Skessuhorn - 16.12.2015, Qupperneq 78

MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 201578
Jónína Guðrún Kristjánsdóttir frá
Eiði í Eyrarsveit eignaðist fyrsta
barn sitt átján ára gömul. Eftir það
eignuðust hún og Jón Beck El-
bergsson eiginmaður hennar svo
átta börn á tólf árum.“ Var ekkert
erfitt að vera alltaf ólétt? „Jú, að
sjálfsögðu,“ segir hún og hlær inni-
lega. „Ég myndi ekki vilja að stelp-
urnar mínar lentu í því enda hafa
þær staðið við að sleppa við það.
Ég var þrítug þegar ég átti síðasta
barnið en þá voru liðin fimm ár frá
því ég átti það næsta á undan. Það
kom einn strákur svona í restina.
En frá 1955 til 1963 var ég í barn-
eignum. Svo kom sá síðasti 1967,“
segir þessi hressa kona sem hefur
búið rúma hálfa öld í Grundarfirði
þar sem hún unir hag sínum vel í
dag.
Í fiskinn fimmtán ára
Hana vantar aðeins tæp tvö ár í
áttrætt. „Ég er fædd og uppalin á
bænum Eiði í Eyrarsveit. Það er við
hinn fræga Kolgrafafjörð. Þar var
ég og ólst upp sem venjuleg sveita-
stelpa þangað til ég fór að heiman
15 ára gömul. Bróðir minn býr á
Eiði í dag og hefur gert lengi. Ég
flutti bara hingað úteftir í Grund-
arfjörð og fór að vinna í fiskinum.
Það var ekkert um annað að ræða.
Ég er fædd 1937 þannig að þetta
hefur verið 1952. Ég man alltaf svo
glöggt þegar vélskipið Edda fórst í
fárviðri hér á Grundarfirðinum. Þá
var ég komin hingað í þorpið,“ rifj-
ar Jónína upp. Það var í nóvember
1953 að Eddu hvolfdi í fárviðri á
firðinum og níu menn fórust af 17
sem voru um borð.
Það var vinnan sem dró Jónínu
til Grundarfjarðar. Á þessum árum
þurfti ungt fólk á vinnumarkaði oft
að strita langa daga. Það var ekki
mulið undir fólk. „Þarna fyrst var
ég að vinna í frystihúsinu. Svo var
ég í vist hjá konu hér í bænum og
vann fyrir hana að loknum starfs-
degi í fiskinum. Þar var ég að passa
krakka og svona.“
Komst ekki í
húsmæðraskólann
En heimasætunni ungu frá Eiði lá
eins og hún orðar það; „þessi lif-
andis ósköp á að fara að lifa líf-
inu.“ Hugurinn stefndi til skóla-
vistar við húsmæðraskólann á Stað-
arfelli á Fellsströnd. Þangað fóru
margar ungar vestlenskar stúlkur á
þeim árum til að undirbúa sig fyrir
lífið. „Svo ég segi nú söguna hreint
út þá var það nú þannig að ég var
búin að vinna mér inn og spara til
að fara í húsmæðraskólann. En ég
gat það ekki, varð að hætta við því
ég varð ófrísk. Þá ætlaði ég bara að
fara árið eftir en það sama skeði þá.
Það kom annað barn,“ hlær Jón-
ína. „Þá hætti ég að hugsa um hús-
mæðraskólann. En ég sé alltaf eft-
ir því alveg fram á þennan dag að
hafa ekki farið í skólann. Í dag á ég
engar skólasystur. Vinkonur mínar
fara í dag að hitta skólasystur sín-
ar úr húsmæðraskólanum en ég fer
aldrei. Ég sit bara eftir.“
Það sem gerst hafði var að Jónína
hafði kynnst hressum og hraust-
um sjómanni sem starfaði á bátun-
um frá Grundarfirði. Hann hét Jón
Beck Elbergsson. Þau Jónína og
Jón gengu í hjónaband og stofnuðu
heimili. „Það var nóg að gera svo-
sem,“ rifjar Jónína upp enda nutu
þau Jón mikils barnaláns eins og
fyrr var greint. Jón starfaði áfram
sem sjómaður en fór svo að vinna
í landi. „Síðan hóf hann störf sem
fangavörður á Kvíabryggju. Þar var
hann í ein 23 ár. Hann lést síðan
29. nóvember 2009 og ég hef búið
hér ein síðan,“ segir Jónína en við
hittum hana í vistlegri þjónustu-
íbúð fyrir aldraðra í Grundarfirði
sem þau hjón fengu nokkrum árum
fyrir andlát Jóns.
Mikill ættbogi
Jónína rifjar upp lífshlaupið af því
lítillæti og hógværð sem oft ein-
kennir hvunndagshetjur sem hafa
skilað drjúgum dagsverkum á ævi-
skeiði sínu landi og þjóð til heilla.
Þau Jón komu barnahópnum sín-
um upp. „Svo tíndust krakkarnir í
burtu eitt af öðru. Þau urðu að fara
að heiman 16 ára til að fara í skóla.
Það var ekki um annað að ræða
fyrir krakka hér í Grundarfirði þá.
Yfirleitt fóru þau í Héraðsskólann í
Reykholti. Elsta dóttir mín fór þó
að Reykjum í Hrútafirði og varð
kennari þar seinna meir því hún fór
í Íþróttaskólann. Tveir strákar fóru
að Reykjanesi við Ísafjarðardjúp.
