Morgunblaðið - 09.02.2017, Blaðsíða 85

sjónarsviptir og mikill missir.
Guð blessi minninguna um
stólpamanninn Eið Svanberg
Guðnason.
Páll Bragi Kristjónsson.
Það voru óvenjuleg atvik í
stjórnsýslunni sem ollu því að ég
átti fund með Eiði Guðnasyni á
fyrstu dögum maímánaðar 1991.
Hann var þá nýskipaður um-
hverfisráðherra. Þetta voru okk-
ar fyrstu kynni og þó að málefni
þessa fundar snerust um allt ann-
að æxluðust mál á þann veg að
rúmum tveimur mánuðum síðar
var ég farinn að vinna með hon-
um í umhverfisráðuneytinu.
Þessi kynni þróuðust síðan í ein-
læga vináttu sem hefur staðið í
rúman aldarfjórðung og aldrei
borið skugga á. Við hittumst síð-
ast í kringum nýliðin jól og var
Eiður þá hress í bragði og kátur
að vanda og því kom andlát hans
okkur vinum hans í opna skjöldu.
Eiður var einstakur maður
sem lagði metnað sinn í allt sem
hann tók sér fyrir hendur. Sam-
viskusemi, fagmennska og vinnu-
semi einkenndu allan starfsferil
hans. Hann var jafnaðarmaður í
orðsins fyllstu merkingu og hjá
honum voru heiðarleiki og sann-
girni leiðarstef í lífinu. Þess
vegna var hann oft gagnrýninn á
þá hluti í okkar samfélagsþróun
sem ekki vörðuðu almannahag.
Einkum ef í hlut áttu menn sem
áttu eitthvað undir sér, þá fengu
þeir að heyra það á almennum
vettvangi, skýrt og greinilega.
Hann var eðalkrati.
Eiður tók við stjórn umhverf-
isráðuneytisins á mótunarárum
þess og þó að hann hafi ekki verið
þar nema rúm tvö ár lagði hann
mikið til uppbyggingar ráðuneyt-
isins, sem var rúmlega eins árs
þegar hann tók við stjórn þess.
Ýmsar ákvarðanir hans hafa haft
jákvæð áhrif á þróun umhverfis-
mála og gildi þeirra vaxið með
tímanum. Hann var fyrstur um-
hverfisráðherra til að taka á mál-
efnum miðhálendisins og beitti
sér fyrir því að komið var á skipu-
lagi fyrir miðhálendið. Hann lét
vinna í framhaldi af Ríó-ráðstefn-
unni fyrstu stefnumótun ís-
lenskra stjórnvalda um sjálfbæra
þróun og beitti sér fyrir aukinni
vöktun á mengun sjávar við Ís-
land. Öll þessi mál urðu til að
bæta stöðu umhverfismála og má
nefna í því sambandi málefni
miðhálendisins og rammaáætlun
um vernd og orkunýtingu land-
svæða sem unnin var í framhaldi
af stefnumótun sjálfbærrar þró-
unar.
Eiður var mikill vinur vina
sinna og hrókur alls fagnaðar í
góðra vinahópi. Samkomur okkar
félaganna á Þorláksmessu verða
fátæklegri án hans en minningin
um góðan dreng mun lifa.
Ég sendi Helgu Þóru, Þórunni
og Haraldi Guðna og fjölskyldum
þeirra dýpstu samúðarkveðjur.
Þau hafa misst góðan föður,
tengdaföður og afa.
Magnús Jóhannesson.
Það var samstilltur og kröftug-
ur hópur sem hóf störf í sjónvarp-
inu á upphafsdögum þess fyrir
um hálfri öld, flestallt ungt fólk
sem lagði nótt við nýtan dag til að
láta ævintýrið rætast.
Þetta góða fólk bast miklum
vináttuböndum, allir voru sem
einn. Strax í upphafi sjónvarps
hér á landi var fréttastofan eins
konar andlit eða gátt stofnunar-
innar, fréttamenn og þulir voru
komnir inni í stofu hjá lands-
mönnum, orðnir heimilisvinir.
