Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 115

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2010 · 3 115
Revold, Williams Scharff eða Edwards Weie? Kristín nefnir einnig yfirlýstan
áhuga Svavars á Picasso (bls. 66) og setur á langa tölu um Guernicu þess síðar­
nefnda, en klykkir samt út með að segja að engra áhrifa frá Guernicu gæti í
verkum Svavars. Þetta kallar á frekari skýringar. Loks hefði mátt segja ívið
meira frá viðbrögðum við verkum Svavars utan Norðurlanda, þar sem þau eru
fremur einsleit, en sem kunnugt er voru verkin sýnd út um alla Evrópu og
jafnvel í Suður­Ameríku.
Örfáar staðreyndavillur hafa læðst inn í texta. Blað Jónasar frá Hriflu, Land­
vörn, var fyrst gefið út árið 1946 (bls. 163). Alþjóðlegar samsýningar abstrakt­
listamanna í París hétu Salon des Réalités Nouvelles (bls. 185) og franski list­
málarinn nefndist Deyrolle (bls. 204 og 209).
Ekkert skortir á myndskreytingu þessarar glæsilegu bókar, og vantar þar
tæplega nokkurt verk sem máli skiptir. Eitt verð ég þó að nefna í lokin. Í bók
um litafansara á borð við Svavar leyfist lesanda að gera meira en venjulegar
kröfur til litprentunar. Og það verður að segjast eins og er að hér er hún undar­
lega gloppótt. Sums staðar (bls. 40) eru verkin ekki svipur hjá sjón, annars
staðar eru verulegir ágallar á henni, sjá lykilverkið Veðrið frá 1963 (bls. 256–7).
Þótt þetta eigi ekki við bókinna í heild sinni, stingur misgengi litanna helst til
oft í augu. Allt um það er hér komið ritverk sem kemur til með að hafa veruleg
áhrif á rannsóknir í íslenskri myndlistarsögu.
Hvar eru ræturnar?
Bókin um Kristin E. Hrafnsson er myndlistarrit af allt öðru sauðahúsi. Hér er
á ferðinni bók númer tvö í ritröð sem Listasjóður Dungals kostar, en forlagið
Crymogea gefur út; sú fyrri fjallaði um Guðrúnu Einarsdóttur og sú næsta
mun taka fyrir verk Guðjóns B. Ketilssonar. Listfrömuðurinn Gunnar Dungal
velur listamennina, en umfjöllunin er fyrst og fremst í formi ljósmynda sem
umlykja greinarstúf eða esseyju eftir sérvalinn höfund. Greining Gunnars J.
Árnasonar er vissulega bæði læsileg og skynsamleg, en hún segir hinum
almenna lesanda nánast ekki neitt um listrænar rætur Kristins E. Hrafnssonar,
hvernig hann ánetjaðist myndlistinni, hvað hann hafði upp úr námi sínu í
Þýskalandi (nema kynni af heimspeki Heideggers), hvernig SÚM­listamenn á
borð við Jón Gunnar, Kristján og Sigurð Guðmundssyni plús Hrein Friðfinns­
son höfðu áhrif á hann, og hvernig háttað er listrænu sambandi hans og
textagerðarmannsins Lawrence Wieners. Það er svo í stíl við þessa upplýsinga­
tregðu að allt sem maður vill vita um myndverkin er að finna aftast í bókinni,
svo lesandinn þarf sífellt að vera að rekja sig fram og til baka. Því verður tæp­
lega á móti mælt að þessar annars ásjálegu kiljur eiga meira skylt við sýningar­
skrár fyrir innvígða en klassísk fræðirit um listamenn, svokallaðar mónó­
grafíur.