Skírnir - 01.09.2014, Side 211

435frekar breskt pund en afrísk stúlka
landsins til að vinna störf sem kalla hvorki á menntun né áunna
sérþekkingu en ekki fæst fólk til að sinna hérlendis eða á Evrópska
efnahagssvæðinu.25 Enn fremur fær útlendingur ekki atvinnuleyfi á
Íslandi nema fyrir liggi umsögn frá stéttarfélagi eða landssamtökum
launafólks (Lög nr. 97/2002, 7. gr.). Alla jafna er það ASÍ sem veitir
slíka umsögn og hefur þannig beina aðkomu að veitingu atvinnu-
leyfa til einstaklinga. Lög um atvinnuréttindi útlendinga (35. gr.)
kveða einnig á um að ASÍ skuli eiga sæti í samstarfsnefnd sem er
kölluð saman vegna „almennra álitaefna varðandi útgáfu atvinnu-
leyfa“ og þegar beiðnir berast um atvinnuleyfi fyrir hópa útlend-
inga. Aðkoma sambandsins að málaflokknum er því umtalsverð og
er ASÍ í lykilstöðu þegar kemur að því að knýja á um breytingar á
regluverki í kringum atvinnu — og þar með einnig dvöl — útlend-
inga. Áhrifum sínum hefur sambandið beitt til að koma í veg fyrir
breytingar sem gætu með einhverjum hætti dregið úr valdi verka -
lýðshreyfingarinnar í málaflokknum. Að mati ASÍ eiga vinnu-
markaðssjónarmið að vera ráðandi þáttur við veitingu allra
atvinnu leyfa, óháð því hvort útlendingur óskar þess að koma til Ís-
lands gagngert til að starfa eða hvort viðkomandi kemur til lands-
ins af öðrum ástæðum. Í tilfelli þeirra fyrrnefndu er eðlilegt að
verkalýðshreyfingin eigi aðkomu að stefnumarkandi ákvörðunum
en flytjist útlendingur til landsins til dvalar, sem ætla má að sé til
langs tíma, hljóta réttindi til atvinnu að vera sjálfsögð án þess að
sérstaka ákvörðun þurfi að taka þar um.
Ein af afleiðingum þessarar fyrirstöðu Alþýðusambandsins — og
eftir atvikum velferðarráðuneytisins og Vinnumálastofnunar — er
að ekki hefur tekist að setja ein heildarlög um dvöl og atvinnu út-
lendinga. Þegar útlendingalögin skortir svigrúm í einstaklings-
skírnir
25 Til að gæta nauðsynlegs samræmis við lög um atvinnuréttindi útlendinga var í
frumvarpinu til heildarlaga um útlendinga, sem lagt var fram árið 2013, ekki gert
ráð fyrir að dvalarleyfi vegna skorts á vinnuafli og dvalarleyfi vegna starfs sem
krefst sérfræðiþekkingar yrðu sameinuð í einn dvalarleyfisflokk og/eða rétt-
arstaðan jöfnuð. Hins vegar var ákveðið að breyta heiti fyrrnefnda dvalarleyfis-
ins þannig að fjallað væri um skort á starfsfólki fremur en skort á vinnuafli. Er
þetta meðal þeirra atriða sem ASÍ leggst gegn í umsögn sinni um frumvarpið á
þeim forsendum að breytt hugtakanotkun í útlendingalögum geti valdið „óþarfa
ruglingi“ (Alþt. 2012–2013, 141. lögþ. A. Erindi nr. 141/1807).
Skírnir Haust 2014 umbrot.qxp_Layout 1 6.10.2014 13:19 Page 435