Allir þekktu Magnús Bjarnfreðs-
son, Ásu Finnsdóttur, Ólaf Ragn-
arsson, Markús Örn Antonsson,
Eið Guðnason og fleiri. Fyrsta
útsendingarkvöldið var það ung-
ur blaðamaður úr Reykjavík sem
tók að sér það vandasama verk að
stjórna umræðuþætti þar sem
allir þátttakendur voru byrjend-
ur í orðsins fyllstu merkingu.
Auðvitað fór honum það vel úr
hendi eins og flest ef ekki allt sem
hann tók að sér á sinni löngu og
farsælu starfsævi. Eiður Svan-
berg var nefnilega maður fyrir
sinn hatt, heiðarlegur, fastur fyr-
ir og duglegur. Það rættist svo
sannarlega úr þessum dreng sem
missti föður sinn á unga aldri og
ólst upp hjá móður sinni og systk-
inum við kröpp kjör á nútíma
mælikvarða. Þau ár hafa örugg-
lega mótað hans pólitísku skoðun
og lífssýn.
Eins og margir ungir menn á
þeim árum vann hann alla tíð með
skólagöngu sinni og ef einhver
tími var afgangs þá var Skáta-
heimilið við Snorrabraut ekki
langt undan. Í þeim félagsskap
undi hann sér vel, þar hitti hann
líka sína elskulegu konu sem síð-
ar varð lífsförunautur hans.
Það er mín skoðun að stjórn-
málamaðurinn Eiður Svanberg
hafi verið bæði hreinskiptinn og
heiðarlegur, kostir sem eru sjald-
gæfir nú til dags – en upplagið
segir til sín. Eiður og Eygló voru
nágrannar okkar til margra ára,
betra fólk hefði verið vandfundið.
Hversu oft var ekki leitað til
þeirra til að fá ráð eða bara til að
spjalla, eingöngu góðar minning-
ar.
Eiður Svanberg var trúaður
maður, hafði oft á orði að móðir
hans, Þóranna, hefði fylgd honum
og leitt. Mér er minnisstæð bíl-
ferð heim eftir útsendingu í sjón-
varpinu, með okkur var Haf-
steinn miðill sem kom fram í
útsendingunni fyrr um kvöldið.
Hafsteinn segir upp úr þurru:
„Það var kona í myndverinu með
okkur í kvöld, sagðist heita Þór-
anna Lilja.“
Eiður mátti ekki vamm sitt
vita, vandvirkur í öllu sem hann
tók að sér. Honum leiddist hangs
og vildi ekki vera með ókláruð
mál á sínu borði. Ég var ekki allt-
af sammála mínum góða vini, en
oftar en ekki var ég honum sam-
mála.
Af öllu því sem Eiður tók sér
fyrir hendur, þar af mörg virðu-
leg embætti, þá held ég að honum
hafi þótt vænst um aðalræðis-
mannsstarfið í Færeyjum.
Það er sárt að sjá á eftir sam-
ferðafólki sínu, sem hefur gefið
manni svo margt og deilt með
ánægjustundum. Við kveðjum
því góðan og traustan vin með
þakklæti og eftirsjá.
Fjölskyldu og aðstandendum
vottum við okkar dýpstu samúð.
Jón Þór Hannesson,
Valgerður Lárusdóttir.
Verður það oft þá varir minnst,
voveifleg hætta búin finnst.
Ein nótt er ei til enda trygg,
að því á kvöldin, sál mín, hygg.
Hvað helst sem kann að koma upp á
kjós Jesúm þér að vera hjá,
skelfing engin þig skaðar þá.
(Hallgrímur Pétursson)
Við óvænta burtför Eiðs
Guðnasonar af þessum heimi
kom mér fyrst í hug þetta vers úr
fimmta Passíusálmi Hallgríms
Péturssonar. Ég set það fremst í
lítinn orðasveig til að leggja við
nafn hans á útfarardegi til að
þakka fyrir umhyggju hans og
vináttu við Skálholt og einnig við
mig.
