Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 108

Á d r e p u r
108 TMM 2010 · 3
ekki viss tvískinnungur í gangi líka? Það er látið sem íþróttir séu fyrir alla en
þegar til kastanna kemur er sú ekki alltaf raunin. Það er látið sem íþróttir og
vímuefni eigi ekki samleið, en samt er boðið upp á áfengi í heiðursstúkum og
á ýmsum skemmtunum á vegum hreyfingarinnar auk þess sem strákar í
íþróttum hafa iðulega annarlegan munnsvip vegna þess að þeir eru með
lummu í vörinni þó að svo eigi að heita að það sé ekki liðið. Það er látið eins og
allir séu jafnir en fyrr en varir er farið í hrikalegt manngreinarálit. Það er látið
eins og þetta sé ein göfugasta starfsemin í landinu en reyndin er oft sú að hún
kallar fram górilluna í okkur.
Yfir allt þetta þarf íþróttahreyfingin að geta hafið sig. Hún getur ekki eftir­
látið sigursjúkum þjálfurum og gömlum kempum með „Svona er boltinn“ á
vörunum að stjórna orðræðunni. Foreldrar gera kröfu um þroskaða sýn á
starfsemi sem börnin þeirra verja svo mörgum stundum í, þótt þeir missi stöku
sinnum taumhald á skepnunni í sjálfum sér þegar að kappleikjum kemur. En
þeir vilja ekki að mottóið sé „Enginn er annars bróðir í leik“ og að útkoman
verði árásargjarnir einstaklingar sem sjá heiminn í svarthvítu. Það krefst í
rauninni mikils andlegs og félagslegs þroska að höndla þær stríðu hvatir sem
koma upp í keppnisíþróttum og íþróttahreyfingin þarf að hafa þann þroska,
ekki síst ef hún ætlar að höfða til beggja kynja, því íþróttir smita út frá sér í
samfélagið og skilja eftir sig ákveðinn þankagang hjá einstaklingi löngu eftir
að hann er hættur keppni. Einstakir menn geta kannski ekki haft þennan
þroska að öllu leyti en maður þarf að hafa á tilfinningunni að íþróttahreyf­
ingin sem heild hafi hann, enda endurspeglar íþróttastarf mannlífið. Þetta er
spurning um miklu stærri markmið en að búa til afreksmenn, þetta er spurn­
ing um hreyfigetu ofalinnar þjóðar, þetta er spurning um sykursýki, krans­
æðastíflu og skattbyrði framtíðarinnar. Langstærsta verkefni íþróttahreyfing­
arinnar er sennilega að koma í veg fyrir að Íslendingar verði upp til hópa sykur­
sjúkir vegna offitu á komandi árum og þess vegna er meginhlutverk hennar nú
um stundir að kynna fólk fyrir íþróttum og heilbrigðum lifnaðarháttum, fá
það til að hreyfa sig alla ævi, ekki bara til tvítugs eða þrítugs, og ekki bara til
þess að keppa. Það gæti krafist meiri sköpunar við þjálfunina og jafnvel list­
rænnar nálgunar, enda eru margar íþróttagreinar náskyldar listum og þeir
íþróttamenn sem mestum árangri ná eru gjarnan listrænir í hugsun.
Mig langar til að ljúka þessari stuttu ádrepu á því að vitna í fermingarkort
sem sonur minn fótboltamaðurinn fékk frá ágætri fjölskyldu í Vesturbænum.
Þar kemur fram listræn og heimspekileg sýn á íþróttir, í rauninni hugleiðing
um íþróttir sem myndhverfingu fyrir lífið. Í kortinu stendur:
„Við óskum þér gæfu í fótboltaleikjum lífsins, í vörn jafnt sem sókn; að þú
lærir að taka bæði sigrum og ósigrum en sættir þig við að lífið er oftast bara
jafntefli og að bestu stundirnar eru í leikhléinu.“