Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2017, Blaðsíða 10

afleiðingar eineltis geta verið mjög alvarlegar en allt að fimmtungur starfsfólks hefur
orðið fyrir einelti í starfi að því er fram kom í erindi dr. Ástu Snorradóttur, hjúkrunar-
og félagsfræðings og lektors við félagsráðgjafadeild háskóla Íslands á ráðstefnunni
hjúkrun 2017. Erindi hennar „Einelti á íslenskum vinnustöðum og áhrif á heilsu og
líðan starfsfólks“ var hluti af erindalotunni Starfsumhverfi.
Ásta kynnti rannsókn á einelti á íslenskum vinnustöðum sem hafði að markmiði
að varpa ljósi á birtingarmyndir eineltis, hverjar afleiðingar eineltis væru fyrir þol-
endur á vinnustað og fyrir heilsu þeirra og líðan. Markmið rannsóknarinnar var að
heilbrigðisstarfsfólk og aðrir sem starfa að vinnuvernd geti betur stuðlað að forvörnum
gegn einelti.
Heilbrigt starfsumhverfi fær stöðugt meira vægi
Ásta vann að rannsókninni ásamt fyrrverandi samstarfsfólki sínu hjá Vinnueftirlitinu,
en heilbrigt félagslegt starfsumhverfi er eitt af viðfangsefnum Vinnueftirlitsins og
hefur fengið stöðugt meira vægi og athygli síðastliðin ár. Einelti er enda algengt og
sýna íslenskar rannsóknir að 8–20% starfsfólks greina frá að það hafi orðið fyrir ein -
elti í starfi. afleiðingar eineltis geta verið alvarlegar. Þær geta verið bæði langvinnar
og skammvinnar. Það er algengast að þær leiði til verri geðheilsu en geta líka haft
áhrif á líkamlega heilsu. Einelti getur haft áhrif á starfshæfni og það eru þekkt dæmi
um að fólk hafi misst starfsgetu vegna þess. Dr. Ásta lagði mikla áherslu á mikilvægi
þess að koma í veg fyrir einelti með aðgerðum á vinnustað og sagði: „… forvarnir
eru aðalmálið hér,“ því það er alltaf erfitt að vinna með eineltismál eftir að það er
komið fram. aðspurð um starfsumhverfi heilbrigðisþjónustunnar benti hún á að þar
væri afar mikilvægt að sinna vel félagslegu starfsumhverfi og tók sem dæmi hið mikla
álag sem þar ríkir. Slíkt er áhættuþáttur erfiðra og neikvæðra samskipta — þar á
meðal eineltis.
Niðurlæging og vanlíðan meðal þolenda eineltis
Einelti er skilgreint sem ofbeldi eða áreitni og einkennist af síendurtekinni hegðun
sem varir yfir ákveðinn tíma og er til þess fallin að valda skaða. reglugerð nr.
1000/2004, sem fjallaði um aðgerðir gegn einelti á vinnustöðum, opnaði opinberan
farveg fyrir starfsfólk til að koma fram með kvörtun til Vinnueftirlitsins um einelti
sem og annað ofbeldi á vinnustöðum.
10 tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 93. árg. 2017
„Forvarnir eru aðalmálið hér“
Aðalbjörg Stefanía Helgadóttir
Ásta Snorradóttir, lektor við félagsráðgjafadeild
Háskóla Íslands.
Einelti er enda algengt og sýna íslenskar rannsóknir að 8–20%
starfsfólks greina frá að það hafi orðið fyrir einelti í starfi. Af-
leiðingar eineltis geta verið alvarlegar. Þær geta verið bæði lang-
vinnar og skammvinnar.