Oft mátti sjá andlit Eiðs á
meðal kirkjugesta í Skálholts-
dómkirkju, bæði við almennt
helgihald og á tónleikum eða
samkomum. Stundum hvarf hann
skjótt af vettvangi, en gaf sér
annars tíma á hlaðinu til að gleðj-
ast yfir því sem var til bóta og
ráða til heilla um annað. Þegar ég
fluttist aftur í Skálholt eftir all-
langt hlé voru verkefnin ærin og
leita þurfti stuðnings á mörgum
stöðum meðal fornra vina og ann-
arra nýrra. Á engan verður hall-
að þótt sagt sé að meðal hinna
síðarnefndu stigu tveir menn sem
áður voru mér ókunnir beint inn í
hóp minna bestu vina.
Nú eru þeir báðir fallnir að
foldu, Jón Hákon Magnússon og
Eiður Svanberg Guðnason. Ráð-
hollir menn og traustir. Merkið
stendur þótt merkisberinn falli.
Minningargreinar hafa oft það
hlutverk að birta orð sem ekki
vannst tími til að segja. Við Eiður
hittumst síðast í vinahópi hér í
Skálholti laust fyrir síðustu jól.
Það er mér á þessari stundu mik-
ils virði að hafa þá í þakkarorðum
getað sagt beint við hann og aðra
viðstadda hvað stuðningur hans
og þeirra við mig á erfiðum tím-
um var og er mér mikils virði.
Það er mér huggun að nú þarf
þess ekki með hér. Guð blessi Eið
Guðnason nú þegar hann hefur
stigið yfir mörkin milli hins jarð-
neska og eilífa, þar sem bíða vinir
í varpa.
Ég votta ástvinum hans mína
dýpstu samúð.
Kristján Valur Ingólfsson.
Feigðin grimm um fjörið krefur,
fátt er oft um svör.
Enginn veit hver annan grefur,
örlög ráða för.
Þessar hendingar um dauðans
óvissa tíma urðu til við jarðarför,
sem engum viðstaddra datt ann-
að í hug en að myndi ganga
snurðulaust fyrir sig eins og
venja er. Verið var að jarða
æskuvin minn, sem hafði orðið
bráðkvaddur og fallið örendur
fram á morgunverðarborðið. En
þegar presturinn ætlaði að fara
með moldunarorðin yfir kistunni,
brá svo við, að maður á fremsta
kirkjubekk féll fram fyrir sig í
hjartaáfalli. Athöfnin stöðvaðist í
alllangan tíma á meðan var verið
að hlúa að manninum, kalla á
sjúkralið og flytja hann í burtu.
Þetta var svo áhrifaríkt tákn um
ofurvald almættisins að stakan
hér að framan varð að hryggjar-
stykki í sálmi um það æðruleysi
og hugarró, sem nauðsynlegt er
að viðhafa andspænis sköpunar-
verkinu. Óvænt fráfall forvinar
míns, Eiðs Guðnasonar, vekur á
ný þessa sterku tilfinningu.
Einnig þá tilfinningu að hann
sé ekki farinn, heldur sé hann
ennþá í daglegu kallfæri eins og
verið hefur undanfarin misseri,
þegar við náðum nánar saman en
nokkru sinni fyrr vegna sameig-
inlegra hugsjóna og verkefna.
Kynni okkar hófust í MR en
fengu nýja dýpt í nánu samstarfi
á fyrsta áratug íslensks sjón-
varps.
Kornungur var Eiður skipaður
varafréttastjóri og ekki að
ástæðulausu. Því olli einstök fjöl-
hæfni hans á þessum vettvangi,
ekki bara innanlands, heldur
einnig yfirburða færni á erlend-
um vettvangi þar sem málakunn-
átta hans, þekking, metnaður og
vandvirkni skipuðu öndvegi. Þar
kom strax fram ást hans á ís-
lenskri tungu, og var hann verð-
launaður fyrir það.
Fólkið, sem vann þarna fyrstu
árin, mátti telja á fingrum sér,
svo fáliðuð var fréttastofan, en
þarna var brotið blað í nútíma-
legum og nýjum vinnubrögðum í
krefjandi, vandaðri og kjarkmik-
illi dagskrárgerð og frétta-
mennsku.
Mörg fjaran var sopin í að gera
einhverjum mesta tíma óróa og
náttúruhamfara í sögu landsins
skil og hópurinn, sem þurfti að
standa vaktina, varð því þéttur
og njörvaður af þeirri vináttu
sem samtakamáttur við krefjandi
störf færir fólki. Nú er hoggið
stórt skarð í þennan hóp sem ný-
lega fagnaði saman hálfrar aldar
afmæli síns elskaða vinnustaðar.
