Bændablaðið - 05.10.2017, Blaðsíða 24

24 Bændablaðið | Fimmtudagur 5. október 2017
Borgarafundur haldinn á Ísafirði undir kjörorðunum „Fólk í fyrirrúm“ ályktaði um mikilvæg verkefni í fjórðungnum:
Vestfirðingar vilja laxeldi í Djúpinu, veg um
Teigsskóg og hringtengingu rafmagns
Fjölmennur íbúafundur var
haldinn á Ísafirði sunnudaginn
24. september um mikil hitamál
er varða laxeldi, samgöngur og
raforkuframleiðslu í fjórðungn-
um. Í ályktun, sem samþykkt
var einróma á fundinum, var
þess krafist að ráðist verði strax
í vegagerð í Gufudalssveit, að raf-
orkumál á Vestfjörðum verði færð
í nútímabúning með hringtengingu
Vestfjarða og að laxeldi verði
áfram heimilað í Ísafjarðardjúpi.
Til fundarins kom Bjarni
Benediktsson forsætisráðherra, Jón
Gunnarsson, ráðherra samgöngu-
og sveitarstjórnarmála, Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir, sjávarút-
vegs- og landbúnaðarmálaráðherra
og Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir,
ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpun-
arráðherra. Þá var Árna Finnssyni,
formanni Náttúruverndarsamtaka
Íslands, einnig boðið til fundarins.
Að loknum fjórum framsögum tóku
fulltrúar sveitarfélaganna, ráðherr-
ar, fulltrúi KPMG og formaður
Náttúruverndarsamtaka Íslands sæti
í pallborði og svöruðu spurningum
úr sal.
Samkvæmt greiningu KPMG sem
kynnt var á fundinum yrðu áhrif af
laxeldi í Djúpinu veruleg. Er þó bent
á að forsendur í úttektinni séu háðar
óvissu, m.a. um hvort laxeldi verði
leyft í Djúpinu. Segja skýrsluhöf-
undar þó ljóst að um sé að ræða stórt
tækifæri til atvinnuuppbyggingar
og styrkingar samfélaga í byggðar-
lögunum við Ísafjarðardjúp. Helstu
niðurstöður eru:
• Fjöldi beinna nýrra starfa er
áætlaður um 260 og nái hámarki
um áratug eftir að ákvörðun um
að leyfa eldi yrði tekin.
• Fjöldi afleiddra starfa sem
verða til á svæðinu verði um
150 á sama tíma.
• Íbúaþróun snúist við og áætluð
fjölgun verði um 900 manns í
sveitarfélögum við Djúp á sama
tíma og bein störf ná hámarki.
• Heildarumfang 25 þúsund
tonna fiskeldis og óbeinna
áhrifa er talin skila um 23
milljörðum króna á ári við
hámarksframleiðslu.
• Heildarumfang stangveiði á
svæðinu og óbeinna áhrifa er
metin um 220 milljónir króna
á ári, eða um 1% af umfangi
laxeldis.
• Ársgreiðslur til ríkissjóðs munu
nema um 1 milljarði króna og
um 250 milljónir króna renna til
sveitarfélaga þegar framleiðsla
er í hámarki og flest bein störf
verða til.
Vilja veg um Teigskóg,
hringtengingu rafmagns og
laxeldi í Djúpinu
Heimir Már Pétursson fréttamaður
var fundarstjóri en á sjötta hundrað
mættu á fundinn og voru umræður
líflegar. Í pallborði að loknum ávörp-
um sátu bæjarstjórar sveitarfélag-
anna á Vestfjörðum fyrir svörum,
sem og fjórir ráðherrar. Í fundarlok
las Heimir Már upp ályktun fundar-
ins við góðar undirtektir, en hún var
svohljóðandi:
„Borgarafundur á Vestfjörðum
24. september 2017 vill að mat á
samfélagslegum áhrifum verði
í framtíðinni lagt til grundvallar
stórframkvæmdum og lagasetn-
ingu þegar það á við. Jafnframt
setur fundurinn fram eftirfarandi
þrjár kröfur:
• Ráðist verði strax í vegagerð í
Gufudalssveit samkvæmt leið
Þ-H (um Teigsskóg), vegna
brýnna hagsmuna sveitarfélag-
anna, atvinnulífsins og íbúa.
• Raforkumál á Vestfjörðum
verði færð í nútímabúning
með hringtengingu Vestfjarða
um Ísafjarðardjúp, þannig að
atvinnutækifærum fjölgi á
Vestfjörðum.
