Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Síða 55

marki sem kerfisbundnir eiginleikar veikra ósagðra fornafna komi einnig
reglulega fyrir meðal fornafna eins og sig í afturbeygðri þolmynd í ís -
lensku.
Áður en lengra er haldið er rétt að geta þess að ýmsar hugmyndir hafa
verið settar fram um mismunandi innri gerð fornafna, sagðra sem ósagðra,
og hér verður minnst á nokkrar þeirra. Kayne (1975) skiptir fornöfnum í
frönsku í sterk fornöfn og hengla, á grundvelli ólíkra setningafræðilegra
eiginleika. Cardinaletti og Starke (1996) bæta við þriðja flokknum, veik-
um fornöfnum. Hengla og veik fornöfn kalla þau ófullburða (e. deficient),
sem gefur til kynna að þessar tvær gerðir fornafna skorti einhvern eigin-
leika í samanburði við sterk, fullburða fornöfn. Þau Cardinaletti og Starke
(1996:59–60) greina afturbeygð fornöfn sagna sem hafa skyldubundna
afturbeygingu í þýsku sem veik en afturbeygð fornöfn annarra sagna virð -
ast hins vegar vera sterk. Déchaine og Wiltschko (2002) skipta persónu-
fornöfnum í þrennt, ákveðniliði, persónuþáttaliði og nafnliði. Sam kvæmt
þeirri skiptingu hafa ákveðniliðir ríkulegri setningagerð en hinar for nafns -
gerðirnar og persónuþáttaliðir hafa ríkulegri formgerð en nafn liðir. Aftur -
beygðum fornöfnum skipta þær Déchaine og Wiltschko (2012) í enn fleiri
flokka, fimm talsins, út frá setningafræðilegri stöðu og gerð.6
Markmið þessarar greinar er að prófa tilgátuna í (10) um að fornafnið
í afturbeygðri þolmynd í íslensku sé VF í skilningi Landaus. Greinin er
skipulögð sem hér segir. Í 2. kafla kynnum við eiginleika afturbeygðrar
þolmyndar. Í 3. kafla færum við rök fyrir því að sig sé veikt fornafn í aftur -
beygðri þolmynd. Í 4. kafla setjum við fram setningafræðilega greiningu
á afturbeygðri þolmynd og greinin endar á niðurlagi í 5. kafla.
2. Afturbeygð þolmynd
Nokkur dæmi um afturbeygða þolmynd eru sýnd í (13). Í þessum kafla
kynnum við ýmis einkenni þessarar setningagerðar sem aðgreina hana frá
öðrum setningagerðum.
Veik fornöfn í afturbeygðri þolmynd 55
6 Þótt sumar af fornafnsgerðum Déchaine og Wiltschko (2002, 2012) og veik fornöfn
Cardinaletti og Starkes (1996) séu um sumt svipuð veikum ósögðum fornöfnum Landaus
er ýmislegt sem skilur þar að en við förum ekki nánar út í það hér. Þá minnir ritstjóri okkur
á að eitt meginmarkmið bindikenningar Chomskys (1981) var að setja fram flokkun á
nafnliðum sem átti bæði að ná til sagðra og ósagðra liða. Sjá Höskuld Þráinsson (1991) og
Eirík Rögnvaldsson (1990).