Leiðir okkar Eiðs lágu að nýju
saman nær daglega í Gálga-
hrauni fyrir rúmum þremur ár-
um og bundu okkur sterkari
böndum en nokkru sinni fyrr.
Frá barnæsku þekkti hann
erfið kjör alþýðufólks og það og
ást hans á landi, þjóð og tungu
mótaði allt starf hans og hugsjón-
ir upp frá því. Fyrir hreina til-
viljun komum við gangandi hvor
úr sinni áttinni að hrauninu
minnisstæðan októbermorgun
2013 og gengum hlið við hlið inn á
hraunið til móts við það sem þar
beið okkar. Dýrmæt orðin sem
féllu á þessari göngu okkar verða
mér ógleymanleg og varðveitt við
hjartastað, þegar hann hefur nú
göngu sína á vit fegurðarinnar,
sem er ofar hverri kröfu.
Ég votta með djúpu þakklæti
minningu Eiðs Guðnasonar virð-
ingu og votta ástvinum hans hlut-
tekningu.
Ómar Ragnarsson.
Fólk sem vinnur að forvörnum
veit hve miklu máli skiptir að eiga
öfluga stuðningsmenn á Alþingi.
Þetta fann ég mjög vel þegar ég,
með góðu samstarfsfólki, var fyrr
á árum að reyna að bæta umferð-
armenningu okkar landsmanna.
Nokkrir þingmenn voru mála-
flokknum afar hlynntir og ávallt
gott til þeirra að leita – einn
þeirra Eiður Guðnason.
Við Eiður höfðum kynnst á
námskeiði í Sjónvarpinu árið
1978, þegar hann, Magnús Bjarn-
freðsson og fleira gott fólk
reyndu að kenna okkur þátttak-
endum undirstöðuatriði í þátta-
gerð í þeim góða miðli og hvernig
best væri að bera sig að í við-
tölum o.þ.h. Af þessu lærði ég
mikið og ber mikla virðingu fyrir
þessum látnu heiðursmönnum og
samstarfsfólki þeirra á Lauga-
veginum.
Samstarf okkar Eiðs var tals-
vert næstu ár á eftir og mörg þau
málin sem náðust í gegnum þing-
ið með öflugum stuðningi hans og
fleiri góðra þingmanna úr flest-
um flokkum.
Í tengslum við gildistöku
nýrra umferðarlaga 1. mars 1988
skipaði Jón Sigurðsson, þáver-
andi dómsmálaráðherra, þjóðar-
átaksnefnd í umferðaröryggis-
málum í samræmi við ályktun
Alþingis vorið 1987. Formaður
nefndarinnar var Eiður Guðna-
son og í henni sat fleira öndveg-
isfólk, bæði frá Alþingi og frá hin-
um ýmsu aðilum sem komu að
umferðarmálum með einum eða
öðrum hætti.
Í framkvæmdanefnd þessa
þjóðarátaks áttum við Eiður,
ásamt Hreini Bergsveinssyni,
fulltrúa bifreiðatryggingafélag-
anna, afar gott samstarf um all-
langan tíma og bar þar aldrei
skugga á. Var Eiður bæði ráða-
og úrræðagóður og drifkraftur
mikill.
Leyfi ég mér að fullyrða að
umferðaröryggismál hafi mjög
notið hæfileika hans og dugnaðar
á þessum árum.
Að afloknu þessu tímabili urðu
samskipti okkar eðlilega minni,
en góð tengsl héldust. Sem dæmi
þar um nefni ég að á árinu 2015
hafði hann samband við mig
vegna þess góða árangurs sem
náðst hefur hér á landi í fækkun á
slysum á börnum í umferðinni.
Vegna tengsla Eiðs í utan-
ríkisþjónustunni hafði honum
borist fyrirspurn frá fjarlægu
landi þar sem spurst var fyrir um
hvernig að þessum málum hefði
verið staðið hér á landi.
Bjart er yfir minningu Eiðs
Guðnasonar í mínum huga og
blessuð sé minning hans. Svo
sannarlega fór hann allt of
snemma. Ég sendi fjölskyldu
Eiðs hugheilar samhryggðar-
kveðjur.