• Laxeldi verði áfram heimilað
í Ísafjarðardjúpi og í því ljósi
setji stjórnvöld fram, fyrir árs-
lok, ákvæði um nauðsynlegar
mótvægisaðgerðir til að verja
laxveiðiár í Ísafjarðardjúpi
gegn hugsanlegri hættu á erfða-
blöndun.“
Engin sátt né samlyndi
í að skilgreina heimkynni fólks
sem friðland
Eiríkur Örn Norðdahl, rithöfundur,
þýðandi og ljóðskáld, flutti tölu á
borgarafundinum sem vakti mikla
athygli. Hann sagði hvorki sátt né
samlyndi í því fólgið að skilgreina
heimkynni fólks sem friðland sem
það megi ekki snerta, sem það megi
ekki hafa lifibrauð sitt af – að byggð-
in verði að víkja fyrir óbyggðunum,
því réttur óbyggðanna sé meiri.
„Það er ekki ballans. Það er
ofbeldi,“ sagði Eiríkur Örn í ræðu
sinni sem hljóðar svo:
„Maður lifir í náttúrunni. Það er
ekki nóg með að sólarlögin sprengi
hjörtun í elskendum, kyrrðin slái á
æsing hugsjúkustu brjálæðinga og
skáldin yrki allt sem skiptir máli til
vatnsfallanna. Það er ekki heldur nóg
með að náttúran færi okkur fæðu til
að seðja hungrið, fisk úr ólgandi haf-
inu, krækling úr spegilsléttum firðin-
um, grænmeti og ávexti beinlínis
upp úr jörðinni og kjöt af beinum
skepnanna. Við sleppum nefnilega
aldrei úr náttúrunni. Náttúran er
óaðskiljanlegur hluti af okkur – við
erum ekki utan við náttúruna, ekki
utan á henni, heldur í henni. Við
erum náttúran.
En maður lifir ekki bara í náttúr-
unni – maður deyr líka í náttúrunni.
Hafið drekkir manni, fjöllin ryðjast
yfir mann – þurrka út heilu byggða-
lögin – fellibyljir leggja samfélög í
eyði, flóð sökkva borgum – og nátt-
úran, mannleg náttúra, hefur oft og
tíðum þær afleiðingar að við völd-
um hvert öðru, eða sjálfum okkur,
óumræðanlegum skaða. Fólk drepur
fólk og fólk drepur sjálft sig. Og
lifi maður alla þá náttúru af – sem
er tölfræðilega ósennilegt – svíkur
mann loks bara líkaminn, náttúra
holdsins, og maður hrynur niður og
verður að eintómu dufti, jafn örugg-
lega og ef hvað sem er annað hefði
drepið mann.
Maður lifir í náttúrunni, maður
deyr í náttúrunni og þess á milli
beislar maður náttúruna. Maður reis-
ir segl upp í vindinn, lætur stjörn-
urnar teyma sig um hafið, steypir
akkeri úr málmgrýti, smíðar skeifur
á hestana, múl á hundana, leggur
vegi meðfram fjörðum, brúar firðina,
borar göt á fjöllin, sigrar háloftin og
sigrar jafnvel sjálft holdið. Því nátt-
úra mannsins er stór og afleiðingar
hennar miklar og mikilfenglegar.
Maður beislar náttúruna og
maður eyðileggur náttúruna. Nýjustu
tölur segja að eftir þrjátíu ár verði
meira plast í hafinu en fiskur. Mér
skilst að Reykvíkingar séu meira og
minna að kafna í svifryksmengun af
umferðinni. Fellibyljina sem riðið
hafa yfir Karíbahafið upp á síðkastið
er ekki hægt að skrá á reikning
duttlungafullrar náttúru. Þar á
maðurinn, græðgi stórfyrirtækja og
fyrirhyggjuleysi samfélaga, hönd
í bagga. Olían fuðrar upp í farar-
tækjum svo uppskerur bresta vegna
loftslagshlýnunar. Námur tæmast,
búskapur breytist í villimennsku –
og já, laxeldi hefur, þar sem hirðu-
leysi réði för, farið allharkalega af
hjörunum. Og það viljum við ekki
– það vill enginn skíta í deigið. Ef
við ætlum að stunda hér sjókvía-
eldi þurfum við að geta treyst því
að regluverkið sé grjóthart. Búskap
þarf alltaf að stunda af virðingu við
náttúruna – það er ekki valkvætt.
Maður eyðileggur náttúruna og
maður eyðileggur þar með sjálfan
sig – en eyðileggingin er mismikil.
Með hverjum nýjum vegi hverfur
ósnortið víðerni, með hverju nýju
húsi gufa óbyggðirnar upp og sjást
ekki aftur fyrr en byggðin leggst í
eyði og húsin fyllast draugum – og
á eftir draugunum koma túristar. Við
getum dregið úr vistspori okkar –
lágmarkað þau áhrif sem við höfum
á umhverfi okkar – en við getum
ekki látið vistsporið hverfa. Allri til-
veru fylgir bæði fórnarkostnaður og
Myndir / Haukur Már Harðarson