Skessuhorn - 16.12.2015, Blaðsíða 60

MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 201560
„Ég er Vestur-Skaftfellingur, fædd-
ur að Ljótarstöðum í Skaftártungu
26. apríl fyrir 70 árum en þegar ég
var þriggja ára flutti fjölskyldan að
Hemru í Skaftártungu þar sem ég
ólst upp og var viðloðandi fram
undir tvítugt. Þar kynntist ég og
sinnti öllum hefðbundnum sveita-
störfum og tel mig hafa haft gott
af því,“ segir Þórir Páll Guðjóns-
son í Borgarnesi. Hann segir skóla-
göngu sína hafa verið svolítið sér-
staka því eftir barnaskóla hafi hann
sleppt gagnfræðastiginu, sem flestir
hafi tekið, en haldið með sitt ung-
lingapróf í Bændaskólann á Hvann-
eyri. „Þarna kynntist ég Borgar-
firðinum fyrst. Á Hvanneyri tók ég
þessi hefðbundnu framhaldsskóla-
og búfræðifög og varð svo búfræð-
ingur þaðan árið 1965. Ég ætlaði
allt eins að fara í búskap og fór því
þessa leiðina í námi enda hafði ég
heilmikinn áhuga á sveitastörfun-
um. Eftir árin á Hvanneyri fór ég
í Samvinnuskólann á Bifröst haust-
ið 1966 og útskrifaðist þaðan 1968.
Þarna fór ég að kynnast meira við-
skiptastörfum og félagsstörfum
hvers konar. Þar hitti ég konuna
mína, Helgu Karlsdóttur, en við
vorum bekkjarsystkin í Samvinnu-
skólanum. Hún er Þingeyingur
þannig að það var svolítið langt á
milli okkar landfræðilega.“
Kynntist fiskvinnslu í
starfsnámi
Í framhaldinu af árunum tveimur
á Bifröst tók við tveggja ára starfs-
nám hjá Þóri Páli. „Þetta var á veg-
um Samvinnuskólans og Sambands
íslenskra samvinnufélaga. Á tveggja
ára tímabili ferðaðist ég milli kaup-
félaga og sambandsfyrirtækja út um
allt land og í Reykjavík. Meðal ann-
ars komst ég í Meitilinn í Þorláks-
höfn og kynntist skrifstofustörfum
sjávarútvegsfyrirtækis. Þegar skrif-
stofustörfum lauk á daginn fór ég
svo að vinna í aðgerð á kvöldin og
þar kynntist ég fiskvinnslunni. Að
vísu var ég aðeins búinn að kynn-
ast fiskvinnslustörfum áður hjá Ís-
birninum í Reykjavík þar sem ég
var eina vetrarvertíð áður en ég fór
á Hvanneyri. Þetta er það eina sem
ég hef kynnst sjávarútveginum því
ég hef aldrei verið á sjó. Þetta var
fróðlegt, að læra að kútta og hausa,
ekki síst fyrir sveitamanninn. Ég
stoppaði yfirleitt ekki nema í tvo til
þrjá mánuði á hverjum stað bæði í
kaupfélögunum og hjá Sambandinu
í Reykjavík. Hluti af þessu námi var
svo ein önn í viðskiptafræðideild
Háskóla Íslands til að fá aðeins inn-
sýn í viðskiptafræðina. Þarna fór
framtíðin aðeins að mótast.“
Hættu við sumarfríið og
fóru aftur á Bifröst
Þau Þórir og Helga byrjuðu sinn
búskap í Reykjavík um það bil
sem hann var að ljúka starfsnám-
inu og var þá hjá skipulagsdeild
Sambandsins. „Síðan æxlaðist það
þannig að um vorið bauðst mér
starf hjá Kaupfélagi Árnesinga.
Þetta var útibússtjórastaða kaup-
félagsins á Laugarvatni. Við ákváð-
um því að flytja þangað og vorum
þar með útibúið í þrjú ár fram á
sumarið 1973. Ég var nokkuð bú-
inn að kynnast verslunarstörfunum
sérstaklega hjá KRON í Reykjavík
sem ég var talsvert hjá í starfsnám-
inu. Seinnipart sumars 1973 hafði
séra Guðmundur Sveinsson, gamli
skólastjórinn minn á Bifröst, sam-
band og bauð mér að gerast kennari
við Samvinnuskólann. Þetta kom
mér verulega á óvart. Ég var að
vísu búinn að prófa aðeins kennslu
í starfsnáminu því hluti af því var
að reyna sig við kennslu á Bifröst.