Óli H. Þórðarson.
MINNINGAR 85
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2017
✝ Marý fæddist áHúsavík 4.
september 1931.
Hún lést á Hrafn-
istu í Hafnarfirði
25. janúar 2017.
Foreldrar hennar
voru Marinó Sig-
urðsson bak-
arameistari, f.
1900, d. 1972, og
Guðrún Jónsdóttir
húsmóðir, f. 1900,
d. 1970. Marý átti fjórar systur,
elst var Unnur, f. 1923, d. 2014,
Hanna, f. 1925, d. 1984, Erna, f.
1933, og Halldóra, f. 1938. Marý
bjó á Húsavík til 11 ára aldurs
en flutti þá með foreldrum sín-
um í Borgarnes. Þar bjó hún uns
hún giftist Birgir Guðmundssyni
verslunarmanni 17. júní 1950, f.
22. janúar 1929 á Siglufirði, d. 1.
september 2010. Marý og Birgir
bjuggu allan sinn búskap í
Garðabæ og í Hafnarfirði.
Björn Marýjar og Birgis eru
1) Alma hjúkr-
unarfræðingur, f.
1951, maki Stein-
grímur Haraldsson,
dætur þeirra eru
Marý Björg og Þyrí
Halla. 2) Marinó
Flóvent bakara-
meistari, f. 1958,
maki Jóhanna Sig-
rún Ingimarsdóttir,
synir þeirra eru
Ingimar Flóvent og
Marinó Flóvent. Fyrir átti Mar-
inó son, Vilmund Daða. 3) Birgir
Már, f. 1963. Langömmubörn
Marýjar eru fjögur.
Marý vann við ýmis störf um
ævina, við þjónustu, á sauma-
stofu og við aðhlynningu á Víf-
ilsstöðum, Sólvangi og á Hrafn-
istu, Hafnarfirði. Síðustu ár
dvaldi Marý á Hrafnistu í Hafn-
arfirði.
Útför hennar fer fram frá
Garðakirkju í dag, 9. febrúar
2017, klukkan 15.
Kæra Marý mín, takk fyrir öll
árin okkar saman, ég er þakklát
fyrir kynni mín af þér og elsku
tengdapabba og nú eruð þið sam-
einuð, þakklát að hafa kynnst
syni ykkar honum Marinó mínum
og þakklát fyrir afkomendur
ykkar og okkar, nú ertu komin í
Sumarlandið og þér líður vel. Þú
skilar kærri kveðju til elsku
tengdapabba og þakkaðu honum
fyrir alla dansana okkar saman.
Til þín ég hugsa,
staldra við.
Sendi ljós og kveðju hlýja.
Bjartar minningarnar lifa
ævina á enda.
Góða ferð, kæra tengda-
mamma,
Þín tengdadóttir,
Jóhanna Sigrún
Ingimarsdóttir.
Marý amma okkar er látin. Í
minningunni var hún gjarnan
með handavinnu í höndunum
hvort sem það voru prjónarnir
eða útsaumur. Einnig munum við
eftir henni þar sem hún er gjarn-
an að leysa krossgátuna í Lesbók
Morgunblaðsins, eins og blaðið
hét þá, annaðhvort í eldhúsinu á
Arnarhrauninu eða úti á svölum í
sólinni. Oftar en ekki fengum við
systurnar að nota innanhússkall-
tækið sem var á milli íbúðarinnar
og bílskúrsins í Arnarhrauninu
til að kalla á afa inn í kaffi, sem
okkur þótti alltaf mikið sport.
Þegar við vorum litlar horfð-
um við oft á Tónaflóð og Mary
Poppins með ömmu, sem voru
uppáhaldssöngleikir hennar. Síð-
asta vetur fórum við með henni
og mömmu á Mary Poppins og
höfðum við allar mjög gaman af
að hlusta á þessi lög aftur eftir
langan tíma.
