Skessuhorn - 16.12.2015, Side 100

MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 2015100
Minning um bernskujólin
Fróðárhreppi. Þar kom stórfjölskyld-
an saman á jóladag. Það var auðvitað
ánægjulegt að vera heima en þessar
heimsóknir til afa og ömmu standa
algerlega upp úr finnst mér,“ seg-
ir Sturla. Eitt sinn komst fjölskyld-
an ekki inn í Mávahlíð vegna veðurs.
„Það var mikið áfall man ég. Þetta er
ein af allra fyrstu bernskuminningun-
um mínum og var mjög sérstakt enda
fjölskyldan samhent.“ Hann segir þau
systkinin ávallt hafa farið með móður
sinni til messu klukkan sex á aðfanga-
dagskvöld. „Það var algerlega fastur
liður og þetta tvennt stendur upp úr,
fyrir utan minningar um smákökur
og hangikjöt.“ Að sögn Sturlu var ein
óvenjuleg hefð í hávegum höfð þeg-
ar hann var að alast upp. „Það var að
fara upp í hlíð á Þorláksmessu og tína
lyng sem við settum á jólatréð. Þetta
var hefðbundið hjá foreldrum mín-
um. Pabbi minn var húsasmíðameist-
ari og smíðaði jólatréð í upphafi bú-
skapar þeirra. Það var svo skreytt á
hverju ári með lyngi og jólaskrauti,“
rifjar Sturla upp. Hann ólst upp við
að borða hangikjöt í jólamatinn á að-
fangadagskvöld. „Á jóladagskvöld
fengum við aftur hangikjöt í Máva-
hlíðinni fyrir utan alla fínu kökurnar
sem amma hafði bakað.“
Vörubíllinn
eftirminnilegur
Sturla segir eftirminnilegustu jóla-
gjöfina sem hann fékk sem barn hafa
verið lítinn vörubíl sem faðir hans
smíðaði. „Hann kom innpakkaður,
flottur og málaður. Ég var bara smá
ormur þegar ég fékk þennan for-
láta vörubíl, sennilega fjögurra eða
fimm ára. Þennan bíl dró ég svo á
eftir mér í vegavinnu á leiksvæðun-
um okkar árum saman.“ Aðspurður
um hvort hann haldi enn í þær jóla-
hefðir sem hann ólst upp við segist
hann svo ekki vera nema að sækja
messu á aðfangadagskvöld. „Hvað
matinn varðar höfum við hangikjöt
á jóladag en við höfum sveiflast á
milli þess að vera með rjúpur á að-
fangadagskvöld eða hreindýr, núna
seinni árin. Lengi vel borðuðum við
alltaf rjúpur en það er orðið erfitt að
fá þær þannig að við færðum okkur
yfir í hreindýrakjötið sem við fáum
úr Melabúðinni eða fáum það beint
austan af Héraði.“
Dýrfinna
Torfadóttir:
Þuklaði á
jólagjöfunum
Dýrfinna Torfadóttir gullsmiður á
Akranesi segir margt standa upp úr
þegar hugsað er um bernskujólin.
„Ég ólst upp með tveimur kynslóð-
um, því amma og afi bjuggu í kjall-
aranum hjá foreldrum mínum. Það
var mikið að gera í jólaundirbún-
ingnum og mamma bakaði aldrei
færri en tíu sortir af smákökum,“
segir Dýrfinna. Hún segir mikla
spennu hafa verið í loftinu á að-
fangadag. „Ég þuklaði jólapakkana,
þreifaði á þeim öllum og spekúler-
aði í hvað maður væri að fá,“ segir
Dýrfinna og brosir. Jólin voru fjöl-
skyldu- og gleðistund á bernsku-
heimili hennar. „Jólin eru eitthvað
sem tengir fjölskylduna. Það var
friður yfir öllu og hljóðið í kirkju-
klukkunum er mjög sterkt í minn-
ingunni, þegar þær hringdu inn jól-
in.“ Dýrfinna hlustaði einnig á jóla-
kveðjurnar í útvarpinu sem barn.