„Við Helga vorum að leggja af
stað í sumarfrí norður í Þingeyj-
arsýslu þegar þetta símtal kom frá
séra Guðmundi svo það varð ekkert
úr þessari sumarferð þá. Við fórum
bara á Bifröst og ég var byrjaður að
kenna þar í september. Það auð-
vitað kitlaði okkur bæði að fara á Bif-
röst þar sem við höfðum átt góð ár í
námi. Því var ákveðið að taka næstu
þrjú ár þar. Það æxlaðist þannig að
árin þarna urðu fjórtán. Við áttum
mjög góð ár á Bifröst. Þá var skól-
inn tveggja ára framhaldsskóli sem
lauk með Samvinnuskólaprófi. Ég
kenndi þarna ýmis fög sem snerta
viðskipti, einna mest þó bókhald og
alls konar verslunarstörf. Á þessum
tíma frá 1977 byrjaði skólinn með
starfsnámskeið fyrir starfsmenn
kaupfélaganna og ég sinnti kennslu
á þeim. Þá fórum við kennararnir
víða um land og héldum námskeið
fyrir starfsfólkið. Þetta var rosa-
lega góður tími og við kynntumst
vel störfunum úti um landið, nán-
ast í hverju kaupfélagi og hverju
byggðarlagi. Fólkinu kynntumst
við kennarnir og þarna fengum við
reynslu sem við gátum svo komið
með inn í skólann og nýtt í kennsl-
unni en þessi ferðalög voru aðal-
lega á vorin og haustin. Þetta var
afskaplega skemmtilegur og lær-
dómsríkur tími.“ Samhliða kennsl-
unni stundaði Þórir nám í uppeld-
is- og kennslufræði við Kennarahá-
skóla Íslands árin 1975 og 1976 svo
nóg var að gera hjá honum.
Alhliða viðskipta- og
félagsmálaskóli á Bifröst
Þórir segir að meirihluti nemenda á
Bifröst hafi verið karlmenn á þeim
árum sem hann var að byrja kennslu.
„Strákarnir voru lengi vel í miklum
meirihluta. Þetta breyttist svo smátt
og smátt og ég held að kynjahlut-
fallið hafi verið orðið nokkuð jafnt
um það leyti sem ég var að hætta
kennslu í Samvinnuskólanum 1987.
Auðvitað var það rétt að ýmsu leyti,
sem sagt var, að þarna væri verið
að mennta starfsmenn kaupfélag-
ana og verðandi kaupfélagsstjóra.
Samband íslenskra samvinnufélaga
átti skólann, rak hann og stofn-
aði hann upphaflega. Kaupfélög-
in voru sterkust á landsbyggðinni
og því var mikið af landsbyggðar-
fólki í skólanum lengst af úr öll-
um landshlutum. Síðan varð þró-
unin sú smátt og smátt að nemend-
um af höfuðborgarsvæðinu fjölg-
aði. Þetta var alhliða viðskipta- og
félagsmálaskóli. Það var lögð mjög
mikil áhersla á félagsmál, ræðu-
mennsku, fundastörf og þess hátt-
ar. Sérstakur félagsmálakennari var
við skólann sem hafði það hlut-
verk að þjálfa fólk í félagsstörf-
um. Þarna var heimavist og nem-
endur fóru ekkert heim um helg-
ar þannig að það voru kvöldvökur
nánast á hverju laugardagskvöldi.
Fyrsta tölvan kom í skólann, að
mig minnir 1979, þannig að ekkert
var til að trufla félagsstarfið. Á Bif-
röst var mikið klúbbastarf, tónlist-
arlíf, bridds, skák, ritstörf og ýmis-
legt þroskandi. Það var þess vegna
engin tilviljun hve margir nemend-
ur fóru í félagsstörf og ábyrgðar-
störf eins og í sveitarstjórnir, í þing-
mennsku og fleira. Þetta kom auð-
vitað til af því að nemendur voru
búnir að þjálfast í framsetningu,
framkomu og ræðumennsku sem
fólk hafði afskaplega gott af. Í raun
og veru eru þessi gömlu gildi enn
viðhöfð í Háskólanum á Bifröst.
