Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 130

D ó m a r u m b æ k u r
130 TMM 2010 · 3
Eins og skepnan deyr
Vitnað er til Rogers Waters í upphafi miðkafla bókarinnar Verði myrkur (Á vit
hins undursamlega) – til textans við lagið Dogs, sem fjallar um lífsangist og
eftirsjá (Just another sad old man/all alone and dying of cancer), óttann við það
sem er sárt og erfitt, en óumflýjanlegt.
Þar skrifar Ísak smáprósa í orðastað manns, sem segist vera á síðasta hluta
lífs síns, þó að hann sé ekki mikið eldri en fimmtugur. Hann er þó ansi lífs-
þreyttur, „einsamall á flótta undan mistökum lífs míns…“(61), viss um þetta
eitt: að hann muni deyja (og það fremur fyrr en seinna.) „Eins og skepnan deyr,
svo deyr og maðurinn.“ (Pred. 3. 19.)
Hann lýsir búksorgum, einsemd og eftirsjá mannsins, enda virðist mikið
hafa gengið á. Skilnaðir (í fleirtölu) og misheppnað samband við afkvæmin,
brostnar vonir ótalmargar. Því drekkur ljóðmælandi, reykir og tekur geð- og
svefnlyf, meðan hann lætur hugann reika og reynir að komast að niðurstöðu
um líf sitt:
Hlýt að viðurkenna að líf mitt er innantómt – annars
myndi ég ekki semja ljóð um draslið á skrifborðinu
mínu, undirbúning undir svefninn og spurninguna um
það hvort ég eigi að mæta á eitthvert námskeið eða ekki.
Ég hef ekki sofið hjá í heilt ár – og síðustu skiptin voru
ekki mjög æsandi. Ég bý í 12 fermetra kjallaraholu, þar
sem rykið ríkir, á Laugaveginum rétt ofan við Hlemm,
en ég verð að viðurkenna að leigan er lág og mér miðar
vel við að greiða niður skuldir svalláranna. Hingað býð ég
engum – herbergið er of lítið og dimmt, og börnin eru alveg
hætt að hafa samband við mig út af óæskilegum eiginleikum
mínum. Nú stóð ég upp og klóraði mér vandlega í rassinum,
hef ekki skipt um skyrtu í heila viku. Ég keypti mér borðviftu
fyrir hálfum mánuði til að blása út tóbaksreyknum og hún er
þegar orðin brún og loðin af skít. „Svifryk“ er ekki óglæsilegt
orð en það lítur illa út lifandi í viftunni minni. […]
Svifryk (50).
Hnignunin er æði mikil, ekki bara er þunglyndið svart, heldur er líkaminn
einnig að gefa sig. Maðurinn skítur t.a.m. á sig (í kjölfar baunaáts og rauðvíns-
drykkju) og sem eina lausn í stöðunni sér hann að útvega sér fullorðinsbleyj-
ur(!). Tilgangsleysið bankar þráfaldlega upp á og á einum stað er hann kominn
með snöruna um hálsinn, en hættir við „útaf Jesú og börnunum“ (51).
Þetta hljómar eins og mjög sorglegur og átakanlegur kveðskapur, en hann er
það ekki. Þó að sjálfsgagnrýni ljóðmælandans sé vægðarlaus á köflum, þá eru
þessir kaflar þeir langskemmtilegustu í bókinni – þökk sé hárnákvæmri
kímnigáfu höfundar. Maður þarf náttúrlega að vera smá illa innrættur til þess