„Ég var mjög spennt fyrir því. Mér
fannst svo merkilegt að fólk væri að
senda svona kveðju í útvarpinu, það
hlaut að vera mjög merkilegt og
ríkt fólk sem gerði það,“ segir hún
og hlær við. Á bernskuheimili Dýr-
finnu mátti ekki spila popptónlist á
aðfangadag. Hún segir þær reglur
þó hafa linast eitthvað hjá foreldr-
um sínum. „Eins máttum við ekki
heimsækja vinina á aðfangadags-
kvöld. Ég hef haldið í þetta, að hafa
þennan dag einungis fyrir ættingja.
En ég spila alveg jólamúsík á að-
fangadag núorðið.“
Fékk kassa með eplum
Ein af kærustu jólaminningum Dýr-
finnu er um jólaskraut sem amma
hennar átti. Litla fallega kirkju sem
hægt var að trekkja upp og þá spilaði
hún Heims um ból. „Eins man ég
sterkt eftir því þegar ég var fjögurra
ára að þá vann móðir mín í frysti-
húsi á Ísafirði og fékk kassa með
rauðum eplum í jólagjöf. Það var
ekki auðvelt að fá svoleiðis á þeim
tíma og hún setti kassann inn í mat-
arbúrið. Ég var alltaf að opna hurð-
ina og kíkja á eplin og sýndi vinkon-
um mínum þessa dýrð.“ Aðvent-
an þegar Dýrfinna var sex ára göm-
ul er henni eftirminnileg því þá var
fyrsti ísskápurinn keyptur á heim-
ilið. „Foreldrar mínir voru svo að
fara út að skemmta sér og við bróð-
ir minn vorum rosalega spennt fyr-
ir ísskápnum. Við vorum alltaf að
opna og loka hurðinni til að sjá mat-
inn og ljósið. Svo fór ísskápurinn í
baklás og ekki hægt að loka honum.
Við héldum að við hefðum eyðilagt
hann og grétum þessi ósköp,“ rifjar
Dýrfinna upp. Bróðir Dýrfinnu var
ráðagóður og setti stól upp við ís-
skápshurðina og sat þar allt kvöldið,
þar til mamma og pabbi komu heim
og björguðu málunum.
Hún segir ávallt hafa verið ham-
borgarhrygg á borðum á aðfanga-
dagskvöld. „Við höfum haldið því
áfram enda ekki sama stemning-
in að borða eitthvað annað. Svo
var auðvitað alltaf heimatilbúinn ís
og möndlugrautur og yngri bróðir
minn fékk alltaf möndluna. Dýrfinna
er mikið jólabarn og skreytir heimil-
ið í nóvember og leyfir skrautinu að
standa lengi, jafnvel fram í febrúar.
Hún á margt fallegt skraut sem er
henni kært, þar á meðal kirkju líkt
og amma hennar átti þegar hún var
barn. Annað skraut sem hún á sem
vekur upp ljúfar jólaminningar frá
barnæsku er gamalt jólaljós. „Þetta
ljós fékk ég frá afa og ömmu og hef
það alltaf uppi, get ekki hugsað mér
að sleppa því.“
Bergþóra Jónsdóttir:
Allt skreytt á
Þorláks-
messu
Bergþóra Jónsdóttir á Hrúts-
stöðum í Dalabyggð er ein þeirra
sem rifjaði upp sín bernskujól fyr-
ir Skessuhorn. Á bernskuheim-
ili hennar var aldrei skreytt fyrr
en á Þorláksmessu og íhaldssemi
var ráðandi varðandi jólaskraut-
ið. „Það var allt endurnýtt, tek-
ið niður og nýtt aftur árið eft-
ir. Við höfðum alltaf skreytingar
með kerti og greni og við systkinin
áttum öll okkar skreytingu,“ seg-
ir hún. Hún segir eitt mikilvæg-
asta skrautið hafa verið kirkju sem
faðir hennar smíðaði. „Hún var
alltaf sett á eitt borðið í stofunni.
Pera var sett inn í kirkjuna, litað-
ar glærur í gluggana og bómull yfir
kirkjuna með glimmeri á, svo það
liti út eins og snjór sem stirndi á.
