Skírnir - 01.09.2014, Side 113

337staða íslands …
„Sannra Finna“ („Opposition lashes at participation …“ 2012).
Samkvæmt skoðanakönnun sem gerð var í október 2012 voru 42%
Finna andvígir því að Finnland kæmi að hernaðareftirliti á Íslandi,
en aðeins 22% með því („Finnar og Svíar taka þátt í loftrýmisgæslu“
2012). Ráðamenn óttuðust einnig að Rússar mundu styggjast („Fin-
land, Sweden to help NATO …“ 2014). Ljóst var að innan rúss-
neska hersins var nokkur andstaða við að Finnar tækju þátt í
loftrýmisgæslunni, enda lýsti rússneskur hershöfðingi því yfir í
ræðu sem hann hélt í Helsinki í júní 2012 (sjá Forsberg 2013: 1173;
Össur Skarphéðinsson 2013a: 177). Það róaði þó Finna að Dmitry
Medvedev, forsætisráðherra Rússlands, skyldi lýsa yfir því að
Rússar hefðu ekki á móti því að Finnar sendu flugsveitir til Íslands
(Forsberg 2013: 1173). Að lokum ákvað finnska ríkisstjórnin ásamt
þeirri sænsku að stíga skrefið til fulls og samþykkja málið formlega.
Það var gert á fundi utanríkisráðherra Norðurlanda í Helsinki í lok
október. Túlka mátti það sem kaldhæðni að það skyldi koma í hlut
Steingríms J. Sigfússonar, formanns Vinstrihreyfingarinnar —
græns framboðs og fjármálaráðherra, að sitja fundinn og ljúka mál-
inu fyrir hönd Íslands, en Össur hafði forfallast vegna veikinda.
Daginn áður hafði Árni Þór Sigurðsson, formaður utanríkismála-
nefndar og þingmaður VG, lýst yfir harðri gagnrýni á loftrýmis-
gæsluna á Norðurlandaþingi. Í ljósi andstöðu VG vildi Össur
fremur að samflokkskona hans, Jóhanna Sigurðardóttir forsætis -
ráðherra yrði fulltrúi Íslands. En þegar hún baðst undan því var
leitað til Steingríms sem tók að sér hlutverkið. Á fundinum leyndi
Steingrímur ekki afstöðu flokks síns til NATO og loftrýmisgæsl-
unnar sem hann taldi óþarfa. En hann reyndi ekki að notfæra sér
málið pólitískt, auk þess sem honum fannst skárra að Finnar og
Svíar, sem stæðu fyrir utan NATO, tækju að sér eftirlitið en aðrir
ef ráðast þyrfti í það á annað borð. Össur gat því andað léttar og
taldi að Steingrímur hefði leyst það „snöfurmannlega“ (Össur
Skarp héðinsson 2013a: 350).
Á Íslandi og í Finnlandi var þýðingarmikið í áróðursskyni að
tengja málið við norræna samvinnu og Stoltenberg-skýrsluna.
Össur hélt því fram í blaðagrein að í ákvörðun Finna og Svía um
þátttöku í „loftrýmisgæslunni“ fælist „enn eitt styrkleikatáknið um
skírnir
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 337