Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Síða 53

(5) a. They expected SF to leave the room (angry).
b. John ate VF (*raw).
Ef fylgiumsagnir fela í sér einhvers konar nánari lýsingu á nafnlið sem
hefur ákveðniþátt þá skýrir greiningin þennan mun.
Við snúum okkur núna að dæmum í íslensku til að glöggva okkur
betur á mismunandi gerðum ósagðra rökliða, nánar tiltekið í nafnháttar-
setningum, hefðbundinni þolmynd og nýju þolmyndinni. Í nafnháttar-
setningum líkt og í (6) er frumlagið SF (eða FOR) eins og sést t.d. á því
að notkun fylgiumsagnar, eins og nakinn í (6), er möguleg.
(6) [Að SF borða morgunmat nakinn] er gamall draumur.
Í hefðbundinni þolmynd, eins og í (7), er þetta ekki mögulegt en það sýnir
að ósagður rökliður hennar er ekki SF.
(7) *Morgunmatur var borðaður nakinn.
(Jóhannes Gísli Jónsson 2009:297)
Halldór Ármann Sigurðsson (2011) og Jóhannes Gísli Jónsson (2009)
halda því fram að fylgiumsagnir séu ótækar með ósögðum röklið nýju þol-
myndarinnar, eins og sýnt er í (8).
(8) a. *Það er alltaf borðað morgunmat nakinn.
(Jóhannes Gísli Jónsson 2009:297)
b. Var barið hana (*fullur)?
(Halldór Ármann Sigurðsson 2011:157)
Þótt þeir Halldór og Jóhannes telji báðir að ósagði rökliðurinn geti ekki
verið FOR eru greiningar þeirra samt ólíkar. Jóhannes telur þetta sýna að
ósagður rökliður nýju þolmyndarinnar sé eins og í hefðbundinni þol-
mynd. Halldór heldur því aftur á móti fram að rökliðurinn sé setninga -
fræðilegur og hafi persónuþætti; það útskýri t.d. að andlagið geti fengið
þolfall. Okkar greining, sem verður rædd hér á eftir, er um margt svipuð
hugmyndum Halldórs þar sem við gerum ráð fyrir VF í frumlagssæti
sagn liðarins í nýju þolmyndinni. Við teljum að ósagði rökliðurinn í dæm-
inu í (6) sé SF, í hefðbundnu þolmyndinni (7) sé hvorki setningafræðilegt
SF né VF og í nýju þolmyndinni (8) sé VF.
Þó að kenning Landaus um veik og sterk fornöfn fjalli aðeins um
ósagða liði er ekkert sem útilokar að sams konar aðgreiningu sé að finna
meðal fornafna sem borin eru fram. Hefðbundin fornöfn eru þá að jafn -
Veik fornöfn í afturbeygðri þolmynd 53