Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1998, Qupperneq 51

hreyfihamlaðir öryrkjar fái
lán til bifreiðakaupa á hag-
stæðari kjörum en gerist og
gengur og viljinn stendur til
afnáms þeirra með öllu.
Ekki er ofsögum sagt af því
hver rausn manna er þegar
vermdir eru valdastólar og
hæfir hér amen eftir efninu.
* * * *
Landlæknir okkar um
mörg liðin ár, Ólafur
Ólafsson, er nú að láta af
störfum. Að honum er
mikill missir þó maður komi
ugglaust í manns stað.
Vakandi áhuga hans á
velferðarmálum, varðstöðu
hans urn hag þeirra sem höllum fæti
standa hefur hér verið vel fagnað
þakklátum huga. Hann hefur enga
tæpitungu talað til stjórnvalda sem
annarra ráðandi afla þegar honum
hefur þótt sem á réttlætið og vel-
ferðina væri gengið.
Hann hefur einnig margsinnis með
ýmsum hætti vakið athygli á kjara-
stöðu öryrkja, sýnt m.a. fram á hversu
veik efnaleg og þá einkum eignaleg
staða þeirra er.
Nýlega lét landlæknisembættið
gjöra könnun á ýmsum högum fólks
varðandi heilbrigðisþjónustu og auð-
vitað sannaðist það enn einu sinni hve
við í mörgu stöndum þar vel að vígi.
Einn þáttur hins vegar vakti öðrum
fremur athygli en það var hátt hlutfall
þeirra sem höfðu af efnalegum ástæð-
um veigrað sér við eða dregið úr hófi
að fara til læknis og þá átt öðru fremur
við grunnþjónustuna.
Ekki kom okkur það á óvart þó
öryrkjar væru fjölmennir í þeim hópi.
Af tíðindum frá Hjálparstofnun
kirkjunnar um neyðaraðstoð þeirra að
dæma þar sem helmingur hjálparþurfi
eru öryrkjar þá kemur í ljós að furðu
oft er verið að fá aðstoð vegna
læknishjálpar eða lyfjakaupa.
etta eru skelfileg tíðindi nú þegar
víxlarar og gróðamenn sam-
félagsins fitna sem aldrei fyrr og þess
skulu menn gæta að einhverjir kosta
auðsæld þeirra, hún er ekki sem
manna af himni. A þessu var vakin
verðug athygli af landlækni og hafi
hann hugheila þökk fyrir það sem aðra
liðveislu.
Staðreyndin um “blessuð” þjón-
ustugjöldin í heilsugæslunni er nefni-
lega sú, að þau voru ekki til fram á
árið 1991, en þá þótti við hæfi að
herða sultaról sjúklinga og sú sultaról
er enn reyrð af alefli, þó hvarvetna séu
sögð blóm á bala þjóðarbúsins.
Og það sem verra er, á æðstu stöð-
um er skollaeyrum skellt við ótví-
ræðum niðurstöðum eins og þeim sem
frarn komu í rannsókn landlæknis.
Máske aðsteðjandi kosningar megi í
einhverju ýta við þeirn sem nú eru
haldnir þeirri villu að hjá öryrkjum sé
allt í stakasta lagi - hver veit?
Landlæknir hefur sannarlega gjört
sitt til að leiða staðreyndir í ljós, þær
eru ekki grunur, ekki ágiskanir. Með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir
heilsu og líf fólks veigrar það sér við
eða dregur von úr viti að fara til læknis
sakir efnaleysis. Þetta gerist mitt í
grósku þess góðæris sem gortað er af.
Og við hljótum að spyrja: Hvar er
þá hin rómaða, alltumlykjandi velferð
okkar allra á vegi stödd.
* * * *
✓
Asíðsumardögum ár hvert leggja
óvenjumargir leið sína hingað
vegna “blessaðra” álagningarseðlanna
sinna.
Margt kemur þar eðlilega til og
ævinlega leitar sú spurn á hugann
hvers vegna skattleysismörkin eru svo
ofurlág, af hverju eru þau ekki
hækkuð og í staðinn lagt rösklega á
þá sem gnótt hafa, jafnvel á aðra
milljón á mánuði, hvaða veraldarinnar
verðleikar sem þar búa nú að baki.
Gjaldið í þann annars ágæta sjóð,
Framkvæmdasjóð aldraðra, ber oft á
góma, það kemur fram sem skuld sem
þeir samviskusömu eru ekki ýkja
hrifnir af, haldandi sig hafa greitt
“keisaranum það sem keis-
ai'ans er” og ríflega það þó.
Þessar árlegu umræður
vekja upp þá gömlu baráttu
Öryrkjabandalagsins sem
endurnýjuð hefur verið æði
oft að öryrkjar verði undan-
þegnir þessu gjaldi og til
þrautavara að öryrkjar undir
ákveðnu tekjumarki - hærra
en því sem nú er - verði
gjaldfríir. Það er í raun
óhæfa að öryrki með rétt
rúmar 700 þús. kr í árstekjur
og um það eru því miður
óteljandi dæmi skuli þurfa
að greiða þennan aukaskatt,
þó til þarfra hluta fari.
Skv. lögum um sjóðinn breytast
tekjumörk árlega í samræmi við breyt-
ingar á persónuafslætti til skatts og
miðað við þróun hans er ljóst að tekju-
mörkin eru í engu samræmi við þau
upphaflegu, hvorki með tilliti til verð-
lagsþróunar og því síður launaþróunar
að ógleymdri launavísitölunni.
Enn skal knúið á um leiðréttingar
þessa máls og þess freistað að fá fram
breytingar til bóta. En máske er það
til of mikils mælst að menn sem
verma valdastóla átti sig á því að hjá
þessu fólki er hver þúsundkallinn
dýrmætur og að skulda fjóra slíka
getur hreinlega verið ógnvekjandi.
* * * *
Um síðustu áramót var úr gildi
felld með lögum grein sem sagði
til um hversu frítekjumark skyldi
breytast þ.e. við hvaða tekjumörk
skerðing skyldi hefjast vegna vinnu-
tekna, greiðslna úr lífeyrissjóði og
makatekna. Lengi hafa orðið árekstr-
ar út af þessu milli samtaka fatlaðra
og stjórnvalda og við reynt af megni
að halda mönnum við lagabókstafinn
með misjöfnum árangri. En nú hafa
menn geðþóttann einan fyrir sér og
nú 1. sept. kom árangurinn í ljós.
Fntekjumarkið var aðeins hækkað um
4%, en hefði að lágmarki skv. fyrri
lögum átt að hækka um 8.7%. Við
vöruðum hér sterklega við ásamt
Sjálfsbjörg á síðasta þingi þegar þessi
mál voru til meðferðar en allt kom
fyrir ekki. En verkin sýna merkin og
ekki erháreistur höfðingsskapurinn á
bæ heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytis. Gegn þessum geðþótta þarf
að gjöra atlögu það harða að duga
megi. H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
51