Skírnir - 01.09.2014, Side 150

Um 1185 virðast Íslendingar hafa verið orðnir þekktir fyrir það
meðal ráðamanna í Noregi og Danmörku að vera vel að sér um
forn fræði. Sveinn Ákason samdi verkið Ævi Danakonunga, á lat-
ínu, ekki löngu eftir 1185, og hóf máls á hinum forna Skildi,
ættföður Skjöldunga. Hann segist hafa sótt vitneskju um Skjöld-
unga í íslensk kvæði og rök hafa verið færð fyrir því að hann hafi
stuðst við langfeðgatal um Skjöldunga sem komið var frá Sæmundi
fróða. Saxi hinn málspaki er talinn hafa tekið saman Danasögu sína
á bilinu 1185–1200. Hann rekur söguna líka frá ómunatíð og fer
lofsamlegum orðum um Íslendinga og segist hafa kynnt sér kapp-
samlega fræðasjóð þeirra og fært sér frásagnir þeirra í nyt. Báðir
voru þeir Sveinn Ákason nátengdir dönsku hirðinni og Saxi
starfaði fyrir Absalón biskup. Með biskupi dvaldist Arnaldur Ís-
lendingur sem Saxi segir að hafi verið margfróður í fornum fræð -
um og ágætur sögumaður og auk þess hinn spakasti. Þetta mun
hafa verið Arnaldur Þorvaldsson sem var skáld Valdimars kon-
ungs Knútssonar. Þau voru fleiri íslensku skáldin sem dvöldust
með Danakonungum. Meðal aristókrata í Danmörku virðist hafa
verið eftirpurn eftir Íslendingum sem kunnu forn fræði, gátu sagt
sögur um forna konunga og stutt mál sitt kvæðum og ættartöl -
um.15
Munkur einn norskur kallaði sig Theodoricus og samdi rit á lat-
ínu á bilinu 1177 til 1188; það nefnist Historia de antiquitate regum
Norwagiensium, fjallar um Noregskonunga og hefst á Haraldi hár-
fagra. Theodoricus (1998: 1) ritar formála þar sem hann ávarpar Ey-
stein erkibiskup og segist hafa aflað vitneskju um forna konunga
Noregs hjá Íslendingum. Meðal þeirra þrífist vitneskja um slík fræði
enda styðjist þeir við forn kvæði.
Af þessu má álykta að góðir fræðimenn meðal Íslendinga hafi
átt þess kost að komast að við hirðir norskra konunga um 1200 til
að fræða og skemmta með fornum frásögnum. En þeir voru líka
ráðnir til að færa í letur frásagnir um nýliðna atburði og er Karl
Jónsson ábóti ágætt dæmi, honum var falið að rita sögu Sverris kon-
ungs. Þessa braut fór Snorri, með frægum árangri.
374 helgi þorláksson skírnir
15 Um þetta sjá Bjarni Guðnason 1982: v–xviii.
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 374