Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Side 17

íslensku (20) og færeysku (21) notuð til að greina veður-hann sem for-
nafn, en þó er þess raunar getið að ekki sé ljóst til hvers það vísar.
(20) *Í gær var kaldur.
(21) *Í dag er høgur.
í dag er hár (þ.e. að norðan)
Eitt af því sem bendir til að veður-hann sé ekki vísandi er að spurningar
eins og (22b) eru merkingalausar enda er ekkert röklegt svar við þeim
(sbr. Höskuld Þráinsson 2005:33). Hins vegar er í öðrum gerðum setn-
inga með persónufornafni (t.d. almenna (e. generic) fornafninu þeir)
mögulegt að spyrja og svara til hvers er vísað, eins og í (23).
(22)a. Hann rigndi/kólnaði síðdegis á laugardaginn.
b. *Hver rigndi/kólnaði síðdegis á laugardaginn?
(23)a. Þeir eru alltaf að hækka skattana.
b. Hverjir eru alltaf að hækka skattana?
Enn fremur kemur fram óvissa hjá málnotendum um hvað veður-hann
vísar í, eins og í dæmi (24) þar sem beinlínis er spurt hvert viðmiðið sé.10
(24) Loksins, loksins, loksins hélst „hann“ (himininn?? Hver er þessi
hann??) nógu þurr til þess að við gætum skellt okkur á línuskauta.
(Sótt á netið, yfirfarið 04.10.2016)
Enda þótt ekki verði séð að veður-hann sé vísandi í nútímamáli er líklegt
að það hafi upprunalega verið persónufornafn og þar með vísandi. Eins
og fjallað verður um á eftir geta ýmis nafnorð staðið með veðurfarssögn-
um, bæði að fornu og nýju. Hugsanlega má tengja uppkomu veður-hann
við notkun nafnorða með þessum sögnum, en það kynni að skýra setn-
ingafræðilega hegðun gervifrumlagsins hann. Þessi hugmynd verður ekki
rædd frekar hér en benda má á grein eftir Þórhall Eyþórsson og Sigríði
Sæunni Sigurðardóttur (2016) þar sem nánar er fjallað um uppruna og
þróun veður-hann.
Þegar veðrið kólnar og vindinn hvessir — þá snjóar hann 17
10 Hér mætti einnig tilgreina þá hugmynd að veður-hann sé einkum notað þegar fólk
vill skeyta skapi sínu á veðrinu, að þá sé eins konar óvinur hugsaður upp (Eiríkur
Rögnvaldsson 1991).