Skírnir - 01.04.2014, Qupperneq 49

SKÍRNIR UM HANDFRJÁLSAN BÚNAÐ HUGANS ... 47
Jón Halldórsson biskup á þrettándu öld. Svo og París þar sem Þorlákur
Þórhallsson nam, síðar ábóti í Þykkvabæjarklaustri og enn síðar Skál-
holtsbiskup og loks dýrlingur.
Samkvæmt Gratian er stofnun hjónabands tviþætt ferli: annars
vegar þegar hjónin komast að samkomulagi um að eiga hvort annað
og hins vegar þegar samningurinn er uppfylltur með samförum
hjónanna. Það er annars vegar andlegt fyrir tilverknað samkomulags-
ins og líkamlegt fyrir tilverknað samfaranna. Samfarir án fyrirheits
um að ganga að eigast er ekki hjónaband og ekki heldur fyrirheit án
samkomulags líkamanna.
Þetta er athyglisvert með hliðsjón af dæmi Hrúts og Unnar í
Njálu, formálinn sem veislusveinninn fer með í veislunni að Lundi í
Reykjardal: „Eg skal þér Mörður vera og stefna þér af konunni og
finna það til foráttu, að þú hafir eigi sorðið hana“ er kórrétt upp úr
Gratian.
Árið 1206 bætti Innoeent III. við ákvæði þar sem fjallað er um til-
felli þar sem hjónin gátu ekki notist vegna stærðarmunar kynfæranna.
Innocent úrskurðaði að hjónabandinu mætti slíta og aðilar gætu
stofnað ný.3
Hér er engu líkara en við séum tekin að lesa yfir öxlina á höfundi
Njálu. En af því hvernig hann ímyndar sér hjónabandsvandræði
Hrúts og Unnar mætti að vísu álykta að hann hefði aldrei „nákvæmt
konu með kjötlegu verki“ eins og komist var að orði á miðöldum —
enn eitt sem bendir til að munkur hafi haldið um fjöðrina.
ímyndum okkur að eftir sjö hundruð ár færi einhver að grafast fyrir
um höfund Kristnihalds undir jökli. Allir eru náttúrlega fyrir löngu
hættir að kunna að lesa árið 2740. Eftir óteljandi kynslóðir af google-
gleraugum berst mönnum allt sem þeir vilja vita beint. En til er æva-
gömul stofnun, Hið íslenska fésbókarfélag, sem heldur úti tíma-
ritinu Fýsni og þar er efnt til ráðstefnu um Kristnihaldið og höfund
þess. Prentaðar bækur eru fyrir löngu úr sögunni og eftir rafbóka-
hrinu og hrun hefur höfundarnafnið með einhverjum hætti, sem við
3 Sama rit, bls. 339.