Það er að mennta forystumenn og
leiðtoga fyrir samfélagið. Það eru
haldin sérstök námskeið í fram-
komu og framsetningu þar núna.“
Er ennþá að hluta
til við kennslu
Frá árinu 2000 hefur Þórir Páll ver-
ið að kenna við Háskólann á Bifröst
og er ennþá í hlutastarfi við kennslu
þar. „Ég fer nú alveg að hætta þessu,
varð sjötugur í vor, þannig að það
er alveg kominn tími á að hætta
þessu. Ég réði mig sem fjármála-
stjóra skólans árið 2000 en fór svo
að kenna með. Var í þessu blandaða
starfi næstu 5-6 árin en 2006 hætti
ég alveg fjármálastjórninni og sneri
mér alfarið að kennslunni jafnframt
því sem ég hef verið tengiliður skól-
ans við eldri nemendur hans. Þann-
ig hef ég verið í góðu sambandi við
marga gamla nemendur Háskól-
ans og Samvinnuskólans á Bifröst.“
Þórir Páll segist aðallega hafa kennt
bókhald í Háskólagáttinni sem
áður hét frumgreinadeild. „Í vetur
hætti ég svo í fastri kennslu en er
með bókhaldskennslu í símenntun-
ardeildinni, kenni þar á námskeið-
um eins og einu sem heitir „Máttur
kvenna“ og einnig á verslunarstjór-
anámskeiðum.“
Varð fyrsti fram-
kvæmdastjóri Eðalfisks
Þegar Þórir Páll hætti kennslu við
Samvinnuskólann á Bifröst árið
1987 ákváðu þau hjón að flytja með
börnin sín þrjú niður í Borgar-
nes. Elst barnanna er Herdís, hún
er fædd 1972 meðan þau bjuggu á
Laugarvatni. Guðjón Karl fædd-
ist 1976 á Bifröst og yngsta barn-
ið er Birgir sem er fæddur 1987 og
átti heima í tvo mánuði á Bifröst en
ólst upp í Borgarnesi. Þarna skipti
Þórir Páll um starfsvettvang. „Þá
tók ég það hættulega skref að fara
að vinna við það sem ég hafði ver-
ið að kenna. Það er áhætta að reyna
sjálfur það sem maður hefur ver-
ið að kenna öðrum að gera. Það er
nefnilega miklu auðveldara að tala
um en í að komast,“ segir Þórir
og hlær. Í Borgarnesi fór hann að
starfa við nýstofnað fyrirtæki, Eðal-
fisk. „Ég fékk það tækifæri að verða
fyrsti framkvæmdastjóri Eðalfisks
og var það í tæpt ár meðan verið var
að koma því fyrirtæki af stað. Þarna
var því mikil áskorun og þetta gekk
alveg ágætlega til að byrja með og
á meðan engin áföll voru í laxeld-
inu. Verkefnin voru fyrst og fremst
að gera að, flaka, reykja lax, pakka
honum og selja á innanlandsmark-
að auk þess sem aðeins var þreifað á
útflutningi í smáum stíl. Við þurft-
um að þróa tæknina við reykinguna
og höfðum auðvitað ekki þau full-
komnu tæki sem eru til staðar í dag.
Það gekk hins vegar vel að útvega
hráefni og sala afurða gekk líka
ágætlega.“
Kaupfélagstjóri eins
stærsta kaupfélagsins
Þegar Þórir Páll hafði verið fram-
kvæmdastjóri Eðalfisks í tæpt ár
kom annað og stærra verkefni til
hans. Kaupfélag Borgfirðinga,
Þórir Páll Guðjónsson kennari og fyrrum kaupfélagsstjóri
Hefur verið samvinnumaður alla tíð
Þórir Páll Guðjónsson heima hjá sér á Böðvarsgötunni í Borgarnesi.
Fjölskyldan: Helga, Herdís, Birgir, Guðjón Karl og Þórir Páll.
Þórir Páll á skrifstofu kaupfélagsstjóra KB.