Saga - 2010, Page 156

hæðni örlaganna var hins vegar sú að það var Lynne Cheney sem
upphaflega hafði beitt sér fyrir fjármögnun þessa mikla verkefnis
sem námskráin var þegar hún var yfirmaður NeH. Þegar niður -
staðan lá loks fyrir — mörgum árum síðar (árið 1994) — var hins
vegar komin upp ný pólitísk staða á Bandaríkjaþingi sem gerði það
að verkum að hægri menn voru í aðstöðu til að þrengja að hug-
myndum sem kenna mátti við vinstrimenn í hugvísindum. Lynne
Cheney var aldrei í vafa um hvar í flokki hún stæði og snerist önd-
verð gegn þessu tiltekna verkefni sem hún hafði áður tekið þátt í að
ýta úr vör. Cheney og lagsbræður hennar og -systur töldu að höf-
undar námskrárinnar byggðu sín fræði á harðri andstöðu við hefð -
bundna línulaga sagnfræði sem óneitanlega gerir pólitískum frels-
ishetjum þjóðarinnar hátt undir höfði. Höfundarnir voru sak aðir um
að sýna dökka og grimma hlið á þróun bandarísks samfélags enda
voru dregnir inn á hið sögulega svið hópar sem höfðu búið við kúg-
un og undirokun öldum saman.2 Hér tókust á öfl sem stundum hafa
verið kennd við „hefðbundna stórmennasögu“ (e. traditional-cele-
brants) og „gagnrýna nálgun“ (e. critical-thinking) á söguna.3 eldfimt
andrúmsloftið á Bandaríkjaþingi um miðjan tíunda áratug 20. aldar
gerði ekki annað en að undirstrika þessi átök en þar sóttu repúblik-
anar mjög í sig veðrið undir stjórn sagnfræðingsins Newt Gingrich
frá Georgíu á upphafsdögum Clintons forseta í embætti.
Öfugt við sýningarstjóra enola Gay-sýningarinnar í Smithsonian-
safninu tóku höfundar námskrárinnar til við að breyta henni á alla
kanta og sníða af henni þá þætti sem sætt höfðu mestri gagnrýni.
Niðurstaðan var „málamiðlun“ sem að mati höfunda var þess virði
að liti dagsins ljós.4
en nú má spyrja: Hvers konar fyrirbæri höfðu menn í höndunum
sigurður gylfi magnússon156
2 Sjá grein Lynne Cheney, „The end of History“, Wall Street Journal 20. okbóber
1994.
3 Peter Charles Hoffer, Past Imperfect. Facts, Fictions, Fraud — American History from
Bancroft and Parkman to Ambrose, Bellesiles, Ellis and Goodwin (New york: Public
Affairs 2004), bls. 100. Hoffer fjallar um málið á bls. 98–115 í bók sinni.
4 Sjá umfjöllun um þetta atriði í grein minni „The Singularization of History: Social
History and Microhistory within the Postmodern State of knowledge“, Journal of
Social History 36 (Spring 2003), bls. 701–735. Greinin var endurútgefin í stóru
alþjóðlegu safnriti: Historiography: Critical Concepts in Historical Studies I–V. Ritstj.
Robert M. Burns (New york: Routledge 2006), í bók númer IV sem ber yfirskriftina
Cultural History. Í greininni ræði ég sérstaklega viðbrögð sagnfræðinga við þessum
„árásum“ hægri aflanna í bandarískum stjórnmálum og gagnrýni hvernig þeir
brugðust við. Sjá sérhefti af Journal of Social History, Special Isssue: Social History
Saga haust 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 8.12.2010 11:06 Page 156