Ljósmæðrablaðið - 01.07.2011, Side 36

36 Ljósmæðrablaðið • júlí 2011
hægt að leiðbeina konum um rétta brjósta-
gjafatækni og fylgja þeim leiðbeiningum
eftir á markvissan hátt, í þeim tilgangi að
minnka líkur á sáramyndun sem leitt getur
til verkja í geirvörtum við brjóstagjöf.
LoKAoRÐ
Af niðurstöðum rannsóknarinnar má læra
að verkir í geirvörtum við brjóstagjöf geta
haft veruleg áhrif á framvindu brjósta-
gjafar og lífsgæði mæðra. Í rannsókninni
kemur fram að konur finna fyrir andlegri
vanlíðan, þreytu, kvíða og vanmáttarkennd
í tengslum við erfiðleika við brjóstagjöf.
Konurnar þurfa á umönnun og stuðningi að
halda meðan þær vinna sig út úr vandanum
og væri áhugavert að skoða frekar hvernig
staðið er að eftirfylgni og ráðgjöf til mæðra
eftir að heim er komið.
Fáar rannsóknir hafa verið gerðar um
reynslu kvenna af verkjum í geirvörtum við
brjóstagjöf. Í ljósi þess er þetta rannsóknar-
verkefni mikilvægt, það varpar ljósi á líðan
og reynslu mæðra af verkjum í geirvörtum
við brjóstagjöf, hvaða aðferðir hafa reynst
gagnlegar til að fyrirbyggja og meðhöndla
verki í geirvörtum við brjóstagjöf. Fleiri og
stærri alþjóðlegra rannsókna er þörf til að
meta hvaða meðferðarúrræði reynast best
við verkjum í geirvörtum og hvernig best er
hægt að efla sjálfsöryggi mæðra við brjósta-
gjöf og stuðla þannig að bættri líðan og
farsælli brjóstagjöf.
Heimildaskrá
Amir, L., Dennerstein, L., Garland, S., Fisher, J.
& Farish, S. (1996). Psychological aspects of
nipple pain in lactating women. J. Psychosom
Obstet Gynecol,17, 53-58.
Anderson, J.E., Held, N. & Wright, K. (2004). Ray-
naud´s phenomen of nipple: a treatable cause
of painful breastfeeding. Pediatrics,113(4),
360-365.
Barkin, B. & Gross, M.S. (2004). Nipple and areolar
eczema in the breastfeeding woman. Journal
of Cutaneous Medicine and Surgery: Incorpo-
rating Medical and Surgial Dermatology. Sótt
13. október 2006 úr Springer link gagnagrunni.
Beck, C.T. (1992). The lived experience of post-
partum depression: a phenomenological
study. Nursing Research, 41(3), 166-170.
Björn Þorsteinsson (2006). Vitund og viðfang:
Ágrip af grunnhugtökum fyrirbærafræðinnar.
Óútgefin gögn.
Blyth, R.J., Creedy, D.K., Dennis, C.L., Moyle, W.,
Pratt, J., De Vries, S.M. & Healy, G.N. (2004).
Breastfeeding duration in an Australian
population: the influence of modifiable an-
tenatal factors. Journal of Human Lactation,
20(1), 30-38.
sín eingöngu á brjósti eins og ráðlagt er
(Blyth o.fl., 2004; Laanterä o.fl., 2011).
Styrkleikar og veikleikar
rannsóknar
Meginstyrkleikar rannsóknarinnar eru að
mæður lýstu með eigin orðum líðan sinni
á brjóstagjafatímanum og ákveðinn sam-
hljómur virðist vera milli reynsluheima
mæðranna. Helsti veikleiki rannsóknarinnar
er að fyrsti höfundur sem tók öll viðtölin er
að gera sína fyrstu rannsókn og gæti það
haft áhrif á gæði og dýpt viðtalsgagnanna.
Hagnýting rannsóknarinnar
Rannsóknin bætir við þekkingu um reynslu
kvenna af því að vera með verki í geirvörtum
við brjóstagjöf og skal þar helst nefna að
konurnar segjast upplifa slæma verki, sem
þær meta með tölugildinu 7 eða hærra á
VAS skala. Þetta er hærra gildi en áður hefur
sést í erlendum rannsóknum. Þessi niður-
staða er gagnleg fyrir okkur ljósmæður sem
önnumst konurnar og hvetur okkur til að
auka fræðslu um brjóstagjöf á meðgöngu
og í sængurlegu með það markmið að
fyrirbyggja verki í geirvörtum við brjóstagjöf.
