Saga - 2010, Side 11

fræðirit jafnvel fyrir þá sem hvorki hafa áhuga á handritamenningu
síðari alda né enskri bókmenntasögu sautjándu aldar.
Davíð Ólafsson
Inga Huld Hákonardóttir, Fjarri hlýju hjónasængur. Öðruvísi
Íslandssaga (Reykjavík: Mál og menning 1992).
Í Fjarri hlýju hjónasængur fjallar Inga Huld Hákonardóttir um ástir og
örlög kvenna og karla á Íslandi frá því á miðöldum og fram á 20. öld.
Markmið hennar er að varpa ljósi á það samfélagsform og þau
viðhorf og lög sem settu fólki skorður þegar kom að ást og kynlífi
fyrr á öldum.
Bókin var nýstárleg þegar hún kom út fyrir átján árum, bæði
vegna efnisins og þess að konur og saga þeirra er í fyrirrúmi. Á þess-
um tíma höfðu ekki mörg sagnfræðirit af því tagi komið út hér á
landi — og eru ekki heldur svo ýkja mörg í dag. Aðferðafræðilega
byggist bókin á félagssögulegri nálgun en hún er einnig sambland af
annars vegar þeim áherslum sem einkenndu kvennasögurannsóknir
í upphafi þeirra, á áttunda áratug 20. aldar — þar sem konur eru
dregnar fram í dagsljósið og saga þeirra sögð, bæði saga kvenhetja
og hinna sem minna máttu sín — og hins vegar þráðum úr kenning-
um þeirrar kynjasögu sem smám saman ruddi sér til rúms á níunda
áratugnum og leggur meiri áherslu á að greina völd og valdatengsl
kynjanna og skoða sögu kvenna í samhengi við sögu karla.
Inga Huld leggur alla Íslandssöguna undir og fyrir vikið er ekki
farið djúpt ofan í hlutina. Það er vandasamt að taka fyrir svo langt
tímabil, en það er ekkert rangt við það og ekki sjálfgefið að það sé
verri sagnfræði en sú sem er öll á dýptina; sagnfræði er hægt að
skrifa á mismunandi hátt. Að mínu viti tekst Ingu Huld vel upp.
Hún skrifar af ástríðu og innlifun um fólk og atburði, tíðaranda og
samfélagsgerð. Hún lætur ekki sem hún sé að skrifa tæmandi eða
endanlega sögu, heldur má frekar segja að hún dragi upp svip-
myndir frá öllum öldum Íslandssögunnar þar sem finna má allt í
senn breyskleika og staðfestu, umburðarlyndi og refsigleði. Heim ild -
irnar sem hún notar eru ekki aðeins fornbréfasöfn, annálar og dóma-
bækur heldur einnig þjóðsögur og munnmæli. Túlkanir skálda á
mannlegu eðli og þekktum atburðum eru aldrei langt undan heldur.
Inga Huld tekur því hefðbundnar heimildir ekki of hátíðlega heldur
góð saga 11
Saga haust 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 8.12.2010 11:05 Page 11