Skírnir - 01.04.2014, Blaðsíða 71
SKÍRNIR
HLJÓÐMENNING ALÞINGIS
69
Niðurstaða
Margt hefur verið rætt og ritað um það sem kalla má sjónræna fram-
setningu valds, það er sjónræn áhrif byggingarlistar og hvernig hug-
myndir um þjóðareiningu, vald og lýðræði mótast af sýnilegum
táknmyndum. Mikilfengleiki og tignarleg staðsetning stjórnarbygg-
ingar er t.d. dæmi um sjónræna framsetningu mikilvægis, en gler-
veggir og látlausar innréttingar geta hinsvegar táknað gagnsæi og
auðmýkt gagnvart vilja almennings. Staðsetning skjaldarmerkja og
fána tala einnig sínu máli, rétt eins og uppröðun húsgagna og val á
listaverkum gefa til kynna mikilvægi ákveðinna staða og hluta um-
fram aðra. Minna hefur verið ritað um hljóðheim lýðræðisins og er
þessi grein innlegg í þá umræðu.
Alþingi er menningarstofnun í margvíslegum skilningi sem felst
í sögu þess og arfleifð, og ekki síður í þeim venjum og hefðum sem
einkenna starfsemi þess. Þannig eru fundir Alþingis uppfærsla eða
sviðsetning á ákveðnum helgisiðum eða ritúali sem lýtur ströngum
fyrirmælum eða handriti um viðurkennda hegðun og framsetningu.
Fyrirmæli eru um búninga og stöður eru ákvarðaðar með nokkurri
nákvæmni. Þá er fyrirkomulag uppfærslunnar, staða gesta, mikil-
vægi ýmiskonar útgáfustarfs, skreytingar og umgjörð allt mikil-
vægir þættir til þess að skilja eðli starfseminnar en áhrif hennar
finnast víða í samfélaginu. I raun er skipulagsheildin Alþingi ein
áhugaverðasta skipulagsheild Islendinga og ekki aðeins af því að
hún er (umdeilanlega) sú elsta, heldur er Alþingi stofnun sem mótar
aðrar stofnanir og hefur áhrif um allt samfélagið, bæði formleg og
óformleg.
Með því að kanna rætur hávaðastjórnunar lýðræðisskipulagsins
og tengja þær arfi upplýsingarinnar fáum við hugmynd um eðli
samtímans og sjáum hvernig okkar tíma má skoða sem tímabil
aðgreiningar. Ekki aðeins í menningarlegu tilliti líkt og félagsfræð-
ingurinn Pierre Bourdieu (2013) talar um flokkunarkerfi skóla og
menningarstofnana, heldur formlega, skilgreint og greinilega. Þessi
aðgreining skilgreinir hver hefur orðið, hver ræður og hvað má,
hvar og hvenær. Aðgreiningunni er lýst í lögum og reglum, til dæmis
í stjórnarskrá sem skilgreinir stöðu æðstu embættismanna, reglum