Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2006, Síða 45

hvers konar samband hver og einn vill
hafa við samstarfsfólk, vini og nánustu
fjölskyldu og hvaða tíma hann vill gefa
sjálfum sér til að rækta mikilvæg tengsl.
Eflaust eru sum verkefnin þannig að
betri verkaskipting er möguleg. Með
því að hleypa öðrum að og gera þá
ábyrga fyrir sínu vex ekki einungis frítími
einstaklingsins heldur fá aðrir tækifæri
til að blómstra við hlið hans og nýtt jafn-
vægi kemst á.
Geðorð nr. 6, „Flæktu ekki líf þitt að
óþörfu", er uppáhaldsgeðorðið mitt. Það
minnir mig á að ég þarf ekki að vita allt um
allt, heldur get ég einbeitt mér að mínum
verkefnum, að því að þekkja mitt verksvið
og vera þátttakandi í fjölskyldulífi. Ég
veit að það eru margir einstaklíngar ails
staðar í kringum mig sem eru vel hæfir til
að taka ábyrgð á sínum verkefnum og ég
treysti þeim til að gera sitt besta. Hvílíkur
léttir. Ég hef líka uppgötvað hvað það
er gefandi að deila reynslu minni með
öðrum, hlusta á ný sjónarmið og hlusta á
reynslu annarra um þeirra verkefni.
Samvinna, hvort sem um er að ræða
í vinnuumhverfi, í vinahóp eða inni á
heimili, gefur margfalt meiri ánægju til
baka heldur en það að vera stöðugt á
verði um verkefni sín eða halda að maður
sé ómissandi.
Við lifum núna, njótum þess. Horfum
glöð tii framtíðar, vinnum saman að
sameiginlegum hagsmunum, tökumst
saman á við þau verkefni sem bíða okkar
handan við hornið. Munum að það er
bara til eitt eintak af hverju okkar og því
erum við dýrmæt hvert og eitt og þurfum
að hlúa að okkur og hrósa hvert öðru.
Að lokum langar mig að til að biðja
þig, lesandi góður, að velta fyrir þér
sannleiksgildinu í orðum Williams Feathers:
„Fjöldi fólks glatar hlut sínum í hamingjunni,
ekki vegna þess að það hafi aldrei fundið
hana, heldur vegna þess að það nam
aldrei staðar til að njóta hennar."
Salbjörg Bjarnadóttir,
geðhjúkrunarfræðingur, verkefnastjóri
„Þjóðar gegn þunglyndi", landlæknis-
embættinu
Geðorð 7.
Reyndu að skilja og hvetja aðra í
kringum þig.
Að skilja:
Hvað felst í því að skilja aðra manneskju?
Það er flóknara en virðist við fyrstu sýn.
Við getum skilið að einhver haldi fram
einhverri skoðun en að við skiljum að
nokkur geti tileinkað sér þessa skoðun,
hvað þá lifað eftir henni, getur verið okkur
hulin ráðgáta. Þetta þýðir að við skiljum
inntak hugsunar eða skoðunar annarra
en ekki hvernig unnt er að tileinka sér
hana. Að skilja aðra er nátengt því að
geta sett sig í spor annarra. Og þar
vandast nú málið hjá mannkyninu, eins
og dæmin sanna. Goleman telur að það
krefjist tilfinningagreindar að geta sett sig
í spor annarra út frá gefnum forsendum.
Gardner talar um samskiptagreind
sem einn af átta greindarþáttum í
fjölgreindarkenningu sinni. I henni er
fólginn hæfileikinn til að hafa samskipti
við aðra og skilja þá, svo sem með því að
ráða í látbragð þeirra og raddblæ, „lesa“
þá, ef svo má segja. Gardner talar einnig
um sjálfsþekkingargreind sem felst í
þekkingu á sjálfum sér, svo sem þekkingu
á styrk sínum og veikleikum, tilfinningum
sínum, hugsunum og löngunum, sem
og hæfni til að nýta þessa þekkingu
sér (og öðrum) til vaxtar og þroska. Af
þessu sjáum við að það krefst ákveðinnar
sjálfsþekkingar að skilja aðra. Því betur
sem við kynnumst okkur sjálfum, því
betur getum við sett okkur í spor annarra
og þar af leiðandi skilið þá.
Geðhjúkrunarfræðingar eru flestir þjálfaðir
í aðferðum til að auka sjálfsþekkingu og
sjálfsskilning. Þar er meðal annars um
að ræða kennslu og þjálfun varðandi
upplifun eigin varnarhátta og þekkingu
á styrk og veikleikum hvers og eins.
Lífsleikninámskeið fyrir börn, sem eru nú
orðinn hluti af námsefni grunnskóla, taka
að hluta til á þessum þáttum og verður
ekki lögð of mikil áhersla á mikilvægi
þeirra. Skiiningur á sjálfum sér og öðru
fólki, geta til hluttekningar í lífi annarra,
einstaklinga og þjóða og skilningur á
rökrænu og tiifinningalegu samhengi í
lífinu yfirleitt er nefnilega hvorki meira né
minna en grundvöllur farsælla samskipta,
samvinnu og oft á tíðum velfarnaðar. Það
ætti mannkynið að hafa lært á vegferð
sinni.
Að hvetja:
Til að geta hvatt aðra til góðra verka af
einlægni og þekkingu þarf einnig að hafa
hæfni til að setja sig í spor annarra, auk
þess að hafa ákveðna yfirsýn yfir fólk
og málefni og sjá hlutina í samhengi.
Hrós er hluti hvatningar en í því eru
fólgin viðbrögð við orðræðu og gjörðum.
Það má gjarnan hafa í huga að sögnin
að hrósa er af sömu orðrót og hróður
og það að hrósa einhverjum eykur því
hróður hans.
Við þurfum að hafa nægilegt sjálfstraust
og sjálfsskilning til að vera fær um slíkt.
Innantómt hrós verður öfugmæli, jafnvel
háð. Hrós skyldi því í hófi nota en ætíð í
hyggju hafa.
GuðnýAnna Arnþórsdóttir, geðhjúkrunar-
fræðingur MSN
Um Goleman, sjá meðal annars: http://
www.americanscientist.org/tem-
plate/lnterviewTypeDetail/asseticl/
30504;jsessionid=baa6gWC281.
Um Gardner, sjá meðal annars: http://www.
pz. harvard.edu/Pls/HG. htm.
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 3. tbl. 82. árg. 2006
43