Skírnir - 01.04.2014, Page 75
HEMING GUJORD
Kristmann Guðmundsson
Norskir endurfundir við vinsælan sagnamann
Þegar bækur Kristmanns Guðmundssonar eru lesnar í dag verður
lesandinn að setja sig í spor fornleifafræðings sem fæst við að rann-
saka efstu setlög í jarðveginum. Bækur hans voru ritaðar í nálægum
tíma, en þær hafa ekki skilið eftir sig djúp spor á yfirborðinu. Við
verðum því að grafa okkur niður úr efsta setlaginu til að geta skoðað
hvað liggi undir yfirborðinu. Markmið þessarar greinar1 er að skoða
þau skáldverk sem Kristmann ritaði og gaf út á norsku — hjá hinu
virta forlagi Aschehoug — þ.e. frá þeim tíma sem hann gaf út sitt
fyrsta smásagnasafn, Islandsk kjœrlighet, árið 1926 og fram til þess
hann gefur út sína síðustu skáldsögu, Gudinnen og oksen, sem kom
út 1938. Það eru einkum fimm fyrstu skáldverk Kristmanns, sem
komu út á árunum 1926-30, sem liggja til grundvallar þeirri um-
fjöllun sem hér fer fram á höfundarverki hans, en þau eru:
Islandsk kjarlighet (1926),
Brudekjolen. Romanfra Island
(1927)
Armann og Vildis (1928)
Livets morgen (1929)
Sigmar (1930
Den bld kyst (1931)
Det hellige fjell (1932)
Denforste vdr (1933)
Hvite netter (1934)
Jordens bam (1935)
Lampen (1936)
Gudinnen og oksen (1938)
Kristmann Guðmundsson gaf út bækur sínar á uppgangsárum nor-
rænna og vestur-norrænna bókmennta. Johan Bojer gaf út skáld-
söguna Den siste viking árið 1921 oghúnfékkmjöggóðarviðtökur.
Á árunum 1918-23 hafði Olav Duun gefið út skáldsögur sínar um
1 Þessi grein er byggð á fyrirlestri sem haldinn var í Norræna húsinu í Reykjavík,
23. október 2011. Eg vil þakka Per R. Landra, í norska sendiráðinu í Reykjavík,
Hrefnu Kristmannsdóttur og Helgu Kress fyrir alla aðstoð.
Skírnir, 188. ár (vor 2014)