Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Side 132

(15) Orðasafn (rætur, afleiðsla, samsetning, stirðnaðir setningarlegir liðir)
→ setningahluti (frjálsir setningarlegir liðir)
Seinni kosturinn, sýndur í (16), felur í sér að setningarlegir fyrri liðir séu
fluttir úr setningahlutanum yfir í orðasafnið til orðmyndunar. Þannig
verði því að gera ráð fyrir einhverri opnun milli orðasafnsins og setninga-
hlutans, þótt sú opnun geti verið takmörkuð.
(16) Orðasafn (rætur, afleiðsla, samsetning, stirðnaðir setningarlegir liðir)
←→ setningahluti (frjálsir setningarlegir liðir)
Umræðan um það hvor kosturinn er sennilegri hefur verið lífleg hin
seinni ár (sjá til dæmis Scalise og Guevara 2005, Lieber og Scalise 2007
og Sato 2010) og hún hefur einkennst af spurningunni um það hvort fyrri
liðir á borð við þá sem sýndir eru í (3)–(5) séu geymdir í orðasafni eða
myndaðir með virkum reglum í setningahluta. Og enn fremur eftirfarandi
spurning: Ef liðirnir koma úr setningahlutanum hvernig geta þeir þá
orðið hluti af leiddra og samsettra orða í orðasafninu ef engin tengsl eru
sögð þar á milli? Þessi umræða hefur að miklu leyti snúist um það hvort
tilgátan um sjálf stæði orðasafnsins, e. Lexical Integrity Hypothesis, hér eftir
LIH, standist nánari skoðun. Í tilgátunni felst að orðasafn og setninga-
hluti notist við ólíkar reglur og lögmál, sbr. Bresnan og Mchombo (1995:
181–182) og Lieber og Scalise (2007:3), og þess vegna geti þessir tveir
þættir aldrei skarast á þann hátt sem lýst er í (16).9 Tilgátan lokar á þann
möguleika að setningarlegum samsetningum sé lýst þannig að orðmynd-
unarreglur í orða safni nái í setningaliði eða setningar úr setningahluta til
þess að mynda samsett orð.
Tilgátan um sjálfstæði orðasafnsins felur meðal annars í sér það sem
lýst er í (17), þar sem gert er ráð fyrir að beygingar- og orðmyndunar hlut -
inn sé í orðasafninu (sjá Lieber og Scalise 2007:3):
Þorsteinn G. Indriðason132
9 Bresnan og Mchombo (1995:181–182) lýsa þessu svo:
… words are built out of different structural elements and by different principles of
composition than syntactic phrases. Specifically, the morphological constituents of
words are lexical and sublexical categories — stems and affixes — while the syntactic
constituents of phrases have words as the minimal, unanalyzable units; and syntactic
ordering principles do not apply to morphemic structures. As a result, morphemic
order is fixed, even when syntactic word order is free; the directionality of ‘headed-
ness’ of sublexical structures may differ from supralexical structures; and the internal
structure of words is opaque to certain syntactic processes.