Skírnir - 01.04.2014, Page 54

52
NJÖRÐUR SIGURJÓNSSON
SKÍRNIR
Fleira er vert að taka fram um listaverkið en það er einkennandi
fyrir það að aðgengi að því er nokkuð takmarkað nema fyrir þá sem
starfa í alþingishúsinu eða hafa sérstakan aðgang að því. Ef gestur
kemur utan af götu þarf hann að biðja um sérstakt leyfi við tvöfalt hlið
við innganginn til þess að fá að sjá listaverkið og gera grein fyrir erindi
sínu. Þá er gesturinn einnig spurður, samkvæmt reynslu höfundar, á
hvers vegum hann sé og hvers vegna hann vilji sjá verkið. Því verður
aðgangsstýringin og leyfið til að leggja eyrað að hluti af upplifuninni.
Þó er kaldhæðnislegt í því samhengi að þó að verkið sé á óað-
gengilegum stað er það hugsanlega eitt þekktasta listaverk á Islandi.
Utlit þess er þekkt af því sjónvarpsviðtöl við þingmenn í alþingis-
hússinu eru yfirleitt tekin fyrir framan skúlptúrinn. Þá ganga þing-
menn „fram fyrir skjöldu“ og geta talað við fréttamann og sjón-
varpsvél á annan hátt en þeir gera úr ræðustól. Verkið verður þannig
að þöglu baktjaldi fyrir hið stílfærða og leikræna sjónvarpsviðtal
þar sem þingmaðurinn reifar málefni í stuttu innleggi í fréttatíma.
Hljóðstýring fréttaviðtalsins er utan við efnistök þessarar greinar
en rétt er að benda á að þar er mikilvægt hver hefur orðið og hver
stýrir ræðunni.
Þó á annan hátt sé er verkið Vitub ér enn — eða hvat? líkt og
fréttaviðtalið ekki aðeins áhugavert fyrir það sem heyrist þegar
eyrað er lagt við, heldur líka það sem ekki heyrist, það sem ekki er
sagt. Trektin stýrir því sem ekki á að heyrast því hún sleppir úr og
hættir í miðri setningu og skilaboðin er bjöguð, úr samhengi og líkt
og þau séu vísvitandi trufluð. Truflanir á sendingu skilaboða eru
nefndar hávaði í boðskiptafræðum og hávaðinn er það sem gerir
skilaboðin ógreinileg. I þeim skilningi undirstrikar verkið hið virka
val og flokkun á skilaboðum sem fer fram í kringum veggi þing-
hússins. Verkið er jafnframt hluti af veggjum Alþingis, en steingert
húsið og grágrýtisveggirnir eru vörn fyrir hávaða að utan, vörn fyrir
því sem getur truflað samræður og vinnu innanhúss. Skjöldurinn í
veggnum vekur athygli á þessari virkni veggjanna og er hluti af
merkingu verksins. Trektin er hola í vegg sem á að gefa alþingis-
mönnum skilaboð frá þjóðinni en veita jafnframt skjól fyrir „rómi
lands og þjóðar“. Þó má segja að skilaboðin vætli í gegn, sem hvísl
í hálfkveðnum vísum frá völvu sem er utan gátta.