Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2017, Blaðsíða 91

ekkert að koma hingað … mér fannst enginn tilgangur að vera
að koma.
Ungmennin töldu lítil samskipti á milli fagaðila í barnaþjónustu
og fullorðinsþjónustu og fannst þjónustan ósamhæfð og ósam-
felld eða eins og Bjarni sagði: „Það vantar þessa samvinnu á milli
barna- og fullorðinsdeilda, það er bara eins og hún sé engin.“
Flest þeirra fundu fyrir missi og söknuði, í mismiklum mæli þó,
þegar tengslin við meðferðaraðila barnadeilda rofnuðu.
Í fullorðinsþjónustu fundu ungmennin fyrir auknum
kröfum um sjálfsábyrgð og mörgum fannst þau ekki vera
tilbúin til að takast á við þær í byrjun. Fáum fannst flutningur-
inn auðveldur og breytingarnar strax jákvæðar. Þeim fannst
meiri sérhæfing í fullorðinsþjónustu, læknirinn þekkja heilsu-
vandamál þeirra betur en barnalæknirinn og voru ánægð með
að starfsfólk kom fram við þau eins og fullorðna. Trausti er með
sjúkdóm sem krefst mikillar sérþekkingar, hann sagði eftirfar-
andi: „… þarna var kominn læknir sem var færari í að ,,díla“
við stærri skrokka, þannig að þar með vissi ég að ég ætti í raun
miklu frekar að vera þar heldur en á Barnaspítalanum.“
Með tímanum aðlöguðust ungmennin öll breyttum aðstæð -
um að eigin mati og tóku aukna ábyrgð á eigin heilsu. Sjúk-
dómsástand þeirra og innlagnir á spítala höfðu þó áhrif á
hversu fljótt og vel þeim gekk að aðlagast í fullorðinsþjónustu.
Hannes sagði: „Ég er mjög sáttur í dag, þetta gengur vel, ég er
einkennalaus eða með lítil einkenni.“ Það sem hjálpaði þeim
fyrst og fremst að aðlagast var stuðningur foreldra. Barna-
læknar einstaka einstaklinga fylgdust með þeim eftir að þeir
komu í fullorðinsþjónustu og þeim fannst það auka öryggi sitt.
Þetta eru svo ólíkir heimar
Ungmennunum fannst mikill munur vera á barnaþjónustu og
fullorðinsþjónustu. Munurinn fólst aðallega í mismuni á eðli
samskipta við starfsfólk, þjónustu, viðhorfum starfsfólks, um-
hverfi og aðstöðu. Í dag hafa þau öll myndað gott samband við
meðferðaraðila sína en finnst þó samskipti við heilbrigðisstarfs-
fólk fullorðinsþjónustu almennt ópersónulegri en í barnaþjón-
ustu, lítill tími gefast fyrir sjúklinga og starfsfólkið vera undir
miklu álagi. Guðnýju fannst ekki litið á hana heildrænt í full-
orðinsþjónustu heldur eingöngu vera einblínt á sjúkdóminn:
Þeim er alveg sama þótt þú sért í skóla, nú ert þú bara á sjúkra-
húsi. Þau hafa ekki einu sinni spurt hvort ég sé í skóla, þeim er
bara alveg sama, þannig að maður verður bara sjálfur að reyna
að koma sér áfram og læra sem er samt ekkert auðvelt.
Tinna varð aftur á móti fljótt ánægð með samskiptin í full-
orðinsþjónustu:
Mér finnst bara mjög þægilegt að vera á fullorðinsdeild. Það er
hugsað rosalega vel um mann, svona eins og á Barnaspítalanum.
Þegar maður er kominn á fullorðinsdeild er borin aðeins meiri
virðing fyrir manni. Það er talað við mann eins og maður sé full-
orðinn.
