Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 133

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 133
D ó m a r u m b æ k u r TMM 2010 · 3 133 Ingibjörg Eyþórsdóttir Jón Leifs – hinn ókleifi drangur í íslensku tónlistarlandslagi Árni Heimir Ingólfsson: Jón Leifs – Líf í tónum – ævisaga. Mál og menning, 2009, I. Bókin Jón Leifs– Líf í tónum – ævisaga er langt frá því að vera fyrsta tilraunin til að gera ævi Jóns Leifs skil. Kvikmyndin Tár úr steini (leikstjóri: Hilmar Oddsson) var frumsýnd árið 1995 og ævisaga Jóns eftir sænska tónlistarfræð­ inginn Carl­Gunnar Åhlén sem ber hinn lýsandi titil Jón Leifs, tónskáld í mótbyr kom út árið 1999 (Mál og menning). Það verður að segjast eins og er að bæði þessi verk draga upp nokkuð einhliða mynd af Jóni: hann er misskilinn snillingur í forpokuðu og ómenningarlegu umhverfi og honum minni spá­ menn vilja halda honum úti í kuldanum. Bók Åhléns er reyndar hálfgert varnarskjal; Jón fékk sögulega útreið eftir frumflutning Sögusinfóníunnar á Norræna tónskáldaþinginu árið 1950 og á tímum módernismans þóttu þau verk hans sem flutt voru á nokkrum norrænum tónskáldaþingum beinlínis hlægileg. Åhlén fékk áhuga á Jóni á slíku þingi árið 1964 og hefur bók sína á að rekja þessar ófarir allar. (Ahlén: Mál og menning 1999: 7–13). Kvikmyndin sýnir samband Jóns Leifs og Páls Ísólfssonar í nokkuð sérkennilegu ljósi, Páll er eins og einhvers konar Salieri á móti Jóni í hlutverki Mozarts og minnir að því leyti á kvikmynd Milosar Formans, þar sem Salieri er allt að því sakaður um að hafa stuðlað að fátækt og síðan dauða Mozarts. Á báðum þessum verkum er helst að skilja að Jón hafi ekki fengið tækifæri vegna öfundar og skilningsleysis honum minni manna – íslenskt samfélag hafi ekki verið reiðubúið fyrir listamann af stærðargráðu Jóns. Höfundar beggja þessara verka virðast hafa einsett sér að leiðrétta þá mynd sem þeir telja að hafi verið ríkjandi af Jóni – að hann hafi verið sérvitringur sem samdi óspilandi tónlist. Reyndar hafa líka verið skrifaðar háskólaritgerðir um Jón, meistarprófsrit­ gerð Hjálmars H. Ragnarssonar við Cornell­háskóla í Bandaríkjunum árið 1980 fjallaði um ævi hans og tónlist og tónskáldið Ríkharður H. Friðriksson skrifaði BA­ritgerð sína við Háskóla Íslands um Jón. Árni Heimir skrifaði raunar líka B.Mus.­ritgerð um hann við Oberlin Conservatory of Music í Bandaríkjunum árið 1997, en þar var orgelkonsert Jóns í fyrirrúmi, ekki maðurinn og tónskáldið. Þessi áhugi kvikmyndagerðarmanna og tónlistarmanna á Jóni Leifs segir sína sögu um manninn sjálfan. Hann var óneitanlega mjög sérstæður og
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.