Bændablaðið - 05.10.2017, Blaðsíða 28

28 Bændablaðið | Fimmtudagur 5. október 2017
Sveinn og Katrín Helga með grönóttu tvíburana. Myndir / smh
Grönóttir kvígukálfar í Reykjahlíð
Á leið sinni frá Laugarási í
Biskupstungum keyrði ljós-
myndari fram á þessa fallegu
kálfa við Reykjahlíð á Skeiðum.
Þar reka Sveinn Ingvarsson, fyrr-
verandi varaformaður Bænda-
samtaka Íslands, og Katrín Helga
Andrésdóttir, fyrr verandi héraðs-
dýralæknir, myndar legt kúabú, en
þau fengu Landbúnaðarverðlaunin
2012.
„Við höfum alltaf reynt að hafa
litafjölbreytni hér hjá okkur. Sonur
okkar, Ingvar Hersir, hefur mikinn
áhuga á grönótta litnum þannig
að við við höfum keypt grönóttar
kvígur. Í Andrésfjósum fengum við
kvíguna Ljósku sem reyndist ágæt
mjólkurkýr. Undan henni fengum
við Birtingsdótturina Skinku, henn-
ar fyrsti kálfur var Laufássonurinn
Olaf – auðvitað grönóttur – og son-
urinn fékk að nota hann á kvígur.
Undan honum eigum við grönóttu
kvígurnar Heilvitu, Fönn, Hríð og
Ólafíu,“ segir Katrín Helga.
Staða litarins trygg á bænum
„Næsti burður Skinku voru
tvíburarnir og Bambadæturnar
Rakel og Lea. Þriðji burðurinn var
svo líka tvær grönóttar kvígur undan
Bolta, því miður fæddist önnur dauð
en hin lifir og heitir QueenB.
Við eigum því núna sjö grönóttar
kvígur, þannig að staða litarins á
bænum ætti að vera trygg,“ segir
Katrín Helga.
Að sögn Katrínar Helgu er
grönótt forn litur og við hann bundin
ýmis trú, Keltar hafi til dæmis trúað
því að dýr með þennan lit kæmu úr
álfheimum.
Um 1,2 prósent af skoðuðum
kúm
Guðmundur Jóhannesson,
ráðunautur í nautgriparækt hjá
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins,
segir að grönóttar kýr séu hvítar á
skrokkinn en með lit á nösum og
eyrum.
„Þær geta verið með mismun-
andi grunnlit, það er brandgrönótt-
ar, kolgrönóttar og svo framvegis.
Í kúaskoðun 2016 voru skoðaðar
67 grönóttar kýr, eða rétt um 1,2
prósent af öllum skoðuðum kúm það
ár. Vissulega ekki algengur litur en
þó er til töluvert af grönóttum kúm.
Ég á von á því að þeim fjölgi aðeins
á næstunni þar sem við vorum með
grönótt naut á stöðinni fyrir skömmu
síðan,“ segir Guðmundur. /smh
Fönn, Hríð og Ólafía voru í kálfahópnum sem ljósmyndari sá á ferð sinni.
Mat OIE á dýralæknaþjónustu á Íslandi:
Dýraheilbrigðismálin
í nokkuð góðu lagi
– Áskorun að halda hæfum dýralæknum í landinu
Alþjóðadýraheilbrigðisstofnunin
(OIE) gaf á dögunum út skýrslu
um mat á stöðu íslensku dýra-
læknaþjónustunnar, en hún var
metin um haustið 2015 að beiðni
íslenskra stjórnvalda.
Skýrslan sýnir að staðan er nokk-
uð góð á Íslandi. Meðal helstu styrk-
leika kerfisins að mati OIE er góð
löggjöf og reglulegt eftirlit sem sé
byggt á áhættumati. Sérstaklega er
bent á að tilfelli matarsýkinga eru
mjög fá og þá komu öll matvæla-
fyrirtæki sem voru skoðuð mjög vel
út. Þeir þættir sem mættu vera betri
snúa að símenntun, áhættugreiningu
og þátttöku framleiðenda í sameig-
inlegum verkefnum.
Lág tíðni dýrasjúkdóma
Í niðurstöðum skýrslunnar kemur
fram að tíðni dýrasjúkdóma á Íslandi
sé lág, sem sé afleiðing þess að ströng
löggjöf hafi takmarkað mjög inn-
flutning á dýraafurðum – sérstaklega
lifandi dýrum. Ísland njóti líka góðs
af því, í þessu tilliti, að vera eyja.
