Skírnir - 01.09.2014, Qupperneq 172

Guðrún leggur líka áherslu á að hún búi yfir réttlætiskennd og
ráðvendni. Það kemur skýrt fram hversu óréttlátt henni finnst það
þegar Björg stelur af henni og Páll á Þórustöðum hefur af henni
gimbrina. Hún gefur Páli umsvifalaust þá einkunn að hann hafi átt
bágt og verið manna viðsjálastur, og gengur úr vistinni með þeim
orðum að hún vildi fyrr ganga á höfðinu en vera þar. Hinsvegar
greinir hún frá því að hún kemur sjálf alltaf vel fram og fær í staðinn
elsku fólks: „… var ég þar í mesta gengi og allir elskuðu mig, því ég
kom allstaðar fram til góðs og betur gegndi“. Þá undirstrikar hún
ráðvendni sína þegar Guðmundur í Hamarkoti vill fá hana til fylgi-
lags: „… ég var ráðvandari en svo að ég lægi undir hverjum sem hafa
vildi.“ Einnig skýtur hún skjólshúsi yfir flækingskonu sem enginn
vildi hafa: „Hugrún flæktist þangað því að enginn vildi hafa hana og
varð ég að skjóta skjóli yfir hana.“ Þetta, og reyndar margt fleira,
sýnir mikilvægi þess fyrir hana að sviðsetja sig sem réttláta og
ráðvanda manneskju.
Mikil áhersla er lögð á dugnað til vinnu í sögunni. Sóknarprestur
lýsir Guðrúnu sem vinnusamri, gagnlegri, hirðusamri og frómri.
Og þannig er einmitt sú mynd sem hún dregur upp í eigin sjálfs-
ævisögu. Guðrún segir að minnsta kosti engar sögur af því að
kvartað sé undan vinnuframlagi hennar en undirstrikar þrisvar
sinnum í frásögninni hversu vel hún stóð sig. Um vistina í Kaupangi
segir hún: „… og var ég þar í mesta gengi og allir elskuðu mig.“
Þegar hún fór til grasa kom hún heim með níu tunnur: „Kom ég þá
heim með grösin á Stórhóli og voru það níu tunnur og var það nóg
í stóru örkina þar.“ Þetta þótti í meira lagi, í Íslenskum þjóðháttum
kemur fram að sumstaðar var viðmiðið fjórar tunnur á viku (Jónas
Jónasson 1934/2010: 65). Þá rakaði Guðrún þrjár engjadagsláttur á
dag sem var nokkru meira en vinnukonum var ætlað (Guðný Hall-
grímsdóttir 2013: 105): „… fór ég að Grýtu, var þar eitt ár. Helga fór
seint á fætur og mátti ég raka þrjár engjadagsláttur á dag og fékk
litlar þakkir fyrir.“ Allt áréttar þetta dugnað Guðrúnar; hafi ein-
hvern tíma verið kvartað undan vinnu hennar þá segir hún ekki frá
því.
Hungur er áberandi í þessari stuttu sögu og ekki nema von því
eins og fyrr sagði lifði Guðrún eitt mesta harðindatímabil í sögu
396 brynja þorgeirsdóttir skírnir
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 396