Saga - 2010, Qupperneq 5

FOR MÁLI R ITST JÓRA
Miðaldasaga og staða sagnfræðinnar í samfélaginu eru meginefni haust-
heftis Sögu 2010. Í grein sinni „Milli Skarðs og Feykis“ fjallar Helgi Þorláks -
son um valdakerfi Ásbirninga og þróun þess með tilliti til valdasamþjöpp-
unar í öðrum landsfjórðungum, með því að rýna í landshætti og heimildir
um fornar leiðir. Steinunn kristjánsdóttir og Gísli kristjánsson hafa rann-
sakað fiskabein úr rústum Skriðuklausturs og komist að tengslum klaust-
ursins við Suðursveit. Rannsókn á flutningsleiðum milli svæðanna tveggja
gefur líka til kynna að Skriðuklaustur hafi verið í alfaraleið, þegar það var
starfrækt á 16. öld, en ekki afskekkt líkt og samgönguleiðir í dag gætu bent
til. Í viðhorfsgrein fjallar Loftur Guttormsson svo um ólíkar túlkanir á enda-
lokum Ögmundar Pálssonar Skálholtsbiskups og sýnir fram á hver þeirra
muni vera rétt. Í öðrum viðhorfsgreinum er hins vegar fjallað um stöðu
sagnfræðinnar. Jón Árni Friðjónsson spyr hvort ráðlegt væri að Íslendingar
settu saman sögukanón og veltir fyrir sér óljósum fyrirmælum um sögu-
kennslu í Aðalnámskrá grunnskóla, skorti á íslenskri menntastefnu og
kennsluefni í sögu. Sigurður Gylfi Magnússon beinir sjónum sínum hins
vegar að sagn fræði á háskólastigi og ræðir framtíð vísindasamfélagsins, sem
nú hefur verið nokkuð til umræðu innan ólíkra vísindagreina.
Í „Sögum og tíðindum“ birtist grein eftir katrínu Matthíasdóttur um
kynni tveggja íslenskra fræðimanna, þeirra Gísla Brynjúlfssonar og Guð -
brands Vigfússonar, af Jakobi Grimm. Sigurður A. Magnússon færir okkur
síðan nokkrar áhrifamiklar myndir úr frelsisstríði Grikkja.
Ítardómur Sögu er um doktorsritgerð Halldórs Bjarnasonar heitins, sem
lést í janúar 2010. Hann skrifa þeir Guðmundur Jónsson og Sveinn Agnars -
son.
Sjónrýni Sögu er í höndum eggerts Þórs Bernharðssonar en þar fjallar
hann um nýja fastasýningu í Safnahúsinu á Húsavík.
Þá birtir Saga andmælaræðu Sigrúnar Pálsdóttur við doktorsvörn Unnar
Birnu karlsdóttur, sem fram fór í júní á þessu ári.
Ritdómar eru aðeins tveir að þessu sinni en nóg er þó af bókaumfjöllun
í tímaritinu, því spurning Sögu fjallar að þessu sinni um bækur. Þar skrifa
sagnfræðingar, alls tuttugu og einn, stuttan ritdóm um sagnfræðiverk sem
þeir telja dæmi um góða sagnfræði. Svarið við spurningu Sögu er jafnframt
forsíðumynd tímaritsins. Og hún bíður túlkunar.
Sigrún Pálsdóttir
Saga haust 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 8.12.2010 11:05 Page 5