Skírnir - 01.04.2014, Qupperneq 184

182
GESTUR GUÐMUNDSSON
SKÍRNIR
betur lagði hann út í sögulegar rannsóknir á háskólakerfi og menn-
ingu Frakklands sem sýndu hvernig aðgreining milli hárrar og lágrar
menningar og milli viðurkenndra vísinda og hjávísinda varð mikils-
vert vopn í höndum menningarpáfa sem sumpart voru í andstöðu
við efnahagslega og pólitíska valdastétt og áttu sumpart þátt í að
viðhalda stéttskiptingu samfélagsins. „Vandaða menningu" má
skoða ýmsum augum, bæði sem lífsgæði og sem stimpil sem dæmir
þá utangarðs sem ekki ráða yfir slíkri menningu. Bourdieu leiddi
jafnframt í ljós að í listasögu síðustu 150 ára hafa mörkin milli há-
og lágmenningar engan veginn verið stöðug, heldur hafa nýir vett-
vangar stöðugt orðið til þar sem „lágmenning“ öðlast viðurkenn-
ingu. Þar rannsakaði hann einkum sögu kvikmynda, ljósmynda og
sjónvarps. Aðrir hafa bent á að djass á sér svipaða sögu, og Rudi
Laermans (1992) og Motti Regev (1994) sömuleiðis bent á að rokk
væri nýlegt dæmi um sams konar þróun.
Greinarhöfundur tók höndum saman við sænskan bókmennta-
fræðing, danskan tónlistarfræðing og norskan tónlistarþjóðfræðing
til að skoða viðurkenningu dægurtónlistar í ljósi gagnrýni um hana
(Lindberg o.fl. 2005). í ljós kom að gagnrýnin mótaðist einkum í
tímaritum sem voru sérstaklega helguð hinni nýju dægurtónlist,
bandarísku tímaritunum Rolling Stone (frá 1967) og Creem (frá
1968) og í bresku vikublöðunum Melody Maker og New Musical
Express sem áður höfðu einkum sinnt djassi og að nokkru leyti
dægurtónlist. Þar óx fram rokkgagnrýni með eftirfarandi sýn á
rokk: I rokki er að finna ósvikin höfundarverk sem einkennast ann-
ars vegar af uppruna sínum í ýmiss konar alþýðutónlist og hins
vegar af félagslegri skírskotun. Ekki er rétt að meta þessa list án þess
að taka tillit til þess að hún er að jafnaði fjöldaframleidd iðnaðarvara
ætluð til skemmtunar, og ólíkt til dæmis sígildum tónsmíðum er
sjaldnast hægt að aðskilja „verkið“ frá flutningi þess. I kjölfar
bandarískrar og breskrar rokkgagnrýni komu svipuð skrif fram í
mörgum löndum. Þau voru ekki síst fjölskrúðug í Danmörku og
Svíþjóð, þar sem rokkgagnrýnendur lærðu ekki bara af breskum og
bandarískum kollegum heldur áttu þau sér jafnframt rætur í menn-
ingarróttækni heimalanda sinna, ekki síst í áhuga á framúrstefnu og
alþýðlegri upplýsingu (Lindberg o.fl. 2007). En hvað um Island,