Hin síðari ár var hún á Hrafn-
istu í Hafnarfirði þar sem hún og
afi fluttu fyrst í hús í Boðahlein
og eftir andlát Bigga afa bjó hún
á Naustahlein og að lokum inni á
Hrafnistu. Hún fór á næstum all-
ar skemmtanir en bingó var allt-
af uppáhaldsskemmtun hennar
og oftar en ekki vann hún kon-
fektkassa eða kannski sérrí-
flösku. Hún undi hag sínum vel í
handavinnunni og annarri
dægradvöl og naut góðs atlætis
og umönnunar starfsfólks og fé-
lagsskapar annarra vistmanna.
Amma var alltaf félagslynd og
fannst gaman að fara út meðal
fólks og var mikill spjallari. Hún
hafði líka gaman af því að fá lang-
ömmubörnin sín í heimsókn og
átti alltaf súkkulaði handa þeim
og heitt kakó. Þau hændust að
henni og sakna hennar nú sárt.
Marý amma var sú síðasta af
ömmum okkar og öfum sem var á
lífi. Hún var af þeirri kynslóð
sem upplifði heimsstyrjöld og
lýðveldisstofnun og það er mikils
virði fyrir okkur sem fæddumst
seint á 20. öldinni að hafa kynnst
þeirri kynslóð og heyrt frásagnir
frá fyrstu hendi af annarri tíð og
allt öðruvísi tíma. Hún og afi voru
börn síns tíma. Hún húsmæðra-
skólagengin en hann samvinnu-
skólagenginn. Þau giftust ung og
eignuðust börn, sinntu starfi og
leik í sátt og samlyndi við sam-
félagið. Yngsti sonur þeirra Birg-
ir Már, veiktist ungur alvarlega
og átti við fötlun og þroskaskerð-
ingu að stríða eftir það, sem var
þeim mikil sorg. Þau voru honum
góðir og ástríkir foreldrar og
sinntu honum eins vel og þau
gátu. Seinni árin var farið hvern
einasta sunnudag á sambýlið í
heimsókn og notið samveru eins
og hægt var.
Við vissum að hún saknaði afa,
sem hún giftist þann 17. júní árið
1950, en hann lést 2010 þegar þau
höfðu verið gift í 60 ár. Þau
ganga nú saman hinn eilífa veg.
Bless, amma okkar, og takk fyrir
allt.
Marý Björk og Þyrí Halla
Steingrímsdætur.
Marý Aníta Eden
Marinósdóttir
Morgunblaðið birtir minning-
argreinar endurgjaldslaust
alla útgáfudaga.
Skil | Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Smellt á Morgunblaðs-
lógóið í hægra horninu efst og við-
eigandi liður, „Senda inn minn-
ingargrein,“ valinn úr
felliglugganum. Einnig er hægt
að slá inn slóðina www.mbl.is/
sendagrein
Skilafrestur | Ef óskað er eftir
birtingu á útfarardegi verður
greinin að hafa borist eigi síðar en
á hádegi tveimur virkum dögum
fyrr (á föstudegi ef útför er á
mánudegi eða þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað get-
ur birting dregist, enda þótt grein
berist áður en skilafrestur rennur
út.
Lengd | Minningargreinar sem
birtast í Morgunblaðinu séu ekki
lengri en 3.000 slög. Ekki er unnt
að senda lengri grein. Lengri
greinar eru eingöngu birtar á
vefnum. Hægt er að senda ör-
stutta kveðju, HINSTU
KVEÐJU, 5-15 línur. Ekki er
unnt að tengja viðhengi við síð-
una.
Formáli | Minningargreinum
fylgir formáli sem nánustu að-
standendur senda inn. Þar koma
fram upplýsingar um hvar og hve-
nær sá sem fjallað er um fæddist,
hvar og hvenær hann lést og loks
hvaðan og klukkan hvað útförin
fer fram. Þar mega einnig koma
fram upplýsingar um foreldra,
systkini, maka og börn. Ætlast er
til að þetta komi aðeins fram í for-
málanum, sem er feitletraður, en
ekki í minningargreinunum.
Undirskrift | Minningargreina-
höfundar eru beðnir að hafa
skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni
undir greinunum.
Myndir | Hafi mynd birst í til-
kynningu er hún sjálfkrafa notuð
með minningargrein nema beðið
sé um annað. Ef nota á nýja mynd
skal senda hana með æviágripi í
innsendikerfinu.
Minningargreinar