Ljósmæðrablaðið - 01.07.2011, Síða 68

68 Ljósmæðrablaðið • júlí 2011
fullt starf á skrifstofu félagsins, en blaðið
kemur út níu sinnum á ári. Mikill tími fer í
kjarasamninga þar sem samið er beint um
laun á hverri einustu starfsstöð. Þetta er
mjög krefjandi og krefst mikils af trúnaðar-
mönnum og starfsmönnum félagsins sem
annast þennan þátt sameiginlega, en þetta
hefur reynst afar vel og almennt eru samn-
ingar mjög góðir hjá ljósmæðrum.
Eins og í hinum löndunum hefur kreppan
bitnað á nýútskrifuðum ljósmæðrum og það
hefur verið erfitt fyrir þær að fá vinnu víða
um landið. Sjúkrahúsin ráða nú í ríkara mæli
fólk til afleysinga í skemmri tíma og síður í
föst störf.
Fagmálin hafa verið áberandi eins og svo
oft áður og hefur félagið lagt áherslu á að
hafa fræðslunámskeið fyrir ljósmæður á við-
ráðanlegu verði og ákveðið hefur verið að
halda 2ja daga ráðstefnu í september og
verður það fjórða árið í röð sem það er gert.
Fæðingarþjónusta í Noregi hefur verið
gagnrýnd fyrir að vera dreifð og samhengis-
laus. Neytendur hafa óskað eftir meiri þjón-
ustu ljósmæðra sérstaklega í meðgöngu-
verndinni og sængurleguþjónustu hefur
verið lýst sem afgangsstærð. Í ljósi þessa
var unnin skýrsla á vegum heilbrigðisráðu-
neytisins um hvernig hægt væri að styrkja
og efla þjónustu ljósmæðra og fékk þessi
skýrsla umfjöllun á Stórþinginu þar sem til-
lögurnar voru samþykktar einróma. Skýrslan
fór síðan til baka til ráðuneytisins og er
beðið viðbragða þaðan hvað varðar t.d. fjár-
muni. Ennfremur var ákveðið að unnið skuli
að gæðakröfum fyrir fæðingadeildir, sem
ekki grundvallast eingöngu á fæðingatölum
heldur fyrst og fremst gæðum þjónustunnar,
sjá nánar á: http://www.helsedirektoratet.
no/vp/multimedia/archive/00287/Et_
trygt_f_detilbud_287039a.pdf .
Mikil umræða hefur verið um menntun
ljósmæðra í Noregi á liðnu ári. Landsfundur
ljósmæðra ályktaði árið 2005 að stefnt
skyldi að „direct entry” (sjá skýringar hér á
undan) námi ljósmæðra. Þessari ályktun hef-
ur aðeins verið breytt og hljóðar nú þannig
að félagið muni starfa með þar til bærum
ráðuneytum að því að skipulagt verði ljós-
mæðranám sem er að minnsta kosti fjögurra
ára langt. Félagið lýsir einnig yfir að það sjái
kostina við að í boði séu mismunandi leiðir
að því að verða ljósmóðir. Áhersla er á að
verkleg þjálfun styttist alls ekki frá því sem
nú er, heldur lengist ef eitthvað er.
gildi ljósmóður á fæðingadeildinni hefur
verið lagt niður, sængurlega verður stytt úr
5 sólarhringum í þrjá, faðir nýfædds barns
getur nú fengið að dvelja á sængurkvenn-
adeild fyrstu nóttina eftir fæðingu að því
gefnu að ekki sé fjölmennt á stofunni! Ljós-
mæður hafa til margra ára sinnt „vöknun”
eftir valkeisarafæðingar. Þessu hefur nú
verið hætt og fara mæður nú á gjörgæslu-
deild eftir keisarafæðingu og geta ekki haft
barnið hjá sér. Þetta á sér ýmsar misvel
ígrundaðar skýringar að mati ljósmæðranna
og leggja þær mikinn kraft í að vinna því
brautargengi að þessu verði breytt aftur til
fyrra horfs. Meðgönguverndin er í höndum
ljósmæðra og koma konur að jafnaði í 7
skoðanir, ennfremur annast ljósmæður fæð-
ingarfræðslu sem er haldin tvisvar í mánuði,
tvær klukkustundir í senn og er ókeypis fyrir
foreldra. Hægt er að skoða fæðingardeildina
einu sinni í mánuði. Ljósmæður hitta einnig
allar konur um mánuði eftir fæðingu. Rafræn
sjúkraskrá er í notkun; Cosmic og er stefnt er
að því að hún verði aðgengileg fyrir með-
gönguvernd og fæðingar, en fæðingarnar
eru í dag skráðar í sérstakt sjúkrahússkrán-
ingarkerfi. Fæðingar voru rétt undir 600 árið
2009. Nokkrar umræður urðu um menntun
ljósmæðra og horfa færeyskar ljósmæður
til íslenska kerfisins eins og það er í dag og
finnst það áhugaverðara en það danska sem
þær hafa fylgt fram til þessa.