Mikilvægast er að ljósmæður kenni konum
og athugi hvernig börnin taka brjóstið en
það er öflugasta leiðin til að fyrirbyggja verki
í geirvörtum við brjóstagjöf. Koma þarf í veg
fyrir að barn taki of lítið af brjóstinu uppí
sig og nái að særa geirvörtur móður sinnar.
Hægt er að nota sýnikennslu til að kenna
mæðrum réttu handtökin við að leggja barn
á brjóst. Ein leið er að ljósmóðir styður við
axlir barns með hendi og þrýstir barninu að
brjósti móður þegar barnið opnar munninn
uppá gátt. Móðirin hermir síðan eftir hand-
tökum ljósmóðirinnar og æfingin skapar
meistarann. Mikilvægt er að ljósmóðir gefi
sér góðan tíma og meti í samráði við móður
hvernig barnið tekur brjóstið. Mæðurnar í
þessari rannsókn virðast ekki hafa fengið
næga leiðsögn við að leggja börn sín á brjóst
á sængurkvennadeildinni, þrátt fyrir að þær
hafi talið sig fá góða þjónustu þar. Til að
bæta vinnulag í sængurleguþjónustu væri
æskilegt að farið verði að ráðum amerískra
barnalækna um að ljósmóðir fylgist með því
hvernig barn tekur brjóst tvisvar á dag, áður
en móðir og barn útskrifast heim. Fyrirmæli
um þetta og niðurstöður athugunar mættu
koma inn í hjúkrunarskráningu (Cadwell,
2007). Með því að fylgjast reglubundið með
því hvort barn tekur brjóst rétt ætti að vera
hattinn í tvær vikur og voru meðvitaðar um
að brjóstamjólkurframleiðslan gæti minnk-
að við það, þær brugðust við því með því
að hafa börnin lengur á brjósti í hverri gjöf.
Á þeim tíma styrktist húðin á geirvörtunum,
börnin náðu að taka brjóstið rétt uppí sig
og verkir við brjóstagjöf hurfu smám saman.
Af þessu má draga þann lærdóm að mexi-
kanahattur getur í sumum tilvikum átt við
sem bjargráð við verkjum í geirvörtum við
brjóstagjöf. Mikilvægt er að styðja mæður
í því að nota þau bjargráð sem þær hafa
góða reynslu af.
4. Hver er reynsla kvennanna af stuðn-
ingi ljósmæðra og annarra heilbrigðis-
starfsmanna?
Mæðurnar töldu fræðslu um brjóstagjöf
á meðgöngu hafi verið ábótavant. Í rann-
sókn sem gerð var í Bandaríkjunum og
birt árið 2006, höfðu konur sömu sögu að
segja (Moore & Coty, 2006). En fræðsla
um brjóstagjöf í mæðravernd stuðlar að
sjálfsöryggi mæðra til brjóstagjafar og hefur
jákvæð áhrif á lengd brjóstagjafar (Laanterä
o.fl., 2011). Mæðurnar voru hins vegar til-
tölulega ánægðar með þá þjónustu sem
þær fengu í sængurlegunni. Fræðsla um
brjóstagjöf á meðgöngu og í sængurlegu er
talin vera mjög áhrifarík leið til að stuðla að
brjóstagjöf (Buchko o.fl.,1993; Duffy o.fl.,
1997 ; Hong o.fl., 2003; Rennie o.fl.,2009)
og sérstaklega fyrir konur sem eru að
eignast sitt fyrsta barn (Hong, ofl., 2003;
Laanterä o.fl., 2011). Einnig er talið að nám-
skeið á meðgöngu sem hafa það markmið
að efla sjálfsöryggi kvenna stuðli að farsælli
brjóstagjöf (Noel-Weiss, o.fl., 2006).
Mikilvægt er að mæðurnar sjái fram úr
vandanum og viti að verkir í geirvörtum
við brjóstagjöf eru í flestum tilvikum
tímabundið vandamál sem tengist upp-
hafi brjóstagjafar. Hér kom fram mikil-
vægi fræðslu um brjóstagjöf, að mæðurnar
vissu hvers var að vænta. Mæðurnar lýstu
því að fullvissa þeirra um að komast út úr
vandanum hefði hjálpað þeim að komast í
gegnum þetta tímabil. Hér kom sjálfsöryggi
mæðranna sterkt fram og jákvæð áhrif
þess á framvindu brjóstagjafar. Mæðurnar
sem héldu brjóstagjöfinni áfram þrátt fyrir
verki við gjöf, höfðu fulla trú á eigin getu
til að komast út úr vandanum. Rannsóknir
sýna að gott sjálfsöryggi og sjálfstraust
hefur jákvæð áhrif á framvindu brjósta-
gjafar og eykur líkur á að konur hafi börn