Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2001, Qupperneq 4

FRÁ RITSTJÓRA
Síðastliðið vor voru liðin 40 ár
frá stofnun Öryrkjabandalags
íslands. Fréttabréfið er því
helgað afmælinu að nokkru leyti og
ber nokkurn keim þess.
Arið 1961, þegar Öryrkjabandalag
Islands var stofnað, var umhverfi
fatlaðra með allt öðrum hætti en nú.
Þá voru starfandi hér á landi fá félög
sem unnu að málefnum fatlaðra. Elst
voru Blindravinafélag íslands,
Heyrnarhjálp, S.Í.B.S. og Blindra-
félagið. Þessi félög voru stofnuð á
árunum 1932-1939. síðan varð nokk-
urt hlé á stofnun félaga sem unnu að
málefnum fatlaðra. Á árunum 1950-
1960 voru stofnuð Geðverndarfélag
Islands, Styrktarfélag lamaðra og
fatlaðra, Styrktarfélag vangefinna,
Sjálfsbjörg, landsamband fatlaðra og
Félag heyrnarlausra. Sex þessara
félaga urðu stofninn að Öryrkja-
bandalagi Islands: þrjú styrktarfélög
og þrjú félög fatlaðra.
Fljótlega Qölgaði félögunum og
þegar kom fram á 9. áratug síðustu
aldar varð eins og vitundarvakning á
meðal ýmissa hópa sem áður höfðu
ekki haslað sér völl á vettvangi fatl-
aðra. Nú er svo komið að 26 félög
eiga aðild að Öryrkjabandalagi
Islands og á þeim væntanlega enn
eftir að fjölga.
Fyrsti formaður Öryrkjabandalags
íslands var Oddur Ólafsson, yfir-
læknir á Reykjalundi, en hann hafði
um árabil beitt sér mjög fyrir úrbót-
um öryrkjum til handa. Gegndi hann
formannsembættinu til ársins 1967.
Þá var sú regla upp tekin að formaður
sat einungis tvö ár. Hefur þetta
vafalaust veikt Öryrkjabandalagið
nokkuð því að menn voru rétt að
byrja að kynnast málefnum banda-
lagsins þegar þeir létu af störfum.
Árið 1983 urðu nokkur þáttaskil í
sögu Öryrkjabandalagsins. Þá var
Vilhjálmur Vilhjálmsson kosinn for-
maður og Oddur Ólafsson varafor-
maður. Arinbjörn Kolbeinsson,
læknir, hafði þá gegnt embætti for-
manns næstu tvö árin á undan, farsæll
og slyngur samningamaður, og urðu
Arnþór Helgason
Það er bágt til þess að vita að
Öryrkjabandalagið skuli
þurfa að fara dómstólaleiðina
til þess að ná eyrum stjórn-
valda. Aður fyrr átti banda-
lagið gott samstarf við for-
ystumenn ríkisstjórnarinnar
en undanfarinn áratug er eins
og skort hafi vilja af hálfu
ráðamanna til þess að rœða
ágreiningsmál þeirra og
Öryrkjabandalagsins
nokkrar umræður um þetta fyrir-
komulag í tengslum við kosningu nýs
formanns. Niðurstaðan varð sú að
myndað skyldi eins konar fram-
kvæmdaráð þar sem sætu formaður,
fyrrum formaður, varaformaður,
gjaldkeri og einn meðstjórnandi.
Lenti undirritaður í þessu nýja fram-
kvæmdaráði.
Vilhjálmur var ötull formaður og
tók sér m.a. fyrir hendur að kanna
leiðir til þess að skjóta styrkum stoð-
um undir tekjur Öryrkjabandalagsins
sem, eins og fram kemur i grein hans
hér í blaðinu, var mjög íjárvant.
Niðurstaðan varð sú að leita eftir því
að Öryrkjabandalagið fengi heimild
til þess að starfrækja sérstakt happ-
drætti, Lottóið, sem hver maður
kannast við.
Árið 1985 stóð enn til að kjósa
nýjan formann Öryrkjabandalagsins.
Einhugur náðist þá um að leggja til að
Vilhjálmur sæti tvö ár í viðbót á stóli
formanns og samþykkti aðalfundur
það einróma. Oddur gaf hins vegar
ekki kost á sér til áframhaldandi
starfa sem varaformaður og var því
undirritaður kjörinn í hans stað.
Eftir að Islensk getspá var stofnuð
árið 1986 jukust annir Vilhjálms svo
að hann ákvað skömmu fyrir aðal-
fund að láta af embætti formanns.
Lenti því undirritaður í formanns-
stólnum fyrr en áætlað var og var
Ólöf Ríkarðsdóttir kjörin varafor-
maður um leið. Á þessum aðalfundi
tilkynnti Oddur jafnframt að hann
gæfi ekki kost á sér sem formaður
Hússjóðs Öryrkjabandalagsins en
Oddur hafði verið formaður hans frá
stofnun 20 árum áður. Lagði ég því til
að hann yrði kjörinn heiðursformaður
Öryrkjabandalags íslands. Tillagan
var samþykkt og var jaínframt áskilið
að hann hefði seturétt á stjórnarfund-
um og þeim nefndafundum sem hann
hefði hug á.
Einhvern veginn fór það svo að for-
mannstíð undirritaðs varð 7 ár.
Skömmu áður en kosinn var nýr for-
maður árið 1993 var lögum banda-
lagsins breytt og skyldi formaður
ekki sitja lengur en 6 ár í senn. Sú
lagabreyting hefur að vísu gengið til
baka.
Það væri ósanngjarnt að geta þess
ekki að starfsumhverfi það sem mér
var búið sem formanni Öryrkja-
bandalagsins var mjög ólíkt því sem
forverar mínir höfðu þurft að starfa
við. Nú hafði bandalagið fastan
tekjustofn og gat því beitt sér öðru-
vísi en áður. Svo heppilega vildi til að
þaulreyndur þingmaður, Helgi Seljan,
var á lausu og var hann ráðinn til
starfa sem félagsmálafulltrúi banda-
lagsins og ritstjóri fréttabréfs sem
stofnað skyldi. Nú hefur Fréttabréfið
löngu vaxið frá því að vera fréttabréf
og er í rauninni orðið tímarit um
málefni fatlaðra.
Öryrkjabandalaginu hefur haldist
undravel á starfsfólki. Guðmundur
Löve var framkvæmdastjóri þess um
tuttugu og eins árs skeið. síðan
gegndi Ásgerður Ingimarsdóttir stöðu
eins konar skrifstofustjóra en árið
4