Saga - 2010, Side 131

Þetta þýðir m.a. að metnaðarfull fyrirmæli námskrár um mann-
kynssögunám grunnskólanemenda eru illa studd í raunveruleikan-
um. Vera má að sú þversögn tengist þeirri háværu umræðu undan-
farinna ára að „bókin“ sé í reynd úrelt fyrirbæri og brýnna að þjálfa
nemendur í að leita upplýsinga á netinu. Og menntamálaráðuneytið
heldur reyndar úti sérstökum skólavef, Menntagátt, þar sem gefin eru
fyrirheit um margvíslegt kennsluefni fyrir flest skólastig. en lausleg
athugun á því sem leynist þar á bak við fyrirsagnir og tengla bendir
alls ekki til að sá miðill svari vel kröfunni um fjölbreytt og nýtilegt
námsefni.15 Verður að teljast líklegt að yfirvöld menntamála reiði sig
í raun og veru mjög á þá gamalreyndu og ódýru aðferð að ætla kenn-
urum sjálfum að útbúa eitthvert efni með hjálp ljósritunar véla.
Óformleg eftirgrennslan meðal nokkurra reyndra grunnskóla-
kennara leiðir til þeirrar ályktunar að mannkynssaga sé í rauninni
víða að mestu horfin úr grunnskólum. Það er nefnilega staðreynd að
fyrirheit námskráa um valfrelsi mega sín oft lítils andspænis þeim
veruleika sem er markaður af aðgengilegu kennsluefni. kennarar
líta ekki endilega á það sem forréttindi að „mega“ útbúa eitthvert
námsefni sjálfir í eigin frítíma.
Það er eiginlega eins og hvert annað grín að bera saman hinn
hátimbraða ríkissögukanón Haarders og það sveimhuga frjálslyndi
sem einkennir íslenska aðalnámskrá. Gallinn er sá að hin síðar-
nefnda er næsta gagnslítil til hagnýtra leiðbeininga fyrir kennara og
skóla. Vafalítið má segja að einhvers konar „sögukanón“ sé fyrir
hendi í íslenskum grunnskóla en það sem mótar hann er líklega í
fyrsta lagi það hvaða námsefni er tiltækt, í öðru lagi hvað líklegast
er að veki áhuga kennara og nemenda (t.d. heimsstyrjöldin síðari)
og í þriðja lagi hefð. Það hlýtur að vera tímabært að taka þessa
handahófskenndu aðferðafræði til endurskoðunar.
Það er ekki heldur víst að sú fjölhyggja og það frjálslyndi sem
virðist einkenna íslensku námskrána sé aðeins til marks um virð -
ingu fyrir valfrelsi skóla heldur má vera að það vitni ekki síður um
óljóst hlutverk sögu sem námsgreinar. Slík „fjölhyggja“ hentar hins
vegar ágætlega því áhugaleysi sem virðist ríkja meðal stjórnvalda
um útgáfu námsefnis. ef engu máli skiptir hvar gripið er niður
hlýtur alltaf að mega finna eitthvert námsefni; þess háttar frelsi get-
ur vitanlega fylgt ákveðin hagkvæmni.
sögukennsla og menntastefna 131
15 Vef. „Menntagátt“, http://www.menntagatt.is, skoðað 4. janúar 2010. Margir
af tenglunum voru óvirkir.
Saga haust 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 8.12.2010 11:06 Page 131