Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2017, Blaðsíða 89

fyrir vali í úrtak voru að einstaklingar væru í árgöngum 1990–
1996, hefðu greinst að minnsta kosti þremur mánuðum fyrir
18 ára aldur með langvinnan líkamlegan heilsuvanda, hefðu
flust á milli þjónustusviða og hefðu áhuga og andlega og vits-
munalega getu til að tjá sig um reynslu sína. Þátttakendur rann-
sóknarinnar voru ellefu ungmenni á aldrinum 20–26 ára, sjö
konur og fjórir karlmenn. Þau voru á aldrinum 18–20 ára þegar
þau fluttu yfir í fullorðinsþjónustu. Ungmennin tilheyrðu ýms -
um sérgreinum LSH en fimm þeirra glímdu við fleiri en einn
sjúkdóm. Heilsuvandamál þeirra voru tengd meltingu, nýrum,
lifur, lungum, innkirtlum, stoðkerfi, ónæmiskerfi, hjarta og
blóðmyndun. Aldur ungmennanna við greiningu heilsuvandans
var frá fæðingu til 16 ára aldurs. Þau höfðu öll þurft að leggjast
inn á barnadeildir þó misjafnt væri hversu oft og hversu lengi.
Fjögur ungmennanna höfðu þurft að leggjast inn á fullorðins-
deildir vegna versnunar á heilsuvandanum. Ungmennin áttu
það öll sameiginlegt að fá góðan stuðning frá foreldrum.
Gagnasöfnun og gagnagreining
Gagnasöfnun byggðist á opnum viðtölum. Fyrsta spurningin
var opin og í takt við rannsóknarspurninguna. Til að ná fram
dýpt í samræðurnar var stuðst við viðtalsramma. Mettun var
náð eftir viðtöl við níu þátttakendur. Fyrsti höfundur greinar-
innar tók öll viðtölin. Tekið var eitt viðtal við níu þátttakendur
og tvö við tvo þeirra. Lengd viðtala var 45–75 mínútur. Viðtölin
voru hljóðrituð og afrituð orðrétt og síðan greind samkvæmt
greiningaraðferð Vancouver-skólans. Í töflu 3 er yfirlit yfir þrep
rannsóknarferlis Vancouver-skólans og var þeim fylgt í rann-
sókninni. Í hverju þrepi var farið aftur og aftur í gegnum sjö
meginþætti sem byggjast á vitrænni hugsun: Að vera kyrr, að
ígrunda, að koma auga á, að velja, að túlka, að raða saman og
að sannreyna (Sigríður Halldórsdóttir, 2013).
Siðfræði
Þátttakendur þurftu að taka þátt í rannsókninni af fúsum og
frjálsum vilja og fengu þeir kynningarbréf fyrir viðtölin þar sem
rannsókninni var lýst og þeim kynntur réttur þeirra. Rannsak-
endur gengu úr skugga um að þátttakendur skildu eðli viðtals-
ins áður en það byrjaði og fengu undirskrift þeirra fyrir upp -
lýstu samþykki. Til að tryggja nafnleynd fengu þátttakendur ný
nöfn. Þess var gætt að engum væri lýst þannig að hægt væri að
rekja lýsinguna til viðkomandi persónu og í sumum tilvikum
var staðháttum eða orðalagi breytt lítillega, án þess að það hefði
efnislega áhrif á frásögn viðkomandi. Hljóðrituðum og vél-
rituðum gögnum var eytt að lokinni vinnslu. Fengið var leyfi
fyrir framkvæmd rannsóknarinnar hjá siðanefnd LSH (49/2014),
framkvæmdastjóra lækninga á LSH og framkvæmdastjóra
kvenna- og barnasviðs LSH, auk þess sem rannsóknin var til-
kynnt til Persónuverndar (S7132/2014).
Niðurstöður
„Maður er bara táningur 18 ára“ lýsir reynslu ungmenna með
langvinnan heilsuvanda af flutningi frá barnaþjónustu til full-
ritrýnd grein • peer reviewed paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 93. árg. 2017 89
Tafla 3. Tólf þrep Vancouver-skólans og hvernig þeim var fylgt í rannsókninni
Þrep í rannsóknarferlinu* Það sem var gert í rannsókninni
1. Val á samræðufélögum (úrtakið) Þátttakendur voru ellefu ungmenni sem uppfylltu skilyrði fyrir þátttöku.
Þeir voru valdir með tilgangsúrtaki
2. Undirbúningur hugans (áður en samræður hefjast) Fyrirframgerðar hugmyndir um fyrirbærið voru ígrundaðar og settar með-
vitað til hliðar
3. Þátttaka í samræðum (gagnasöfnun) Tekið var eitt viðtal við níu þátttakendur og tvö við tvo þeirra
4. Skerpt vitund varðandi hugmyndir og hugtök Viðtölin voru hljóðrituð og skrifuð orðrétt upp. Unnið var samhliða að
gagnasöfnun og gagnagreiningu
5. Þemagreining (kóðun) Rannsakendur lásu viðtölin margsinnis til að greina kjarnann í frásögn hvers
þátttakanda. Greind voru yfir- og undirþemu
6. Greiningarlíkan smíðað fyrir hvern þátttakanda Rannsakendur fundu rauða þráðinn í frásögn hvers þátttakanda, drógu fram
meginþemun í frásögnum þeirra og gerðu greiningarlíkan fyrir hvern og einn
7. Staðfesting á hverju greiningarlíkani með viðkomandi þátttakanda Haft var samband við þátttakendur og greiningarlíkan hvers og eins borið
undir viðkomandi. Þeir staðfestu allir túlkunina
8. Heildargreiningarlíkan smíðað úr öllum einstaklingsgreiningar- Rannsakendur báru saman greiningarlíkön hvers og eins þátttakanda og
líkönunum smíðuðu eitt heildargreiningarlíkan með sameiginlegum þemum
9. Heildargreiningarlíkanið borið saman við rannsóknargögnin Rannsakendur lásu öll viðtölin yfir enn á ný og báru þau saman við heildar-
(rituðu viðtölin) greiningarlíkanið til að tryggja samræmi í niðurstöðunum
10. Aðalþema sett fram til að lýsa fyrirbærinu (niðurstöðunum) „Maður er bara táningur 18 ára“ — reynsla ungmenna með langvinnan
í hnotskurn heilsuvanda af flutningi frá barnaþjónustu til fullorðinsþjónustu Landspítala
11. Staðfesting á heildargreiningarlíkani og aðalþema með einhverjum Haft var samband við tvo þátttakendur og heildargreiningarlíkanið og
viðmælendum aðalþemað borið undir þá. Þeir voru sammála túlkun rannsakenda
12. Niðurstöður rannsóknarinnar skrifaðar upp þannig að viðhorf Trúverðugleiki niðurstaðna var aukinn með því að vitna beint í þátttakendur
allra komi fram í niðurstöðum. Tryggt var að viðhorf allra kæmu fram
*Sigríður Halldórsdóttir, 2013, bls. 286