Katrín gat alltaf treyst á góða eftirfylgni í barnaþjónustu og að
brugðist væri strax við ef vandamál kæmu upp en hún bar ekki
sama traust til fullorðinsþjónustunnar:
Það sem mér fannst best á barnadeildinni var að ef ég var lasin
þá fékk ég meðferð … læknirinn hringdi í mig og sagði mér ef
ég þurfti að fara á meðferð og hann gerði það strax … á full-
orðinsdeild þá þarf ég að hringja sjálf þó að þeir segist ætla að
hringja í mann þegar upplýsingarnar koma. Ég fæ aldrei þessar
upplýsingar nema ég ýti á það sjálf, það veldur mér óöryggi.
Í barnaþjónustunni var gert ráð fyrir að foreldrar ungmenn-
anna væru með þeim og tækju virkan þátt í meðferðinni en í
fullorðinsþjónustu var ekki gert ráð fyrir fjölskyldunni og ætl -
ast til að þau tækju ábyrgð á eigin heilsu. Guðný lýsti reynslu
sinni á eftirfarandi hátt:
Mamma hefur gengið í gegnum þetta með mér allt saman og
stundum þegar stofugangur er [á fullorðinsdeild] þá hefur hún
verið rekin út … þá fer maður alveg í mínus … þannig að þau
vilja meira svona að maður sé bara fullorðinn og standi í þessu
sjálfur …
Ungmennunum fannst aðstæður á fullorðinsdeildum lélegar
miðað við á barnadeildum, umhverfið kuldalegt, lítið vera um
afþreyingu og skipulagið ómarkvisst og ekki taka mið af
þörfum þeirra. Árni sagðist heppinn ef hann fengi rúm og
þyrfti ekki að liggja frammi á gangi þegar hann kæmi í meðferð
í fullorðinsþjónustu: „… Áður en ég fer inn á spítalann núna
þá hugsa ég: Vonandi fæ ég rúm, vonandi fæ ég rúm, svo verð
ég geðveikt feginn ef ég fæ rúm og herbergi …“
Það sem myndi auðvelda flutninginn
Öll ungmennin komu með tillögur að því sem betur mætti fara
við flutninginn. Þeim fannst að auka þyrfti undirbúninginn til
muna, bæta tengsl á milli fagaðila í barnaþjónustu og full-
orðinsþjónustu og bæta aðstöðu á fullorðinsdeildum. Þau töluðu
um að þegar ákvörðun væri tekin um flutning þyrfti að taka
mið af því hversu tilbúnir einstaklingarnir væru til þess að flytja
en ekki horfa eingöngu á líffræðilegan aldur. Sunna sagði: „Það
þarf að hafa betri fræðslu, svona segja sjúklingunum hvað er
öðruvísi á barnadeildinni og fullorðinsdeildinni … reyna að
koma í veg fyrir þessa óvissu þegar verið er að skipta yfir …“
Sum ungmennin töluðu um að þau hefðu viljað hafa möguleika
á að velja á milli lækna í fullorðinsþjónustu og að meðferðar -
aðilar í barnaþjónustu þyrftu að gera meiri kröfur til ungmenna
svo þau væru betur undirbúin fyrir auknar kröfur í fullorðins -
þjónustu. Til að auka samskiptin á milli þjónustusviða bentu
þau á mikilvægi tengiliðs sem væri málsvari fjölskyldunnar og
fylgdi henni yfir í fullorðinsþjónustu. Þau töldu einnig að und-
irbúningsfundir og heimsóknir á fullorðinsdeildir myndu
auðvelda flutninginn til muna eins og Margrét sagði: „Ég held
að þetta myndi verða auðveldara ef það væri svona fundur þar
sem þú ert kynnt fyrir nýja lækninum … og hafa svona aðeins
meiri fylgd yfir, ekki bara nú ert þú komin yfir, bæ …“ Ung-
mennin töluðu um að gera þyrfti ráð fyrir fjölskyldunni á full-
orðinsdeildum, minnka álag á starfsfólk og auka rými fyrir
sjúklinga. Þeim fannst að skipulagið þyrfti að vera markvissara
og miða að þörfum skjólstæðinga. Sum nefndu að koma þyrfti
á jafningjastuðningi í fullorðinsþjónustu og sérdeild fyrir ungt
fólk. Guðný sagði þetta: „Það þarf að reyna að raða á stofurnar
ritrýnd grein • peer reviewed paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 93. árg. 2017 91