Ísland
Vísað er til skýrslu formanns LMFÍ frá aðal-
fundi félagsins. Sérstaklega var rætt um
fækkun fæðingastaða og fyrirhugaðar
breytingar á heimaþjónustu ljósmæðra.
Einnig var talsvert rætt um atvinnuleysi
meðal ljósmæðra og áhyggjum af því að
tapa nýútskrifuðum ljósmæðrum í önnur
störf vegna þessa.
Noregur
Í norska ljósmæðrafélaginu eru nú 2250
meðlimir sem er nálægt því að vera 75%
allra starfandi ljósmæðra í landinu. Á skrif-
stofu félagsins starfa nú fimm einstaklingar
auk formanns í fullu starfi. Ákveðið hefur
verið að ráða ritstjóra tímarits ljósmæðra í
Lagt er til að reka sjúklingahótel til að
leysa vanda sem kann að skapast vegna
langra vegalengda til fæðingastaða og
til þess að koma í veg fyrir áhættusamar
fæðingar til dæmis í bílum, þyrlum eða flug-
vélum á leið á sjúkrahús. Ljósmæðrafélagið
er mjög virkt í baráttu fyrir bestu mögulegu
gæðum og öryggi þjónustunnar.
Leiðbeiningar fyrir meðgönguvernd hafa
ekki verið endurnýjaðar síðan 1999 og veld-
ur það nokkrum vandræðum í öllum þessum
niðurskurði.
Verið er að vinna að nýrri löggjöf fyrir
heilbrigðisstarfsfólk, þar sem m.a. er gert
ráð fyrir því að hjúkrunarfræðingar fái rétt
til að skrifa lyfseðla á lyf til sinna sjúklinga.
Skilyrðin eru að hann sé fastráðinn við
heilsugæslustöð, hafi starfað þar í 3 ár hið
minnsta, hafi stundað framhaldsnám sem
er 45 ECTS og að yfirlæknir fari fram á að
hjúkrunarfræðingur geri þetta.
Árið 2008 fæddust 59.808 börn í Finn-
landi og hafa fæðingar ekki verið fleiri síðan
1996. Meðalaldur fæðandi kvenna er 30.1
ár. Aukning á notkun epiduraldeyfinga er
um 13% síðan 1998 og hefur keisaratíðni
verið nálægt 16% síðustu 10 ár. Sogklukku-
fæðingum hefur fjölgað um 3% síðustu 10
ár, en spangarklippingum hefur fækkað um
tæplega 14% frá árinu 1998. Sængurlega
var að meðaltali 3.2 sólarhringar árið 2008
og hefur styst um ½ sólarhring frá árinu
2008.
Meiri upplýsingar um tölfræðilegar upp-
lýsingar frá Finnlandi má finna á; http://
www.stakes.f i /t i lastot/t i lastotiedott-
eet/2009/tr22_09.pdf
Færeyjar
Nýr formaður færeyska ljósmæðrafélagsins
var kosin í mars, Annika Hoydal og buðu
fundargestir hana sérstaklega velkomna.
Helst í fréttum frá Færeyjum er að kjara-
samningar eru framundan. Vegna krepp-
unnar er ekki gert ráð fyrir að mikil launa-
hækkun náist, en lögð verður áhersla á
bætt kjör eins og styttingu vinnuviku úr 40
stundum í 37 stundir.
Sparnaður einkennir heilbrigðiskerfið þar
eins og í hinum löndunum og hálft stöðu-