Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2017, Blaðsíða 52

herbergið ætti að vera til þess eins að sofa og ekki vera með sjónvarp, síma né tölvur.
Þá er mikilvægt að vera í góðu andlegu og líkamlegu jafnvægi og ná góðum svefni
fyrir vaktina.
Blundir á vakt
Endurnærandi blundur eða markviss hvíld á vaktinni getur aukið árvekni þeirra sem
vinna langar vaktir eða á nóttunni (fallis o.fl., 2011; Morgenthaler o.fl., 2007).
Líkaminn er minnst virkur milli þrjú og sex á morgnana og eiga starfsmenn oft í
erfiðleikum með að halda sér vakandi á þeim tíma (horrocks og Pounder, 2006).
Safngreining leiddi í ljós að blundur á næturvakt dregur úr þreytu, bætir athygli
(Takeyama o.fl., 2005) og samkvæmt eigindlegri rannsókn fallis og félaga (2011)
fannst hjúkrunarfræðingum blundur bæta eigið skap, orku og viðbragðstíma. æski -
legur blundur er 20 mínútur og má helst ekki fara yfir 45 mínútur því markmiðið með
blund inum er að koma í veg fyrir þreytu og syfju en ekki ná djúpum svefni (horrocks
og Pounder, 2006). niðurstöður rannsóknar Smith-Coggins og félaga (2006) bentu til
að hvíld eða blundur gerði starfsmönnum auðveldara að halda virkni, geðslagi og
árverkni í gegnum næturvaktina. Þá virtist blundur ekki hafa marktæk áhrif á svefn
eftir vaktina (Morgenthaler o.fl., 2007). Oft og tíðum er þó hvorki aðstaða til að leggja
sig á vinnustað (Takeyama o.fl., 2005) né tækifæri vegna undirmönnunar eða
umhverfisaðstæðna að fá sér blund (fallis o.fl., 2011).
Umhverfisáhrif, birta og mataræði
Það er mikilvægt að huga að umhverfinu á vaktinni og getur bjart ljós (Morgenthaler
o.fl., 2007; Yoon o.fl., 2002), mikil loftgæði og hressing að nóttu til aukið svörun og
heilastarfsemi (Yoon o.fl., 2002). notkun dagljósalampa á næturvaktinni, að hafa dökk
sólgleraugu á leið heim úr vinnu til að forðast dagsbirtu (Crowley o.fl., 2003;
Morgenthaler o.fl., 2007) og sofa í myrkruðu herbergi geta komið að gagni í þeim
tilgangi að færa dægurklukkuna til og bæta þannig svefn (Crowley o.fl., 2003). næring
skiptir miklu máli fyrir vaktavinnufólk en mælt er með staðgóðri næringarríkri máltíð
áður en vakt hefst, léttri máltíð þegar vaktin er hálfnuð og loks auðmeltanlegri léttri
máltíð áður en starfsmaðurinn leggur sig eftir vaktina, finni hann þá til hungurs
(horrocks og Pounder, 2006). Stórar og miklar máltíðir á seinni helmingi næturvaktar
hafa slæm áhrif á svefn (Schwartz og roth, 2006).
björk bragadóttir o.fl.
52 tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 93. árg. 2017
Líkaminn er minnst virkur
milli þrjú og sex á morgnana
og eiga starfsmenn oft í erfið -
leikum með að halda sér vak-
andi á þeim tíma …
Æski legur blundur er 20 mín-
útur og má helst ekki fara yfir
45 mínútur