Mamma setti upp hvítar gardín-
ur í eldhúsinu með hekluðu milli-
verki. Þegar þær voru komnar upp,
þá var orðið hátíðlegt,“ segir hún.
Þótt skrautið væri ekki sett upp
fyrr en á Þorláksmessu útbjó móð-
ir Bergþóru streng sem var daga-
tal. „Við vorum fjögur systkinin og
á strenginn voru settar karamell-
ur eða annað sælgæti og við feng-
um svo til skiptis af dagatalinu. Ég
fékk því sælgæti á fjögurra daga
fresti,“ rifjar hún upp. Skórinn var
einnig settur út í glugga og í hann
komu oftast smákökur, suðusúkku-
laðibitar og mandarínur.
Kviknaði í á jólanótt
Bergþóra segir aðfangadag ávallt
hafa verið mjög stóran dag í sinni
bernsku. „Föðuramma mín bjó
í Reykjavík og var oft hjá okkur
um jólin. Hún klæddist alltaf upp-
hlut á aðfangadagskvöld og var að
stússast í því að klæða sig upp frá
hádegi. Hún krullaði hárið með
eldgömlu krullujárni sem hún hit-
aði á eldavélinni og þetta var mik-
il athöfn hjá henni að klæða sig.
Hún bar mikla virðingu fyrir bún-
ingnum og við sátum og fylgd-
umst með ömmu klæða sig upp,
það var einhver hátíðleiki yfir þeg-
ar amma var komin í upphlutinn,“
segir Bergþóra. Farið var í kirkju
klukkan sex á aðfangadag og var
svo borin á borð þríréttuð mál-
tíð. „Allir hjálpuðust síðan til við
að ganga frá. Jólakortin voru les-
in áður en pakkarnir voru opnað-
ir og það þótti okkur systkinun-
um oft rosalega langur tími,“ segir
hún og hlær. Bergþóra segist muna
eftir einum óvenjulegum jólum,
þegar hún var um sjö eða átta ára
gömul. „Það var skenkur í stofunni
og á honum borðklukka og kveikt
var á tveimur kertum sitthvorum
megin. Við annað kertið var korta-
skál. Á jóladagsmorgun var ljóst að
kviknað hafði í um nóttina, kort-
in brunnin og komið var gat á
skenkinn. Eldurinn var dauður um
morguninn og erum við viss um að
einhverjir verndarvættir hafi ver-
ið yfir fjölskyldunni,“ segir Berg-
þóra. Hún segir þó allt hafa farið
vel. „Þetta var póleruð klukka sem
pabbi pússaði upp á nýtt og bætti
skenkinn sem var sveinsstykkið hans
í trésmíði.“
Ragnhildur
Sigurðardóttir:
Spenningur að
opna pakka-
dagatalið
Ragnhildur Sigurðardóttir á Álfta-
vatni í Snæfellsbæ var ein þeirra
sem rifjaði upp sín bernskujól fyrir
Skessuhorn. Hún segir undirbún-
ing jólanna hafa byggt upp mikla
tilhlökkun. „Afi tálgaði jólasvein-
ana og barnabörnin fengu að raða
þeim hverjum á fætur öðrum, eft-
ir því sem þeir tíndust til byggða,
á hilluna undir speglinum.“ Hún
segir móður sína þó hafa búið til
pakkadagatal sem mikill spenning-
ur var að opna á hverjum morgni.
„Jólaskrautið var allt sett á sinn
stað, ár eftir ár. Fjölskyldan hjálp-
aðist að við að baka ostakex og búa
til rauðrófusalat. Stórfjölskyld-
an kom saman, skar út og steikti
laufabrauð. Sumar kökurnar voru
listaverk,“ heldur hún áfram. Fað-
ir Ragnhildar útbjó hýasintu- og
greniskreytingar og móðir henn-
ar skrifaði jólabréf. „Svo var far-
ið í heimsóknir til vina og ættingja
til að koma þessu öllu saman út.“
Dýrfinna Torfadóttir ólst upp með tveimur kynslóðum á Ísafirði.
Bergþóra Jónsdóttir fékk sælgæti á fjögurra daga fresti í desember.
Allt var í föstum skorðum á bernskujólum Ragnhildar Sigurðardóttur.