Skírnir - 01.04.2014, Page 56

54
NJÖRÐUR SIGURJÓNSSON
SKÍRNIR
Til þess að rannsaka þessa þætti hefur nýsjálenski stjórnmála-
fræðingurinn John R. Parkinson (2012) borið saman umgjörð og
hönnun þingbygginga ellefu mismunandi landa og landsvæða. Hann
lýsir því hvernig þinghald fer í auknum mæli fram í vari fyrir al-
menningi, hvernig aðgangi almennings og heimsóknum hans í þing-
hús er stýrt svo að það minnir fremur á sýningarhald en virka
þátttöku í lýðræðisferlinu. Parkinson heldur því einnig fram að
þinghús séu víða að þróast í þá átt að lokast frá umheiminum í þeim
skilningi að raunverulegur aðgangur að þeim verði sífellt erfiðara
þó að stafrænir möguleikar hafi víða skapast.
Ótti við hryðjuverk og ákveðna tegund af fjöldamótmælum (t.d.
hin endurteknu G8 mótmæli, fjölþjóðlegu Occupy-hreyfinguna og
íslensku Búsáhaldabyltinguna) hafa leitt aðstandendur þingstaða,
leiðtogafunda og ýmissa opinberra rýma til þess að auka öryggis-
gæslu og breyta aðkomu gesta á þann hátt að samgangur við þá sem
ráða verður minni og fátæklegri. Oft eru breytingarnar duldar en
oft eru þær þó greinilegar á ýmsum varðhliðum, eftirlitsmynda-
vélum, leit á gestum og því hvernig aðgangi er stýrt. Þróunin er aug-
ljós í íslensku samhengi og sést á aukinni öryggisgæslu á síðustu
árum við alþingishúsið í kringum þingfundi og við hátíðahöldin 17.
júní. Þá er öryggisvæðingin áberandi í tengslum við sérstaka atburði
eins og þingsetningu þar sem járngrindur ná nú yfir mikinn hluta
Austurvallar. Grindurnar virka þar eins og fyrsta vörn þingsins, til
þess að verjast tímabundnum árásum eða umsátri, en grjótveggirnir
sjálfir minna á kastala eða hamravegg sem er síðasta vígið.
Grjótið sem einkennir alþingishúsið, en það var byggt um 1880,
er einnig sérkenni léttari viðbygginga og umhverfi sem hannað
hefur verið síðan. I því samhengi er einnig rétt að athuga að frá upp-
hafi byggingaráformanna virðist hafa verið lögð mikil áhersla á að
húsið væri „af íslenskum steini“ („Um Alþingishúsið“ e.d.), en það
byggingarefni minnir á bergið sem einkennir hinn forna þingstað á
Þingvöllum. Það er nefnilega hluti af sögninni um Lögberg á Þing-
völlum að það hafi verið staðsett undir hamravegg og staðurinn val-
inn vegna hljómburðar. Á Alþingi áttu enda allir að hafa aðgang að
gjánni kenndri við almenning en mynd William Gershom Colling-
woods frá 1897 af hinu forna Alþingi sýnir þá hugmynd stílfærða.