
Nú á seinni árum hafa starfsmöguleikar
aukist enn frekar, hjúkrunarfræðingar eru
farnir að vinna meira í lyfjafyrirtækjum og
öðrum fyrirtækjum, heilsutengdum."
Sígþrúður segir enn fremur að Hjúkrunar-
skóli íslands hafi alið upp vaktavinnufólk.
„Þegar Háskóli íslands fór að útskrifa
hjúkrunarfræðinga, var klínikin svo lítill
hluti að þær voru ekki aldar upp í vakta-
vinnuumhverfi." Hún segir það einnig
reynslu sína við mannaráðningar að ungt
fólk í dag sé miklu uppteknara af því að
fjölskyldan eigi að vera saman, „ekki eíns
og það var hér áður fyrr, þegar ung hjón
voru að koma sér upp þaki yfir höfuðið,
þá þótti það með eindæmum gott að
geta losnað við barnapössun. Konan var
t.d. heima fram á míðjan dag, svo fór hún
á kvöldvakt þegar maðurinn kom heim og
þannig gátu þau leyst barnagæslumálið.
Ungir hjúkrunarfræðingar í dag vilja ekki
vaktavinnu og þess vegna segi ég oft: „Af
hverju fóru þið í hjúkrun?" Hjúkrunarstarf
er vaktavinna að stærstum hluta, öll
starfsemí sem tengist sjúkrahúsi, allt
sem tengist stofnunum er vaktavinna, og
því hef ég sagt: „Ef þið ætlið að vinna í
þeim geira verðið þið líka að taka vaktir.“
14
Tímarit hjúkrunarfræöinga - 3. tbl. 82. árg. 2006