Skírnir - 01.09.2014, Side 47

271átök um þjóðhöfðingjavald …
Samanlagt voru stjórnarflokkarnir tveir með um 60 prósent kjós-
enda á bak við sig og traustan meirihluta á þingi. Í fyrsta sinn síðan
1967 endurnýjuðu sömu flokkar samstarf sitt í ríkisstjórn eftir þing-
kosningar: Davíð Oddsson hóf sitt þriðja kjörtímabil sem forsæt-
isráðherra og Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknarflokksins,
var áfram utanríkisráðherra. Enn og aftur var engin þörf á af-
skiptum forseta lýðveldisins af stjórnarmyndunum. Íslenska fjór-
flokkakerfið virtist vera að festa rætur eftir mikið umrótstímabil. Á
vinstri vængnum höfðu fjórir flokkar sameinast í einn, Samfylk-
inguna, en árangurinn var rýr, einungis tæp 27 prósent — um 10
prósentustigum minna en sömu flokkar höfðu í kosningunum 1995.
Nýr róttækur flokkur, Vinstri-Grænir, hlaut rétt ríflega 9 prósent
atkvæða.25
Vart er hægt að tala um alvarlegan ágreining á milli forsetans og
ríkisstjórnarinnar á opinberum vettvangi á fyrsta kjörtímabili Ólafs
Ragnars Grímssonar. Þau gengu ekki ætíð saman að verki og for-
setinn hafði vissulega skapað sér talsvert svigrúm til orðs og æðis en
engin stór ágreiningsefni virtust vera til staðar. Aldamótaárið 2000
var Ólafur Ragnar sjálfkjörinn forseti til næstu fjögurra ára, enda
vart árennilegt fyrir nokkurn að etja kappi við hann. Rúmlega 85
prósent kjósenda lýstu sig í skoðanakönnun ánægða með ákvörðun
hans að gefa kost á sér til endurkjörs og tæplega 83 prósent sögðust
styðja hann í embættið (Þjóðarpúls Gallup 21. mars 2000).
Forsetinn sækir fram 2000–2004
Í innsetningarávarpi forsetans 1. ágúst árið 2000 fjallaði hann meðal
annars um lýðræðishugmyndir, tillögu að nýrri stefnu í utanríkis-
málum Íslands og nýjar áherslur í innanlandsmálum:
Að sögn forsetans er tæknin að breyta eðli og inntaki lýðræðis-
ins. „Nú getur hver einstaklingur veitt álit sitt og umsögn hvar sem
skírnir
25 Kosningasigur Sjálfstæðisflokksins 1999 kom eftir 8 ára setu í ríkisstjórn sem oft
hefur kostað stjórnmálaflokka fylgi í kosningum og er einnig merkilegur vegna
þess að nýr flokkur, Frjálslyndi flokkurinn, hlaut nokkurt fylgi (4,2%) og tvo
þingmenn. Annar þeirra (Sverrir Hermannsson) var lengi þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins en hinn (Guðjón Arnar Kristjánsson) varaþingmaður flokksins.
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 271