Þessi staða hafi skapað tækifæri á
útflutningi á margvíslega erlenda
markaði; meðal annars með lamba-
kjötsafurðir, hrossakjöt, hesta og
fiskafurðir. Dýralæknar á Íslandi eru
almennt taldir vera vel hæfir og sam-
viskusamir, þótt ákveðinn skortur sé á
þeim og þeim sem sérhæfðir eru. Því
hafi verið erfitt að laða íslenska dýra-
lækna til starfa hjá Matvælastofnun,
en einnig spili inn í að laun séu ekki
eftirsóknarverð sem í boði eru – eða
starfsumhverfi.
OIE bendir á að vinnuálag hafi
aukist á dýralækna og því hafi þurft
að forgangsraða vinnu. Þannig hafi
ekki náðst að sinna öllum starfs-
sviðunum nægilega vel. Fjárskortur
hefur til dæmis valdið takmörkun-
um á því að hægt sé að viðhalda
varnarlínum á milli beitarhólfa.
Hann hefur einnig takmarkað þjálfun
starfsmanna, símenntun – og komið
í veg fyrir fundar- og ráðstefnuferðir
til útlanda.
Áhersla á löggjöf um matvæli
og velferð dýra
Vegna þess að Matvælastofnun hefur
þurft að forgangsraða verkefnum
hefur verið lögð aðaláhersla á að
innleiða nýja matvælalöggjöf og
nýja löggjöf um velferð dýra. Það
hefur verið á kostnað áhættugrein-
ingar og samsvarandi eftirlits með
dýraheilbrigði. Þess er þó getið að
fleira starfsfólk starfi í eftirliti með
dýraheilbrigði en í matvæla- og fóð-
ureftirliti.
Áhætta á kúariðusmiti á Íslandi
er talin vera óveruleg. Fram kemur
í skýrslunni að til séu eftirlitsáætl-
anir fyrir fjölda sjúkdóma eins og
riðu, salmonellu og kampýlóbakter.
Eftirlitsáætlanirnar eru taldar vera
góðar, en fáir framandi sjúkdómar
hafa komið fram.
Áskorun að halda hæfum
dýralæknum í landinu
Helstu áskoranir sem Ísland stend-
ur frammi fyrir séu að halda hæfum
dýralæknum í landinu og laða til sín
nýja. Mikilvægt sé að viðhalda lágri
tíðni dýrasjúkdóma í landinu, þrátt
fyrir að meira sé flutt inn af dýra-
afurðum og aukinn fjölda ferða-
manna. Þetta þýðir að bæta verður
eftirlit og viðbúnaðaráætlanir, auka
meðvitund um sjúkdóma og æfa svið-
setningu á sjúkdómstilfellum sem
gætu komið upp. Allir hagsmuna-
aðilar þurfi að vinna betur saman til
að sjúkdómavarnirnar gagnvart búfé
– og öðrum hlekkjum í fæðukeðjunni
– verði skilvirkari.
Þá sé mikilvægt að auka meðvit-
und ferðafólks um hættuna á því að
bera smit til landsins, til að lágmarka
möguleikana á að stöðu dýraheil-
brigðismála í landinu sé stefnt í voða.
Flestar einkunnir góðar
Alls voru mældir 46 þættir og eru
niðurstöðurnar meðal annars birtar
á stigatöfluformi. Í stigatöflunni eru
gefnar einkunnir frá 1 og upp í 5 sem
er hæsta einkunn. Matvælastofnun fær
í flestum tilvikum 3 eða 4 í einkunn
en þrír liðir fá hæstu einkunn; þeir
snúast um eftirlit með fyrirtækjum,
reglugerðir, leyfisveitingar, vottorð
og samræmi við önnur lönd. Tveir
liðir – sem eru liðir í stjórnkerfi dýra-
læknamála sem ekki eru til staðar í
landinu (Veterinary Statutory Body
Authority og Veterinary Statutory
Body Capacity) – fá einkunnina 1
og þrír liðir fá einkunnina 2, en þeir
snúast um þátttöku framleiðenda í
sameiginlegum verkefnum, áhættu-
greiningu og símenntun.
Hægt er að nálgast skýrsluna í
gegnum vef Matvælastofnunar, undir
Dýraheilbrigði. /smh
Jón Gíslason er forstjóri Matvælastofnunar. Dýraheilbrigðismál á Íslandi
komu ágætlega út í mati Alþjóðadýraheilbrigðisstofnunarinnar frá 2015.
Mynd /smh
Bændablaðið
Smáauglýsingar 56-30-300
Næsta blað kemur út 19. október