Auðvitað vildi maður að þau héldu
áfram að læra. Að þau menntuðu
sig,“ segir hún.
„Svo tíndust þau hingað og
þangað. Elsta dóttir okkar Ásrún
býr í Danmörku með dóttur sinni
sem er gift kona þar. Síðan er það
Laufey sem býr á Akranesi. Krist-
berg minn er þriðji elstur og fyrsti
strákurinn. Hann býr í Borgar-
firðinum. Vilborg býr í Reykjavík,
Ágúst býr hér í Grundarfirði og
er trillukarl með fleiru. Svala býr
í Stykkishólmi. Svo kemur Rak-
el sem er nyrst í Bátsfirði í Finn-
mörku í Norður Noregi þar sem
hún starfar við að selja fisk. Hún
á dóttur sem býr í London. Heim-
ir býr svo hér í Grundarfirði, er
kvæntur konu frá Nýja Sjálandi og
þau eiga tvö börn. Hann er véla-
maður hjá G Run en hún vinnur
á Hótel Framnesi. Úr öllu þessu
á ég svo 17 barnabörn og 17 lang-
ömmubörn svo þetta er orðinn
svolítið stór hópur.“
Fiskvinnsla og
verslunarstörf
Blaðamanni leikur forvitni á að vita
hvort það sé þá ekki orðið heilmik-
ið fyrirtæki að gefa öllum þessum
fjölda gjafir fyrir hver jól? „Ja, nú
er ég farin að draga úr jólagjöfum,“
svarar Jónína og hlær dátt við.
„Þetta er ekki hægt þegar þau eru
orðin svona mörg. En maður gef-
ur litlu börnunum. Ég prjóna á þau
sokka og svona. Svo hef ég verið að
dunda við að sauma bútasaum. Það
er voða gaman.“
En hvernig var að vera með
svona stórt heimili? Var Jón-
ína alltaf heimavinnandi húsmóð-
ir? „Nei, nei. Þegar átti að fara að
ferma börnin þá vantaði aura til að
kaupa á þau föt og þá fór ég út að
vinna. Ég fór að vinna í rækjunni
hjá Soffaníasi Cecilssyni. Svo fór
ég í Hraðfrystihús Grundarfjarðar.
Síðan vann ég 21 ár við afgreiðslu í
sjoppunni hér í Grundarfirði. Þetta
var alltaf svona með heimilinu.“
Jónína er mjög virk í félagsstarfi
eldri borgara í Grundarfirði. Hún
ferðast einnig töluvert bæði innan-
lands og utan og segist njóta lífsins.
„Já, já. Maður getur ekki kvartað.
Ég er nýkomin frá Kanarí og er að
fara til Þýskalands nú í desember
með kvenfélaginu í aðventuferð.“
Hefur í nægu að snúast
Jónína segist hafa nóg að gera. „Ég
er mikið með eldri borgara félaginu
hér í Grundarfirði. Við erum að
leika okkur í boccia og erum í leik-
fimi. Eftir að maðurinn minn dó
fór ég að ferðast aftur. Við hjón-
in ferðuðumst mikið áður fyrr, en
svo komu fjögur ár þar sem hann
var svo veikur og þá fórum við ekk-
ert. En svo tók ég þráðinn upp aft-
ur. Ég ferðast bæði innanlands og
erlendis. Þýskalandsferðin mín nú
í desember er sú þriðja erlendis á
árinu. Fyrsta ferðin var til Beni-
dorm. Mér finnst mjög gott að fara
til Spánar og læt það eftir mér að
skreppa þangað. Ég hef svo gaman
af því að leika mér í minigolfi. Það
er svo góð aðstaða til þess á Kanarí.
Alger sæla.“
Þessi hressa kona segist halda að
það sé gott að vera eldri borgari í
Grundarfirði. „Okkur vantar helst
núna að hafa húsnæði fyrir starf-
semi okkar. Það er ekki fyrir hendi.
Við erum á hrakhólum með það. Í
dag fáum við að vera með handa-
vinnu í Sögumiðstöðinni. Leikfim-
in var í gamla félagsheimilinu og
svo höfum við fengið að fara upp
í íþróttahús með bocchiað. En við
höfum engan samastað en ég sé
ekki fram á að það verði bætt úr
þessu. Við vorum að horfa til iðn-
aðarhúsnæðis þar sem var áður tré-
smiðja en er nú í eigu banka. En
þeir vilja ekkert fyrir okkur gera,
ekki slá af verði eða neitt. Þeir vilja
frekar láta þetta grotna niður svo
það verður ekkert. En nei, ég þarf
ekki að vera að kvarta neitt.“
mþh
Jónína Guðrún Kristjánsdóttir í Grundarfirði:
Lífsglöð ættmóðir með kappnóg fyrir stafni
Jónína Guðrún Kristjánsdóttir við heimili sitt í Grundarfirði nú í desember. Hún ætlar að vera hjá Heimi syni sínum í Grundarfirði á aðfangadagskvöld en um áramót í
Stykkishólmi hjá Svölu dóttur sinni og Agnari tengdasyni.
Jónína við verslunarstörf í sjoppunni í Grundarfirði á árum áður ásamt Þórdísi
Gunnarsdóttur sem rak verslunina ásamt Ragnari Kristjánssyni manni sínum.
Eitt af mörgum bútasaumsteppum sem Jónína hefur búið til og gefið börnum og
barnabörnum.